1. Gambaran Keseluruhan
Riccardo Riccò, seorang pelumba basikal jalan raya profesional dari Itali, dikenali kerana bakatnya yang luar biasa dalam mendaki dan kemampuannya untuk memenangi peringkat perlumbaan utama seperti Giro d'Italia dan Tour de France. Namun, kerjayanya telah dicemari oleh beberapa skandal doping yang serius, bermula dengan penemuan CERA dalam sistemnya semasa Tour de France 2008, yang menyebabkan penggantungan awal. Selepas percubaan kembali, beliau terlibat dalam insiden transfusi darah kendiri pada 2011, yang membawa kepada penggantungan 12 tahun, dan akhirnya larangan seumur hidup pada 2020. Kisah Riccò menonjolkan potensi yang tidak tercapai dan kesan buruk doping terhadap integriti sukan dan reputasi atlet.
2. Kehidupan Awal dan Latar Belakang
Riccardo Riccò dilahirkan pada 1 September 1983, di Formigine, Itali. Beliau menunjukkan minat dalam sukan sejak usia muda, memulakan kerjaya berbasikal pada usia 13 tahun. Selain berbasikal, Riccò juga pernah berlatih karate dan merupakan pemegang tali pinggang coklat, menunjukkan disiplin dan keazaman yang tinggi.
2.1. Kehidupan Awal dan Pendidikan
Zaman kanak-kanak dan pendidikan awal Riccò tidak banyak didokumentasikan, namun minatnya terhadap sukan berbasikal bermula seawal usia 13 tahun. Latar belakangnya dalam karate mungkin menyumbang kepada kekuatan mental dan fizikalnya yang kemudian menjadi ciri khas dalam perlumbaan.
2.2. Pembentukan Kerjaya Awal
Sebelum menjadi profesional, Riccò telah mencapai kejayaan yang signifikan sebagai pelumba amatur. Pada tahun 2001, beliau memenangi Kejohanan Kebangsaan Itali (Junior) dalam kategori Siklokros. Beliau meneruskan kejayaannya pada tahun 2004 dengan memenangi perlumbaan jalan raya di Kejohanan Kebangsaan Itali Bawah-23. Pada tahun 2005, Riccò menunjukkan kehebatannya dengan memenangi dua peringkat dan klasifikasi keseluruhan di Settimana Ciclistica Lombarda, sebuah perlumbaan UCI Europe Tour, bersaing dengan pelumba profesional.
Walau bagaimanapun, sebelum menandatangani kontrak profesional dengan pasukan seperti Ceramica Panaria-Navigare pada tahun 2005, Riccò menghadapi halangan apabila beberapa ujian darah mendedahkan paras hematokritnya melebihi had yang dibenarkan, menimbulkan syak wasangka doping. Pengarah sukan Saunier Duval, Mauro Gianetti, mencadangkan beliau menghabiskan seminggu di makmal UCI di Lausanne untuk membuktikan bahawa nilai darahnya adalah semula jadi. Ujian menyeluruh oleh UCI kemudian mengesahkan bahawa paras hematokrit Riccò secara semula jadi melebihi 50%, had atas yang diterima sejak 1997. Walaupun disahkan, insiden ini menimbulkan persoalan awal mengenai kebersihannya, yang kemudiannya terbukti benar. Jérôme Pineau, seorang pelumba profesional, pernah mendakwa bahawa Riccò secara terbuka terlibat dalam doping walaupun ketika masih di peringkat junior.
3. Kerjaya Profesional
Kerjaya profesional Riccardo Riccò bermula pada tahun 2006 dan ditandai dengan kejayaan awal yang cemerlang serta siri skandal doping yang akhirnya menamatkan kariernya.
3.1. Permulaan dan Pasukan Saunier Duval-Prodir (2006-2008)
Riccardo Riccò memulakan kerjaya profesionalnya dengan pasukan UCI ProTeam Saunier Duval-Prodir pada tahun 2006. Beliau segera menunjukkan potensinya sebagai seorang pendaki yang berbakat.
3.1.1. Debut dan Kejayaan Awal (2006-2007)
Pada tahun debutnya (2006), Riccò telah menyertai Tour de France 2006 dan menamatkan perlumbaan di kedudukan ke-98 keseluruhan. Beliau juga memenangi Japan Cup pada tahun yang sama, mengalahkan Ruggero Marzoli.
