JepunPrajurit wanitaJururawat perangProtestan

Niijima Yae

Niijima Yae ialah pendidik, jururawat, dan cendekiawan Jepun yang mencabar norma gender pada era Bakumatsu dan Meiji.

1. Early Life and Family Background

Niijima Yae dilahirkan pada 1 Disember 1845 sebagai anak perempuan kepada 山本権八Yamamoto GonpachiBahasa Jepun (juga dikenali sebagai 山本権八Yamamoto KompachiBahasa Jepun) dan isterinya Saku. Gonpachi adalah seorang samurai dan salah seorang pengajar artileri rasmi di Domain Aizu, dengan nilai pendapatan 22 koku dan elaun untuk empat orang. Keluarga Yamamoto mendakwa berasal daripada Yamamoto Kansuke, pengikut Puak Takeda. Yae mempunyai seorang abang bernama Yamamoto Kakuma.

Sejak usia muda, Yae menunjukkan minat yang luar biasa dalam penggunaan senjata api, suatu kemahiran yang sangat tidak biasa bagi seorang wanita pada era Bakumatsu. Minat ini berkembang di bawah bimbingan ayahnya, menjadikannya seorang teknisi senjata api yang cekap. Pada tahun 1865, beliau berkahwin dengan Kawasaki Shonosuke, seorang sarjana Rangaku (kajian Barat) dari Domain Izushi yang juga merupakan seorang profesor di sekolah domain Nisshinkan.

2. Participation in the Boshin War

Pada tahun 1868, apabila Perang Boshin meletus, Yae memainkan peranan penting dalam pertahanan Aizu. Beliau percaya bahawa peperangan haruslah dijalankan dengan senjata api sebagai kekuatan utama, dan oleh itu, beliau tidak menyertai pasukan wanita yang bertempur menggunakan pedang atau naginata. Sebaliknya, Yae memotong rambutnya dan berpakaian seperti lelaki, mengabdikan dirinya kepada seni artileri keluarganya.

Niijima Yae dengan katana, senapang, dan puisi waka.
Niijima Yae dengan katana, senapang, dan puisi waka.


Semasa Pengepungan Kastil Aizuwakamatsu, beliau bertempur gigih menentang pasukan kerajaan Meiji dengan Spencer carbine miliknya dan pedang katana, bersama-sama pahlawan Aizu yang lain. Diketahui bahawa Domain Aizu hanya memiliki satu senapang Spencer, iaitu milik Yae, dan tiada stok peluru khusus untuknya. Yae bertempur menggunakan 100 butir peluru Spencer yang dibawanya sendiri ketika memasuki kastil. Beliau adalah seorang penembak jitu yang cemerlang, malah dikatakan telah menembak Ōyama Iwao, komandan batalion artileri kedua Domain Satsuma, menyebabkan beliau cedera parah dan terpaksa meninggalkan medan perang.

Setelah kekalahan Domain Aizu, Yae mencari perlindungan di Domain Yonezawa yang berdekatan di Yonezawa, Yamagata, di mana beliau tinggal selama kira-kira setahun. Suaminya, Shonosuke, telah ditawan sebagai tawanan perang selepas kekalahan Aizu, dan mereka kemudian berpisah. Perceraian mereka dimuktamadkan pada Disember 1871.

3. Life and Education in Kyoto

Pada tahun 1871, Yae berpindah ke Kyoto untuk mencari abangnya, Yamamoto Kakuma, yang telah ditahan sebagai tawanan perang oleh Domain Satsuma selama bertahun-tahun. Setibanya di Kyoto, Yae direkrut sebagai pengajar pengganti di Sekolah Wanita Kyoto (sekarang Sekolah Tinggi Kyoto Prefektur Oi) atas syor abangnya, Kakuma, yang pada masa itu bekerja sebagai penasihat untuk kerajaan prefektur Kyoto.

Semasa berkhidmat di sekolah wanita tersebut, Yae berkenalan dengan seorang pengajar upacara teh dari rumah Urasenke. Melalui interaksi ini, Yae menjadi mahir dalam seni upacara teh Jepun. Beliau memperoleh kelayakan sebagai guru teh pada tahun 1894 dan menjadi seorang guru teh tradisi Urasenke, menerima nama seni 新島宗竹Niijima SōchikuBahasa Jepun. Dalam tempoh perkhidmatannya di sekolah, beliau juga berkenalan dengan pengajar Ikebana dari rumah Ikenobō. Yae diberikan sijil untuk mengamalkan gubahan bunga dari Ikenobō pada tahun 1896, menunjukkan penguasaan beliau dalam kedua-dua seni tradisional ini. Beliau juga membantu dalam penerbitan buku abangnya pada masa ini.

