AmerikaAhli sejarah seniJapanologiMarin

Richard Douglas Lane

Richard Douglas Lane (1926-2002) ialah seorang pengkritik seni, pengumpul, dan sejarawan Amerika yang terkenal dengan sumbangan perintisnya dalam kajian dan legitimasi seni Jepun, khususnya Ukiyo-e dan shunga.

1. Kehidupan awal dan pendidikan

Richard Douglas Lane menghabiskan zaman awal kehidupannya di Kissimmee, Florida dan dibesarkan di New York. Pengalaman pendidikan dan ketenteraannya membentuk asas kepada kerjaya cemerlangnya dalam kajian seni Jepun.

1.1. Zaman kanak-kanak dan perkhidmatan tentera

Richard Douglas Lane dilahirkan di Kissimmee, Florida, dan menghabiskan zaman kanak-kanaknya di sana serta di New York. Selepas menamatkan pengajian sekolah menengah pada tahun 1944, ketika berusia 18 tahun, beliau menyertai Kor Marin Amerika Syarikat semasa Perang Dunia Kedua. Di Kor Marin, beliau menerima latihan intensif sebagai penterjemah Bahasa Jepun di sekolah pakar perisikan. Beliau berkhidmat di Jepun semasa perang. Selepas perang berakhir, dari tahun 1945 hingga 1946, beliau berkhidmat sebagai penterjemah di beberapa bandar Jepun, termasuk Nagasaki, Kagoshima, dan Sasebo.

1.2. Pendidikan tinggi dan pengajian akademik

Selepas pulang dari Jepun, Lane melanjutkan pengajian di Universiti Hawaii, di mana beliau memperoleh ijazah sarjana muda dalam kesusasteraan Jepun dan Cina pada tahun 1948. Beliau kemudiannya menyambung pengajian di Universiti Columbia, di mana beliau memperoleh ijazah sarjana dan doktor falsafah (PhD) dalam kesusasteraan Jepun abad ke-18 pada tahun 1958, dengan tumpuan pada kajian Ihara Saikaku. Dari tahun 1950 hingga 1952, beliau menerima biasiswa untuk melanjutkan pengajian di Jepun, mendalami kesusasteraan Jepun di universiti-universiti terkemuka seperti Universiti Tokyo, Universiti Waseda, dan Universiti Kyoto. Semasa tempoh ini, beliau berpeluang bergaul dengan tokoh-tokoh penting dalam dunia sastera dan seni Jepun, termasuk Edogawa Ranpo, Ito Seiu, dan guru kajian Ukiyo-e, Shibui Kiyoshi. Setelah menamatkan pengajian, Lane mengajar Bahasa Jepun, kesusasteraan Jepun, kesusasteraan perbandingan, dan sejarah seni Jepun di Universiti Columbia dan Universiti Maryland. Beliau juga pernah berkhidmat sebagai kurator di Muzium Seni Honolulu.

2. Kerjaya dan aktiviti utama

Richard Douglas Lane memulakan kerjayanya sebagai sejarawan seni, pengumpul seni, peniaga, dan perunding, memberikan sumbangan besar kepada kajian dan pemeliharaan seni Jepun, terutamanya Ukiyo-e.

2.1. Perpindahan ke Jepun dan penubuhan profesional

Pada tahun 1957, Lane mengambil keputusan untuk berpindah ke Jepun, di mana beliau menghabiskan sisa hidupnya. Di sana, beliau menubuhkan dirinya sebagai seorang penulis prolifik, peniaga seni yang berpengetahuan, dan perunding yang disegani. Walaupun tidak pernah menjadi ahli fakulti universiti secara tetap, beliau menyara hidupnya melalui kepakaran dan sumbangannya yang berterusan dalam bidang seni.

2.2. Sumbangan kepada kajian seni Jepun

Lane dikenali kerana sumbangan besar beliau dalam penyelidikan dan pemeliharaan seni Jepun. Beliau berkhidmat sebagai penyelidik bersekutu pelawat di Muzium Seni Honolulu dari tahun 1957 hingga 1971. Dalam tempoh ini, beliau memainkan peranan penting dalam membantu mengkatalogkan koleksi cetakan Jepun James A. Michener, salah satu koleksi cetakan Ukiyo-e yang paling komprehensif. Selain itu, beliau juga telah membantu dalam penubuhan Muzium Peringatan Hishikawa Moronobu, mengukuhkan lagi warisannya dalam memelihara dan mempromosikan seni Ukiyo-e.