Tahun 2007 menyaksikan peningkatan mendadak dalam prestasinya. Beliau memenangi dua peringkat berturut-turut dan klasifikasi mata di Tirreno-Adriatico 2007, serta memenangi satu peringkat dan menduduki tempat kedua dalam Settimana Internazionale di Coppi e Bartali. Riccò juga menunjukkan prestasi cemerlang dalam perlumbaan klasik Ardennes pertamanya, menduduki tempat kesembilan di Amstel Gold Race 2007 dan keenam di La Flèche Wallonne 2007.
Dalam Giro d'Italia 2007, Riccò beraksi sebagai domestique untuk ketua pasukan Gilberto Simoni. Beliau berjaya memenangi peringkat ke-15 di Tre Cime di Lavaredo, menandakan kemenangan peringkat Grand Tour pertamanya. Beliau menamatkan perlumbaan di tempat keenam keseluruhan dan kedua dalam klasifikasi pelumba muda, tujuh minit di belakang pemenang Danilo Di Luca. Pada akhir musim, beliau menduduki tempat kedua dalam Giro di Lombardia 2007, tewas dalam pecutan dua pelumba kepada Damiano Cunego, dan menduduki tempat ke-16 dalam UCI ProTour 2007 secara keseluruhan.
3.1.2. Prestasi Cemerlang di Giro d'Italia 2008
Pada tahun 2008, Riccò diberi peranan sebagai ketua pasukan Saunier Duval-Prodir untuk Giro d'Italia 2008. Walaupun mengalami kecederaan jari telunjuk akibat kemalangan dan selesema, beliau menunjukkan prestasi yang mengagumkan di kawasan pergunungan. Beliau memenangi dua peringkat, iaitu peringkat kedua dan kelapan, dan berjaya meraih klasifikasi pelumba muda. Riccò menduduki tempat kedua keseluruhan dalam klasifikasi umum, hanya 1 minit 57 saat di belakang pemenang Alberto Contador, dan bersaing sengit sehingga akhir perlumbaan. Prestasinya yang luar biasa ini menimbulkan syak wasangka bahawa beliau mungkin tidak bersih daripada doping, terutamanya dengan pakar doping Michel Audran menyatakan bahawa CERA, sejenis EPO generasi ketiga yang sukar dikesan, telah digunakan oleh beberapa pelumba dalam Giro 2008.
3.1.3. Tour de France 2008 dan Penggantungan Awal
Pada 10 Julai 2008, Riccò memenangi peringkat ke-6 Tour de France 2008 dengan penamat di puncak bukit di Super-Besse, menandakan kemenangan peringkat Tour de France pertamanya. Terdapat khabar angin mengenai keabnormalan dalam paras darahnya, namun pasukan dan atlet itu mendakwa tiada isu doping, dengan Riccò menegaskan beliau mempunyai paras hematokrit yang tinggi secara semula jadi, disokong oleh sijil UCI yang mengesahkan paras 51%. Tiga hari kemudian, beliau meraih kemenangan keduanya di peringkat ke-9 Tour de France dengan pecutan mendaki Col d'Aspin.
Walau bagaimanapun, kejayaannya tidak bertahan lama. Pada 17 Julai 2008, Agensi Anti-Doping Perancis mengumumkan bahawa sampel air kencing Riccò dari peringkat ke-4 Tour de France didapati positif untuk Continuous Erythropoiesis Receptor Activator (CERA), sejenis penggalak darah terlarang. Beliau segera disingkirkan daripada Tour, dan pasukannya, Saunier Duval, menarik diri daripada perlumbaan secara sukarela. Riccò ditahan oleh polis Perancis dan didakwa atas tuduhan "penggunaan bahan beracun", walaupun beliau menafikan tuduhan tersebut pada mulanya. Keesokan harinya, Saunier Duval mengumumkan bahawa Riccò telah dipecat daripada pasukan.
3.2. Percubaan Kembali dan Insiden Susulan
Selepas penggantungan pertamanya, Riccò cuba untuk kembali beraksi dalam sukan berbasikal, namun perjalanan tersebut terus dicemari oleh insiden doping yang berulang.