4. Marriage to Niijima Jō and Doshisha

Pada awal tahun 1870-an, Yae tetap tinggal di Kyoto dan memeluk agama Kristian setelah bertemu dengan Reverend Niijima Jō, seorang mubaligh Jepun yang sering mengunjungi abangnya Kakuma. Niijima Jō adalah seorang bekas samurai yang telah menghabiskan 10 tahun di Amerika Syarikat dari tahun 1864 hingga 1874 untuk melanjutkan pengajian tinggi. Beliau kembali ke Jepun pada tahun 1874 dan sedang dalam proses membina sebuah sekolah Barat yang mempromosikan Kristian. Walau bagaimanapun, konsep ini mendapat tentangan hebat daripada penganut Buddhisme dan Shinto di Kyoto, yang mengajukan beberapa aduan kepada kerajaan prefektur.

Niijima Yae dan Niijima Jō, 1876.
Niijima Yae dan Niijima Jō, 1876.


Yae dan Niijima Jō bertunang tidak lama selepas beliau kembali ke Jepun, pada Oktober 1875. Tidak lama selepas itu, Yae diberhentikan daripada jawatannya di sekolah wanita berikutan tekanan daripada kerajaan. Bersama Niijima Jō dan Kakuma, Yae menawarkan diri untuk membantu menguruskan sekolah baharu yang diasaskan oleh Niijima Jō, memainkan peranan penting dalam penubuhan Sekolah Inggeris Doshisha dan perkembangannya.

Yae dan Niijima Jō berkahwin pada 3 Januari 1876. Kerana Niijima Jō dididik di Amerika Syarikat, beliau juga percaya kepada hak wanita. Yae, dengan bantuan mubaligh Amerika Alice J. Starkweather, membuka sebuah Joshijuku (sekolah perempuan kecil) di bekas kediaman keluarga Yanagihara. Sekolah perempuan itu kemudiannya dinamakan semula sebagai Sekolah Cawangan Doshisha untuk Perempuan dan kemudian menjadi Sekolah Perempuan Doshisha pada tahun 1877.

Walaupun bertentangan dengan norma sosial Jepun pada era Edo, hubungan ini seimbang untuk wanita bersemangat seperti Yae. Keperibadian Niijima Jō yang sentiasa memberi layanan sopan kepada Yae dilihat sebagai tanda ketidakpatuhan di pihak Yae oleh masyarakat Jepun, dan beliau secara konsisten dikritik sebagai "isteri yang buruk" sepanjang perkahwinan mereka. Bertentangan dengan pasangan Jepun tradisional, Niijima Jō dan Yae sangat mesra antara satu sama lain. Niijima Jō memuji gaya hidup Yae sebagai "gagah" (handsome) dalam suratnya kepada rakan-rakan di Amerika Syarikat. Tokutomi Sohō, seorang pelajar Doshisha pada masa itu, menjulukinya "Nue" (makhluk mitologi dengan penampilan campuran pelbagai haiwan), tetapi beliau kemudiannya menjadi penyokong kuat Yae, bahkan menanggung perbelanjaan hidup Yae setelah kematian Niijima Jō.

Pada Mei 1888, Niijima Jō telah menulis surat kepada 土倉庄三郎Dokura ShosaburoBahasa Jepun, seorang usahawan perhutanan dan pemimpin gerakan Hak Rakyat, menyatakan kesihatannya yang merosot dan meminta sokongan untuk sekolah dan kehidupan Yae selepas kematiannya. Niijima Jō meninggal dunia secara mengejut pada 23 Januari 1890.

5. Nursing Career and Wartime Service

Selepas kematian mendadak Niijima Jō pada 23 Januari 1890, hubungan Yae dengan rakan-rakan di Sekolah Doshisha secara beransur-ansur mula renggang. Pelajar Doshisha dari Domain Satsuma dan Domain Chōshū tidak diterima baik oleh Yae, memandangkan mereka telah menyerang Aizu semasa Perang Boshin.

Niijima Yae dalam potret.
Niijima Yae dalam potret.