2.2.1. Penyelidikan Shunga dan kesannya

Salah satu aspek paling penting dalam kerjaya Richard Douglas Lane ialah sumbangan perintisnya terhadap kajian shunga, genre seni erotik Jepun yang sering disensor atau diabaikan dalam kalangan akademik. Sepanjang tahun 1960-an, penyelidikan shunga di Jepun menghadapi pelbagai cabaran dan kontroversi. Lane sendiri mengalami penerbitan bukunya diharamkan sebanyak tiga kali, termasuk dalam kes mahkamah melibatkan artis Kunisada. Namun, beliau tetap gigih dalam usahanya, bekerjasama dengan Yasutaka Terushige dalam penyelidikan shunga.

Keadaan penapisan mula bertambah baik sekitar tahun 1990-an, membolehkan Lane memainkan peranan penting dalam memperkenalkan shunga kepada khalayak yang lebih luas. Pada tahun 1995, beliau bersama-sama Hayashi Yoshikazu (林美一Hayashi YoshikazuBahasa Jepun) menyelia penerbitan edisi tanpa suntingan 定本・浮世絵春画名品集成Teihon Ukiyo-e Shunga Meihin ShuseiBahasa Jepun (The Complete Ukiyo-e Shunga), sebuah karya monumental yang terdiri daripada 26 jilid yang diterbitkan antara tahun 1995 dan 2000. Penerbitan ini secara signifikan membantu meletakkan shunga dalam konteks sejarah budaya yang sah, mengiktirafnya sebagai bentuk seni yang penting dan bukan sekadar bahan lucah. Selepas kematiannya, Muzium Seni Honolulu turut menganjurkan siri pameran, termasuk "Arts of the Bedchamber: Japanese Shunga", yang mempamerkan lebih daripada 50 lukisan erotik, cetakan, dan buku cetakan blok kayu dari Koleksi Lane, membuktikan impak kekal kerja perintisnya.

3. Penerbitan

Richard Lane telah menghasilkan banyak karya penting yang menyumbang kepada pemahaman seni Jepun. Penerbitan utamanya termasuk:

  • Lane, Richard, Shinpen Shoki Hanga: Makurae (Shunga: The Ukiyo-e Primitives), Tokyo, Gakken, 1995.
  • Lane, Richard (penyumbang); Hayashi, Yoshikazu; Kamiya, Hoshu, Oya, Kyoko; Okumura, Masanobu et al. (editor). Teihon Ukiyo-e Shunga Meihin Shusei (The Complete Ukiyo-e Shunga), Tokyo, Kawade Shobo Shinsha. 26 jilid diterbitkan antara 1995 dan 2000, termasuk:
    • Hatsuharu irogonomi: Katsushika hokusai (初春色ごよみ : 葛飾北齊Hatsuharu irogonomi: Katsushika HokusaiBahasa Jepun). Jilid Tambahan 3 (Bekkan), 2000.
    • Azuma-otoko ni kyo-onna: Harukawa Goshichi, Ehon tegoto no hana (あづま男に京おんな : 春川五七 會本手事之發名Azuma-otoko ni Kyo-onna: Harukawa Goshichi, Ehon Tegoto no HanaBahasa Jepun). Jilid Tambahan 2 (Bekkan), 2000.
    • Sode no maki: Torii Kiyonaga and more: Nishiki-e hashira-e yokoban higa-kan (鳥居清長 袖の巻 : 他 : 錦絵柱絵横判秘画巻Sode no Maki: Torii Kiyonaga and More: Nishiki-e Hashira-e Yokoban Higa-kanBahasa Jepun), Jilid 24, 1999.
    • Ehon komachi-biki; Kitagawa Utamaro (喜多川歌麿 絵本小町引 : 大判錦絵秘画帖Ehon Komachi-biki; Kitagawa UtamaroBahasa Jepun). Jilid 2 Edisi Pengumpul, 1998.
    • Emmusubi Izumo no sugi: Chuban nishiki-e higa-cho (葛飾北斎 縁結出雲杉 : 中判錦絵秘画帖Emmusubi Izumo no Sugi: Chuban Nishiki-e Higa-choBahasa Jepun). Jilid 1 Edisi Pengumpul, 1998.
    • Fukujusou: Oban nishiki-e higa-cho (葛飾北斎 富久寿楚宇 : 大判錦絵秘画帖Fukujusou: Oban Nishiki-e Higa-choBahasa Jepun). Jilid 23, 1998.
    • Koshoku hanazakari and others; Sugimura Jihei: Oban, Chuban te-zaishiki higa-cho (杉村次兵衛 好色花盛り : 他 : 大判・中判手彩色秘画帖Koshoku Hanazakari and Others; Sugimura Jihei: Oban, Chuban Te-zaishiki Higa-choBahasa Jepun). Jilid 22, 1998.
    • Furyu edo hakkei and others; Suzuki Harunobu: Chuban nishiki-e higa-cho (鈴木春信 風流江戸八景 他 : 中判錦絵秘画帖Furyu Edo Hakkei and Others; Suzuki Harunobu: Chuban Nishiki-e Higa-choBahasa Jepun). Jilid 21, 1998.
    • Koi no kiwami; Hishikawa Moronobu: Oban nishiki-e higa-cho (菱川師宣 恋の極み : 大判手彩色秘画帖Koi no Kiwami; Hishikawa Moronobu: Oban Nishiki-e Higa-choBahasa Jepun). Jilid 20, 1998.
    • Edo no haru; ihojin mankai: etange elotique (江戸の春・異邦人満開 : エトランジェ・エロティックEdo no Haru; Ihojin Mankai: Etrange ErotiqueBahasa Jepun). Jilid Tambahan (別巻), 1998.
    • Koshibagaki soshi: Higa emaki (小柴垣草子 : 秘画絵巻Koshibagaki Soshi: Higa EmakiBahasa Jepun). Jilid 17, 1997.
    • Negai no itoguchi; Kitagawa Utamaro: Oban nishiki-e higa-cho (喜多川歌麿 ねがひの糸ぐち : 大判錦絵秘画帖Negai no Itoguchi; Kitagawa Utamaro: Oban Nishiki-e Higa-choBahasa Jepun). Jilid 15, 1997.
    • Tui no hina; Katsushika Hokusai: Oban nishiki-e higa-cho (葛飾北斎 つひの雛形 : 大判錦絵秘画帖Tui no Hina; Katsushika Hokusai: Oban Nishiki-e Higa-choBahasa Jepun). Jilid 13, 1997.
    • Shikido torikumi juniban; Isoda Koryusai: Oban nishiki-e higa-cho (磯田湖龍斎 色道取組十二番Shikido Torikumi Juniban; Isoda Koryusai: Oban Nishiki-e Higa-choBahasa Jepun). Jilid 3, Edisi Pengumpul. (大判錦絵秘画帖 愛蔵版Oban Nishiki-e Higa-cho AizobanBahasa Jepun). 1998.
    • Ehon komachi-biki: Oban nishi-e higa-cho (喜多川歌麿 絵本小町引: 大判錦絵秘画帖Ehon Komachi-biki: Oban Nishi-e Higa-choBahasa Jepun). Jilid 2, 1996.
    • Azuma nishiki; Katsushika Hokusai: Oban nishi-e higa-cho (葛飾北斎 東にしき : 大判錦絵秘画帖Azuma Nishiki; Katsushika Hokusai: Oban Nishi-e Higa-choBahasa Jepun). Jilid 7, 1996.
    • Fubi no seisho: Oban urushi-e higa-shu (婦美の清書 : 大判漆絵秘画帖Fubi no Seisho: Oban Urushi-e Higa-shuBahasa Jepun). Jilid 9, Edisi Pengumpul (愛蔵版), 1998.
    • Shitone no hinagata: Oban urushi-e higa-shu (閨の雛形 : 大判漆絵秘画集Shitone no Hinagata: Oban Urushi-e Higa-shuBahasa Jepun). Jilid 11, Edisi Pengumpul (別巻愛蔵版), 1998.
    • Haru no yuki; Ikeda Eisen: Kamban nishiki-e higacho (池田英泉 春の薄雪 : 間判錦絵秘画帖Haru no Yuki; Ikeda Eisen: Kamban Nishiki-e HigachoBahasa Jepun). Jilid 5 Edisi Pengumpul, 1996.
    • Emmusubi izumo sugi; Katsushika Hokusai: Chuban nishiki-e higacho (葛飾北斎 縁結び出雲杉：中判錦絵秘画帖Emmusubi Izumo Sugi; Katsushika Hokusai: Chuban Nishiki-e HigachoBahasa Jepun). Jilid 1, 1995.
  • Lane, Richard, "Kesareta shunga wo abaku" ("消された春画"を暴く"Kesareta shunga wo abaku"Bahasa Jepun), dari Special: Ukiyoe kesareta shunga. Geijutsu shincho, hlm.4-40, Jilid 6, Nombor 45, Shinchosha, Jun 1994.
  • Lane, Richard, Masterpieces of Japanese Prints: The European Collections Ukiyo-e from the Victoria and Albert Museum, New York, Kodansha America Inc, 1991.
  • Lane, Richard, Hokusai, Life and Work, New York, Dutton, 1989.
  • Lane, Richard, Erotica Japonica: Masterworks of Shunga Painting, New York, Japan Publications, 1986.
  • Lane, Richard, Ukiyo-e Holschnitte. Künstler und Werke, Zürich, 1978.
  • Lane, Richard, Images from the Floating World: The Japanese Print, Including an Illustrated Dictionary of Ukiyo-e, New York, Putnam, 1978.
  • Lane, Richard Douglas, Hokusai to Hiroshige, Köln, Galerie Eike Moog, 1977. Edisi Bahasa Inggeris dan Jepun, dengan satu risalah dalam Bahasa Jerman. Berdasarkan Hokusai and Hiroshige, Tokyo : Gakubundō, 1976, dalam Bahasa Inggeris dan Jepun.
  • Lane, Richard, Japanische Holzschnitte, München Zürich, Droemersche, 1964, dalam Bahasa Jerman.
  • Lane, Richard; Arbour-Brackman, Renée (penterjemah). L'Estampe Japonaise, Paris, Aimery Somogy, 1962, dalam Bahasa Perancis.
  • Lane, Richard, [https://archive.org/details/mastersofjapanes0000lane Masters of the Japanese Print, Their World and Their Work] (siri The Arts of Man), Garden City, N.Y., Doubleday, 1962.
  • Michener, James A. dengan nota mengenai cetakan oleh Richard Lane, Japanese Prints, From the Early Masters to the Modern, Rutland, Vermont, Charles E. Tuttle Company, 1959.
  • Lane, Richard, A study of Japanese novels and illustrated books of the 17th and 18th centuries in British collections Tokyo, 1953.
  • Lane, Richard, Masters of the Japanese print. London, Thames and Hudson, 1962.
  • Lane, Richard, 元禄のエロス (Genroku no Erosu), 5 jilid, Gado Bunko, 1973-79.
  • Lane, Richard, 北斎 伝記画集 (Hokusai Denki Gashu), diterjemahkan oleh Takeuchi Yasuyuki, Kawade Shobo Shinsha, 1995.
  • Lane, Richard, 浮世絵 消された春画 (Ukiyo-e Kesareta Shunga), Shinchosha "Tonbo no Hon", 2002.
  • Lane, Richard bersama Hayashi Yoshikazu, 歌麿の謎 美人画と春画 (Utamaro no Nazo: Bijinga to Shunga), Shinchosha "Tonbo no Hon", 2005.