3.2.1. Kembali Beraksi dan Perjanjian Pasukan Baru (2010-2011)
Selepas hukuman penggantungannya dikurangkan oleh Mahkamah Timbang Tara Sukan (CAS) kepada 20 bulan, Riccò kembali berlumba pada Mac 2010 dengan pasukan Ceramica Flaminia, sebuah pasukan Profesional Kontinental Ireland. Beliau menunjukkan prestasi yang meyakinkan, memenangi peringkat ke-2 Giro del Trentino 2010 dan menduduki tempat kedua keseluruhan. Pada Julai 2010, beliau memenangi dua peringkat dan klasifikasi keseluruhan di Tour of Austria, menandakan kemenangan keseluruhan pertamanya sejak kembali.
Pada Januari 2010, bekas teman wanitanya, Vania Rossi, yang juga merupakan bekas juara siklokros Itali, didapati positif untuk CERA. Walaupun Riccò kemudiannya mengumumkan penamatan hubungannya dengan Rossi, keputusan sampel B Rossi kemudiannya didapati negatif, menyebabkan penggantungan terhadapnya ditarik balik. Pada September 2010, dalam serbuan doping oleh pihak berkuasa Itali, Enrico Rossi, abang Vania Rossi dan bekas rakan sepasukan Riccò di Ceramica Flaminia, telah ditangkap. Rumah Riccò sendiri turut digeledah sebagai sebahagian daripada siasatan ini, meningkatkan lagi syak wasangka terhadapnya.
Pada Ogos 2010, Riccò menamatkan kontraknya dengan Ceramica Flaminia, dengan alasan pasukan tidak dijemput ke Giro d'Italia. Beliau kemudian menandatangani kontrak dua tahun dengan pasukan Belanda, Vacansoleil Pro Cycling Team. Beliau meraih kemenangan pertamanya dengan pasukan baru di Coppa Sabatini pada Oktober 2010.
3.2.2. Insiden Transfusi Darah 2011 dan Akibatnya
Pada Februari 2011, Riccò dimasukkan ke hospital dalam keadaan kritikal dengan sepsis dan kegagalan buah pinggang. Beliau dilaporkan mengaku kepada doktor yang merawatnya bahawa beliau telah melakukan transfusi darah kendiri menggunakan darah berusia 25 hari, di hadapan teman wanitanya, Vania Rossi. Doktor tersebut melaporkan maklumat ini kepada pihak berkuasa, yang membawa kepada siasatan oleh polis dan Jawatankuasa Olimpik Kebangsaan Itali (CONI).
Walaupun Riccò kemudiannya menafikan doping darah, beliau menyatakan bahawa beliau telah selesai dengan sukan itu dan ingin berlatih untuk menjadi seorang barista. Beliau kemudiannya mengubah fikiran dan menyatakan hasrat untuk berlumba semula. Walau bagaimanapun, Vacansoleil Pro Cycling Team memecatnya pada akhir Mac 2011. Pada Jun 2011, beliau menandatangani kontrak dengan pasukan UCI Continental Croatia, Meridiana Kamen, tetapi segera digantung oleh Persekutuan Berbasikal Itali dan CONI pada bulan yang sama. Pada Oktober 2011, dilaporkan bahawa Riccò mengaku melakukan transfusi darah kepada CONI, walaupun peguamnya kemudian menafikan laporan tersebut.
4. Pengambilan Dadah dan Hukuman
Kerjaya Riccardo Riccò dicemari oleh beberapa kes doping yang serius, yang membawa kepada penggantungan dan akhirnya larangan seumur hidup.
4.1. Kes Doping Tour de France 2008
Pada 17 Julai 2008, Riccardo Riccò didapati positif untuk CERA, sejenis penggalak darah terlarang, daripada sampel yang diambil selepas peringkat ke-4 Tour de France. Beliau adalah pelumba ketiga yang didapati positif untuk bahan ini dalam Tour de France 2008. Akibatnya, beliau serta-merta disingkirkan daripada Tour, dan pasukannya, Saunier Duval, menarik diri daripada perlumbaan.
Riccò menghabiskan malam di balai polis dan didakwa atas tuduhan "penggunaan bahan beracun". Walaupun beliau menafikan tuduhan tersebut pada mulanya, mendakwa hanya vitamin ditemui dalam begnya, pendakwa raya Antoine Leroy memberi keterangan bahawa bekalan perubatan termasuk picagari dan peralatan untuk titisan intravena ditemui di bilik hotelnya, walaupun tidak digunakan. Kemudian, didedahkan bahawa Riccò telah cuba melarikan diri daripada pegawai kawalan doping selepas peringkat ke-4 Tour, tetapi terperangkap dalam lalu lintas, menyebabkan pegawai memutuskan untuk mengujinya selepas setiap peringkat. Juga didedahkan bahawa pengeluar CERA, Roche Pharmaceuticals, telah bekerjasama secara rahsia dengan Agensi Anti-Doping Dunia untuk membangunkan ujian bagi dadah tersebut, yang menyebabkan Riccò tertangkap.