Dalam kerjaya selanjutnya, Yae menumpukan perhatiannya kepada bidang kejururawatan dan menjadi ahli Palang Merah Jepun pada 26 April 1890. Semasa Perang China-Jepun Pertama (1894), beliau menyertai tentera dan berkhidmat selama empat bulan sebagai jururawat sukarelawan di hospital simpanan tentera di Hiroshima. Yae mengetuai pasukan 40 jururawat untuk merawat askar yang cedera, sambil berusaha meningkatkan status sosial jururawat terlatih. Usahanya diiktiraf oleh kerajaan Jepun, dan beliau dianugerahkan Order of the Precious Crown, Kelas Ketujuh, pada tahun 1896.

Niijima Yae (kanan) pada tahun-tahun terakhirnya bersama Evangeline Booth, Jeneral The Salvation Army (kiri), sekitar November 1929.
Niijima Yae (kanan) pada tahun-tahun terakhirnya bersama Evangeline Booth, Jeneral The Salvation Army (kiri), sekitar November 1929.


Selepas Perang China-Jepun Pertama, Yae bekerja sebagai pengajar di sekolah kejururawatan. Apabila Perang Rusia-Jepun meletus pada tahun 1904, beliau menyertai tentera sekali lagi dan berkhidmat sebagai jururawat sukarelawan di hospital simpanan Tentera Darat Imperial Jepun di Osaka selama dua bulan. Untuk perkhidmatan ini, beliau menerima Order of the Precious Crown, Kelas Keenam. Semasa perkhidmatannya, Yae terkenal kerana merawat askar musuh (Qing atau Rusia) tanpa diskriminasi, sama seperti askar Jepun sendiri. Dedikasi kemanusiaan ini menyebabkan media membandingkannya dengan jururawat British Florence Nightingale.

6. Later Years and Death

Yae tidak mempunyai anak kandung daripada kedua-dua perkahwinannya. Beliau mengadopsi tiga orang anak angkat dari Domain Yonezawa sepanjang hidupnya, namun hubungan mereka tidak begitu rapat. Pada tahun 1896, beliau mengadopsi Sada, anak perempuan Yamaguchi Gennosuke dari Domain Yonezawa, tetapi perceraian berlaku dua tahun kemudian. Pada tahun 1900, beliau mengadopsi Hatsuko, anak perempuan Amagashi Saburo dari Domain Yonezawa. Beliau juga mengadopsi Ohtsuka Shoichiro pada tahun 1902, tetapi hubungan itu berakhir dengan perceraian hanya dalam tempoh tiga bulan. Hatsuko kemudiannya berkahwin dengan Hirotsu Tomonobu, timbalan pengetua Doshisha, pada Mei 1901, dan mempunyai empat anak lelaki dan dua anak perempuan. Yae mengekalkan hubungan baik dengan Hatsuko dan keluarganya, sering mengunjungi mereka di Okayama dan Sugamo, dan keluarga Hirotsu juga menjaga Yae semasa beliau sakit tenat. Yae berharap salah seorang cucu angkatnya, Niijima Joji (anak Hatsuko), yang sangat berbakat, akan menjadi penerusnya, tetapi Joji meninggal dunia pada usia muda 23 tahun pada Jun 1925.

Pada November 1907, Yae menyumbangkan Bekas Kediaman Niijima kepada Doshisha. Pada tahun 1928, beliau dianugerahkan piala perak sempena perasmian Maharaja Shōwa atas pelbagai sumbangannya kepada negara.

Niijima Yae pada 3 Mac 1932, 3 bulan sebelum kematiannya.
Niijima Yae pada 3 Mac 1932, 3 bulan sebelum kematiannya.


Pada tahun-tahun terakhirnya, beliau mengekalkan kediamannya di Jalan Teramachi di Kyoto sehingga beliau meninggal dunia pada 14 Jun 1932, pada usia 86 tahun. Upacara pengebumiannya diselenggarakan oleh Universiti Doshisha, dengan kerjasama rapat dari Tokutomi Sohō, dan dihadiri oleh kira-kira 4,000 orang. Sohō, yang pernah mengkritik Yae, kemudian menjadi penyokong setianya dan malah menyediakan sokongan kewangan berterusan untuknya.

Nisan Niijima Yae di Tanah Perkuburan Doshisha.
Nisan Niijima Yae di Tanah Perkuburan Doshisha.


Tapak pengebumiannya terletak di Tanah Perkuburan Doshisha di Sakyō-ku, Kyoto, bersebelahan dengan makam Niijima Jō. Menurut wasiat Yae, tulisan di batu nisannya ditulis oleh Tokutomi Sohō.

