1. Kehidupan dan Latar Belakang
Clément Ader dilahirkan di Muret, Haute-Garonne, berhampiran Toulouse, Perancis. Kehidupan awal dan pendidikannya membentuk asas kepada kerjaya inovatifnya, manakala kerjaya awalnya dalam bidang kejuruteraan elektrik dan mekanikal membiayai impiannya yang lebih besar dalam penerbangan.
1.1. Kehidupan Awal dan Pendidikan
Clément Ader dilahirkan pada 2 April 1841 di Muret, Haute-Garonne, Perancis. Beliau menunjukkan minat yang mendalam dalam bidang kejuruteraan sejak usia muda. Beliau merupakan seorang graduan dalam bidang kejuruteraan jambatan dan jalan raya, suatu profesion yang sangat dihormati pada zamannya. Walaupun begitu, minat utamanya terletak pada impian untuk mencipta mesin yang mampu terbang di udara, melangkaui kenderaan darat dan air.
1.2. Kerjaya Awal
Pada tahun 1870, Clément Ader merupakan salah seorang perintis dalam sukan berbasikal di Perancis. Beliau memulakan kerjaya profesionalnya sebagai jurutera dengan mendalami kejuruteraan elektrik. Pada tahun 1878, beliau telah menambah baik telefon yang dicipta oleh Alexander Graham Bell. Berdasarkan penambahbaikan ini, beliau kemudiannya menubuhkan rangkaian telefon pertama di Paris pada tahun 1880. Kejayaan dalam bidang elektrik dan mekanikal ini membolehkan beliau mengumpul kekayaan dengan cepat, yang kemudiannya dilaburkan untuk membiayai impiannya dalam pembangunan pesawat udara.
2. Penemuan Elektrikal dan Mekanikal
Ader merupakan seorang inovator yang prolifik dalam bidang kejuruteraan elektrik dan mekanikal. Penemuan utamanya termasuk penambahbaikan telefon, penciptaan théâtrophone untuk penghantaran bunyi stereofonik, dan reka bentuk enjin V8.
Beliau pada asalnya mengkaji kejuruteraan elektrik. Pada tahun 1878, beliau telah menambah baik telefon yang dicipta oleh Alexander Graham Bell. Selepas itu, beliau menubuhkan rangkaian telefon di Paris pada tahun 1880. Pada tahun 1881, beliau mencipta théâtrophone, sebuah sistem penghantaran telefon di mana pendengar menerima saluran berasingan untuk setiap telinga, membolehkan persepsi stereofonik terhadap pelakon di atas pentas. Penemuan inilah yang membolehkan penghantaran stereo pertama persembahan opera, sejauh 3 km pada tahun 1881. Selain itu, beliau juga menghasilkan pelbagai peranti lain seperti mesin rakaman dan penguat bunyi untuk kegunaan teater. Pada tahun 1903, beliau mereka bentuk Enjin V8 untuk perlumbaan Paris-Madrid. Walaupun tiga atau empat unit dihasilkan, tiada satu pun yang berjaya dijual.
3. Pembangunan Pesawat Udara
Setelah berjaya dalam bidang elektrik dan mekanikal, Ader mengalihkan tumpuannya kepada masalah penerbangan mekanikal. Beliau menghabiskan banyak masa dan wang untuk usaha ini sehingga akhir hayatnya, dengan hasil kajiannya berdasarkan penyelidikan Louis Pierre Mouillard (1834-1897) mengenai penerbangan burung.
3.1. Ader Éole
Ader Éole merupakan mesin terbang pertama yang dibina oleh Clément Ader pada tahun 1886. Reka bentuknya menyerupai kelawar, dengan sayap tunggal. Éole digerakkan oleh enjin stim ringan ciptaan Ader sendiri, yang mempunyai empat silinder dengan kuasa 20 kuasa kuda. Enjin ini, yang hanya seberat 51 kg, menggerakkan kipas empat bilah. Sayapnya mempunyai rentang 14 m dan dilengkapi dengan sistem lentur yang membolehkan sayap berubah bentuk seperti sayap kelawar sebenar. Berat keseluruhan pesawat adalah 300 kg.
Pada 9 Oktober 1890, Ader melakukan percubaan penerbangan dengan Éole. Sejarawan penerbangan mengiktiraf usaha ini sebagai lepas landas berkuasa dan penerbangan tidak terkawal dalam kesan tanah sejauh kira-kira 50 m pada ketinggian kira-kira 20 cm. Walaupun penerbangan ini bersifat kebetulan dan tidak dapat dikawal, ia merupakan lepas landas berkuasa pertama tanpa bantuan yang mendahului Wright Flyer oleh Wright bersaudara selama 13 tahun. Nama Éole itu sendiri berasal daripada perkataan Perancis untuk Aeolus, dewa angin.
3.2. Ader Avion II
Selepas Éole, Ader memulakan pembinaan pesawat kedua yang dinamakan Avion II, juga dirujuk sebagai Zephyr atau Éole II. Kebanyakan sumber bersetuju bahawa kerja-kerja pembinaan pesawat ini tidak pernah disiapkan sepenuhnya dan projek tersebut ditinggalkan demi pembangunan model seterusnya, Avion III. Walaupun Ader kemudiannya mendakwa bahawa beliau telah menerbangkan Avion II sejauh 100 m di Satory, berhampiran Paris, pada Ogos 1892, dakwaan ini tidak diterima secara meluas oleh komuniti penerbangan.