Dalam minggu selepas perlumbaan, Riccò mengaku kepada CONI bahawa beliau telah mengambil EPO secara bebas daripada pasukan sebagai persediaan untuk Tour de France 2008. Beliau menerima tanggungjawab atas tindakannya dan memohon maaf kepada rakan sepasukan dan peminatnya. Riccò memberitahu akhbar Itali La Repubblica bahawa doktor doping yang dilarang, Carlo Santuccione, yang membekalkan bentuk EPO baharu itu.
Berikutan pengakuan bersalah Riccò, penasihatnya berharap beliau akan dikenakan larangan 20 bulan. Walau bagaimanapun, pada 2 Oktober 2008, beliau dikenakan larangan dua tahun oleh CONI. Riccò menyatakan kekecewaannya, tetapi menerima hukuman itu. Pada 17 Mac 2009, CAS mengurangkan larangan tersebut kepada 20 bulan kerana kerjasamanya, membolehkan beliau kembali berlumba pada Mac 2010.
Riccò juga menghadapi pendakwaan jenayah di Itali dan Perancis. Beliau disabitkan kesalahan oleh mahkamah jenayah di Padua dan didenda 3.04 K EUR. Pada Jun 2010, Riccò dikenakan hukuman penjara tertunda dua tahun oleh mahkamah Toulouse, yang dikekalkan atas rayuan pada November 2011.
4.2. Hukuman Berkaitan Insiden Transfusi Darah 2011
Pada 6 Februari 2011, Riccò dimasukkan ke hospital dalam keadaan kritikal, didakwa akibat transfusi darah kendiri. Insiden ini membawa kepada siasatan oleh polis Itali dan CONI. Beliau kemudian dipecat oleh pasukannya, Vacansoleil Pro Cycling Team.
Pada 19 April 2012, Mahkamah Anti-Doping Kebangsaan Itali (TNA) mengharamkan Riccò daripada sebarang aktiviti berbasikal profesional selama 12 tahun, secara efektif menamatkan kerjayanya. Rayuan oleh Riccò telah ditolak oleh Mahkamah Timbang Tara Sukan.
4.3. Pertuduhan Kemudian dan Larangan Seumur Hidup
Pada 1 Mei 2014, Riccò dituduh membeli EPO dan testosteron selepas ditangkap oleh polis Itali di tempat letak kereta sebuah restoran McDonald's di Livorno. Riccò kemudian mendakwa beliau "berada di tempat yang salah pada masa yang salah" dan peguamnya menyatakan beliau tidak berada di sana untuk membeli EPO.
Akhirnya, pada Disember 2020, Riccò dikenakan larangan seumur hidup oleh Agensi Anti-Doping Itali, secara muktamad menamatkan sebarang peluang beliau untuk kembali ke sukan berbasikal profesional.
5. Pencapaian dan Keputusan Utama
Riccardo Riccò, walaupun kerjayanya dicemari doping, telah mencapai beberapa keputusan penting dalam perlumbaan basikal.
5.1. Keputusan Klasifikasi Keseluruhan Grand Tour
| Grand Tour | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Giro d'Italia | - | 6 | 2 | - | - | - | - |
| Tour de France | 95 | - | DNF (Dibatalkan) | - | - | - | - |
| Vuelta a España | Tidak bertanding sepanjang kerjaya | ||||||
- Nota:
- -: Tidak bertanding
- DNF: Tidak menamatkan perlumbaan
- Dibatalkan: Keputusan dibatalkan kerana pelanggaran doping.