7. Honors and Recognition

Niijima Yae menerima pelbagai penghormatan rasmi atas sumbangannya yang luar biasa kepada Jepun, namun persepsi masyarakat terhadapnya adalah kompleks dan bercanggah, seperti yang dibincangkan dalam subseksyen berikut.

Niijima Yae menerima pelbagai penghormatan rasmi atas sumbangannya yang luar biasa kepada Jepun:

  • Order of the Precious Crown, Kelas Ketujuh (1896), dianugerahkan atas perkhidmatannya sebagai jururawat sukarelawan dalam Perang China-Jepun Pertama.
  • Order of the Precious Crown, Kelas Keenam (1904), dianugerahkan atas perkhidmatannya sebagai jururawat sukarelawan dalam Perang Rusia-Jepun.

Beliau juga merupakan wanita pertama di luar Kerabat Imperial Jepun yang menerima anugerah rasmi daripada kerajaan Jepun. Pada tahun 1928, beliau dianugerahkan piala perak sempena perasmian Maharaja Shōwa sebagai pengiktirafan atas komitmen menyeluruhnya kepada negara.

Yae turut mendapat pengiktirafan masyarakat yang menyamakan beliau dengan tokoh-tokoh bersejarah yang berani dan humanitarian, seperti:

  • "Joan of Arc Bakumatsu"
  • "Tomoe Gozen Aizu" (merujuk kepada Tomoe Gozen, seorang pahlawan wanita Jepun legenda)
  • "Wanita Gagah" (Original Handsome Woman)
  • "Nightingale Jepun" (menyamakannya dengan Florence Nightingale, pelopor kejururawatan moden)
Monumen bekas kediaman Yamamoto Kakuma dan Niijima Yae.
Monumen bekas kediaman Yamamoto Kakuma dan Niijima Yae.

7.1. Social Perception and Criticism

Walaupun Niijima Yae menerima pelbagai penghormatan dan pengiktirafan rasmi, persepsi masyarakat terhadapnya pada zamannya adalah kompleks dan bercanggah. Hubungan dan perkahwinannya dengan Niijima Jō, yang mengamalkan adab sopan Barat, sering dilihat sebagai petunjuk Yae mendominasi suaminya, satu perbuatan yang sangat bertentangan dengan norma sosial Jepun era Edo. Akibatnya, beliau sering dikritik sebagai "isteri jahat" oleh masyarakat.

Namun, berbeza dengan pandangan masyarakat, Niijima Jō sendiri sangat mengagumi Yae. Dalam surat-menyuratnya kepada rakan-rakan di Amerika Syarikat, beliau memuji gaya hidup Yae sebagai "gagah" (handsome), satu istilah yang mencerminkan kekagumannya terhadap semangat bebas dan berdikari Yae. Walaupun Tokutomi Sohō pernah menjulukinya "Nue" pada awalnya, beliau kemudiannya berubah menjadi penyokong setia Yae. Persepsi yang bertentangan ini menyerlahkan bagaimana Yae, dengan gaya hidup dan pendiriannya yang tidak konvensional, secara aktif mencabar dan mengubah norma gender pada zamannya, menjadi simbol kebebasan dan kekuatan wanita.

8. Legacy and Cultural Impact

Warisan Niijima Yae kekal signifikan dalam sejarah Jepun, terutamanya dalam konteks perubahan peranan wanita dan sumbangannya kepada pendidikan serta bidang kejururawatan. Beliau diingati sebagai seorang tokoh yang berani mencabar konvensyen sosial dan gender, membuka jalan bagi wanita untuk mengambil peranan yang lebih aktif dalam masyarakat. Melalui penglibatan beliau dalam pertahanan Aizu, penubuhan Doshisha, dan sumbangannya kepada Palang Merah Jepun, Yae menunjukkan bahawa wanita mampu mencapai pencapaian yang setanding dengan lelaki dalam pelbagai bidang.

Yae juga memainkan peranan penting dalam mempopularkan seni tradisional Jepun seperti upacara teh (Urasenke) dan gubahan bunga (Ikebana), menjadikannya lebih mudah diakses oleh wanita. Pengiktirafan beliau sebagai "Nightingale Jepun" dan "Wanita Gagah" menunjukkan impak mendalamnya terhadap persepsi umum, menjadikannya ikon sejarah yang dihormati dan inspirasi bagi generasi akan datang. Kehidupan beliau menjadi bukti semangat ketabahan dan dedikasi terhadap kemajuan sosial.