3.3. Ader Avion III
Kemajuan Ader menarik minat menteri perang Perancis, Charles de Freycinet. Dengan sokongan Pejabat Perang Perancis, Ader membangunkan dan membina Avion III. Pesawat ini menyerupai kelawar gergasi yang diperbuat daripada linen dan kayu, dengan rentang sayap 14.6 m. Ia dilengkapi dengan dua kipas penarik empat bilah, setiap satunya digerakkan oleh enjin stim berkuasa 30 kuasa kuda.
Ader menjalankan ujian teksi di trek bulat di Satory pada 12 Oktober 1897 dan dua hari kemudian, beliau cuba melakukan penerbangan. Selepas larian singkat, mesin itu terperangkap oleh tiupan angin, tergelincir dari trek, dan berhenti. Selepas kejadian ini, tentera Perancis menarik balik pembiayaan mereka, tetapi merahsiakan keputusan ujian tersebut. Suruhanjaya itu mengeluarkan laporan rasmi mengenai percubaan penerbangan Ader pada November 1910, yang menyatakan bahawa ia tidak berjaya. Walau bagaimanapun, terdapat laporan yang bercanggah; beberapa saksi mendakwa Avion III telah terbang sejauh hampir 300 m, manakala yang lain menyatakan ia rosak sebelum sempat berlepas. Perkataan Perancis untuk pesawat udara, avion, berasal daripada nama prototaip Ader ini.
4. Buku dan Penerbitan
Clément Ader kekal menjadi penyokong aktif pembangunan penerbangan. Pada tahun 1909, beliau menerbitkan L'Aviation Militaire (Penerbangan Ketenteraan), sebuah buku yang sangat popular dan melalui 10 edisi dalam tempoh lima tahun sebelum Perang Dunia Pertama. Buku ini terkenal kerana visinya mengenai peperangan udara dan pandangannya mengenai bentuk kapal induk moden, dengan dek penerbangan rata, struktur pulau, lif dek, dan ruang hangar.
Idea beliau untuk kapal induk telah disampaikan oleh atase tentera laut Amerika Syarikat di Paris dan diikuti dengan percubaan pertama di Amerika Syarikat pada November 1910. Ader menyatakan dalam bukunya L'Aviation Militaire (1909) bahawa: "Kapal pembawa pesawat adalah sangat diperlukan. Kapal-kapal ini akan dibina berdasarkan pelan yang sangat berbeza daripada yang digunakan sekarang. Pertama sekali, dek akan dibersihkan daripada semua halangan. Ia akan rata, selebar mungkin tanpa menjejaskan garis nautika badan kapal, dan ia akan kelihatan seperti padang pendaratan."
Buku ini kemudiannya diterjemahkan ke dalam bahasa Inggeris pada tahun 2003 dengan judul "Military Aviation".
5. Kehidupan Peribadi dan Tahun-tahun Akhir
Pada akhir hayatnya, Clément Ader bersara daripada aktiviti kejuruteraan awam dan menguruskan ladang anggur di pinggir bandar Toulouse. Beliau dianugerahkan Legion of Honour pada tahun 1922 sebagai pengiktirafan atas sumbangan besarnya.
6. Penilaian dan Pengaruh
Pencapaian Clément Ader telah dinilai secara sejarah dan sosial, dengan pengaruhnya yang meluas dalam bidang penerbangan dan budaya teknologi.
6.1. Impak dan Warisan
Clément Ader masih dikagumi atas usaha penerbangan berkuasanya yang awal. Beliau sering dirujuk sebagai "bapa penerbangan" kerana sumbangan perintisnya. Pesawatnya juga telah memberikan bahasa Perancis perkataan avion untuk pesawat udara yang lebih berat daripada udara, menunjukkan impak budayanya.
Sebagai penghormatan, Perancis mengeluarkan setem pos yang mengabadikan namanya pada tahun 1938. Selain itu, Airbus menamakan salah satu tapak pemasangan pesawatnya di Toulouse sempena nama beliau. Model Avion III beliau masih dipamerkan di Musée des Arts et Métiers di Paris, menjadi bukti warisan dan impak berterusan beliau terhadap sejarah penerbangan.
6.2. Kritikan dan Kontroversi
Walaupun diiktiraf sebagai perintis, terdapat kritikan dan kontroversi mengenai dakwaan penerbangan Ader. Beberapa sejarawan penerbangan di luar Perancis berpendapat bahawa penerbangan Ader berakhir dengan kemalangan dan beliau mungkin membesar-besarkan pencapaiannya pada akhir hayatnya. Terdapat perdebatan mengenai sumbangan sebenar beliau kepada sejarah penerbangan berbanding dengan Wright bersaudara.
Walau bagaimanapun, penerbangan Éole pada 9 Oktober 1890, walaupun tidak terkawal, kurang dipertikaikan dan masih diiktiraf sebagai lepas landas berkuasa tanpa bantuan yang pertama. Selepas kejayaan penerbangan Wright bersaudara, kerajaan Perancis kemudiannya mengeluarkan maklumat mengenai penerbangan Ader, menggambarkan ia sebagai satu kejayaan, mungkin untuk menegaskan peranan Perancis dalam sejarah penerbangan. Ini menunjukkan bagaimana naratif sejarah boleh dibentuk oleh kepentingan nasional.
7. Kematian
Clément Ader meninggal dunia pada 3 Mei 1925 di Toulouse, Perancis. Beliau dikenang oleh negara Perancis dan seluruh dunia sebagai seorang perintis yang telah menyumbang secara signifikan kepada pembangunan pengangkutan udara yang ajaib, yang terus berkembang pesat sehingga hari ini.