5.2. Kemenangan Perlumbaan Peringkat
- 2003: Peringkat 2, Giro Ciclistico d'Italia (Bawah-23)
- 2005: Peringkat 2 & 3, Settimana Ciclistica Lombarda
- 2005: Peringkat 4, Giro della Toscana
- 2006: Peringkat 5, Settimana Internazionale di Coppi e Bartali
- 2007: Peringkat 3 & 4, Tirreno-Adriatico
- 2007: Peringkat 5, Settimana Internazionale di Coppi e Bartali
- 2007: Peringkat 15, Giro d'Italia
- 2007: Peringkat 4, Tour de San Luis
- 2008: Peringkat 2 & 8, Giro d'Italia
- 2008: Peringkat 6 & 9, Tour de France (Dibatalkan)
- 2010: Peringkat 2, Giro del Trentino
- 2010: Peringkat 2 & 4, Tour of Austria
- 2010: Peringkat 4 & 6, Settimana Ciclista Lombarda
5.3. Kemenangan Perlumbaan Sehari
- 2003: Coppa della Pace
- 2004: Perlumbaan Jalan Raya Kebangsaan Itali (Bawah-23)
- 2006: Japan Cup
- 2010: Coppa Sabatini
5.4. Keputusan Lain yang Penting
- 2005: Tempat ke-2, Gran Premio della Liberazione
- 2005: Tempat ke-3, Gran Premio Palio del Recioto
- 2006: Tempat ke-3, Gran Premio Bruno Beghelli
- 2007: Tempat ke-2, Giro di Lombardia
- 2007: Tempat ke-5, La Flèche Wallonne
- 2007: Tempat ke-9, Amstel Gold Race
- 2010: Tempat ke-2 keseluruhan, Giro del Trentino
- 2010: Tempat ke-2 keseluruhan, Settimana Ciclista Lombarda
- 2010: Tempat ke-2, Grand Prix de Wallonie
6. Kehidupan Peribadi dan Personaliti
Riccardo Riccò dikenali bukan sahaja kerana bakatnya dalam berbasikal tetapi juga kerana personaliti dan imej awamnya yang unik.
6.1. Gelaran dan Perbandingan
Riccardo Riccò sering digelar sebagai "Cobra" (CobraBahasa Itali) kerana gaya perlumbaannya yang agresif dan keupayaannya untuk menyerang secara tiba-tiba di kawasan pendakian. Beliau juga sering dibandingkan dengan lagenda berbasikal Itali, Marco Pantani, seorang pendaki terkenal. Riccò sendiri mengakui Pantani sebagai idolanya dan sering meniru gaya perlumbaan Pantani, termasuk memegang bahagian bawah handlebar ketika mendaki.
6.2. Personaliti dan Kenyataan Awam
Riccò dikenali dengan personalitinya yang yakin dan kadang-kadang angkuh. Beliau sering membuat kenyataan yang penuh keyakinan sebelum dan selepas perlumbaan, serta memberikan komen yang keras terhadap pesaingnya. Walaupun kelihatan berani di khalayak ramai, Riccò pernah menyatakan dalam temu bual selepas peringkat akhir Giro d'Italia 2008 bahawa beliau sebenarnya "banyak menahan diri" daripada mengatakan apa yang ingin beliau katakan.
6.3. Kehidupan Keluarga
Riccardo Riccò mempunyai seorang anak lelaki bernama Alberto, hasil hubungannya dengan bekas teman wanitanya, Vania Rossi, yang juga merupakan bekas juara siklokros Itali.
7. Penilaian dan Impak
Kerjaya Riccardo Riccò merupakan contoh yang jelas tentang bakat luar biasa yang dicemari oleh pilihan yang meragukan, meninggalkan warisan yang kompleks dan kontroversi.
7.1. Kritikan dan Kontroversi
Kerjaya Riccò secara meluas dikritik dan diselubungi kontroversi akibat beberapa kes dopingnya. Penemuan CERA pada Tour de France 2008, diikuti oleh insiden transfusi darah kendiri pada 2011, dan pertuduhan pembelian EPO dan testosteron pada 2014, secara serius merosakkan reputasinya dan menimbulkan persoalan etika yang mendalam.
Walaupun beliau menunjukkan bakat semula jadi yang luar biasa sebagai pendaki, tindakan dopingnya telah menyebabkan pembatalan kemenangan penting dan penggantungan yang berpanjangan, akhirnya membawa kepada larangan seumur hidup. Kes Riccò bukan sahaja menjejaskan kerjayanya sendiri tetapi juga menyumbang kepada persepsi negatif terhadap integriti sukan berbasikal pada era tersebut. Beliau menjadi simbol bagaimana doping boleh memusnahkan potensi seorang atlet dan mencemarkan warisan mereka dalam sejarah sukan. Kritikan terhadapnya menyoroti keperluan untuk menegakkan nilai-nilai keadilan dan anti-doping dalam sukan profesional.