4. Kehidupan peribadi

Pada tahun 1960, Richard Douglas Lane berkahwin dengan seorang doktor bernama Chiyeko Okawa. Perkahwinan mereka kekal sehingga kematian Chiyeko pada tahun 1999. Terdapat juga teori yang menyatakan bahawa beliau mempunyai hubungan romantis dengan penulis Shizue Masugi (真杉静枝Masugi ShizueBahasa Jepun), seperti yang disebut dalam buku Onna Bunshi oleh Mariko Hayashi.

5. Anugerah dan penghargaan

Sepanjang kerjayanya, Richard Douglas Lane telah menerima beberapa anugerah dan penghargaan penting atas sumbangannya yang luar biasa dalam bidang seni dan kajian Jepun:

  • Anugerah 文部省紺綬褒章Monbushō KonjuhōshōBahasa Jepun (Order of the Blue Ribbon dari Kementerian Pendidikan)**: Beliau dianugerahkan anugerah ini sebagai pengiktirafan atas jasanya dalam membantu penubuhan Muzium Peringatan Hishikawa Moronobu.
  • Anugerah 日本浮世絵協会賞Nihon Ukiyo-e Kyōkai ShōBahasa Jepun (Japan Ukiyo-e Association Award)**: Menunjukkan pengiktirafan rasmi terhadap kepakarannya dan sumbangannya kepada kajian Ukiyo-e.
  • Anugerah 京都大学人文科学研究所奨励賞Kyōto Daigaku Jinbun Kagaku Kenkyūjo ShōreishōBahasa Jepun (Kyoto University Institute for Research in Humanities Encouragement Award)**: Menerima anugerah ini dari Universiti Kyoto, menegaskan nilai dan impak penyelidikan akademiknya.

6. Kematian dan warisan

Kematian Richard Douglas Lane pada tahun 2002 menandakan berakhirnya kerjaya cemerlang seorang tokoh penting dalam kajian seni Jepun, namun warisan akademiknya terus hidup melalui koleksi dan sumbangan ilmiahnya.

6.1. Kematian

Richard Douglas Lane meninggal dunia pada tahun 2002, ketika berusia 76 tahun, di Kyoto, Jepun. Beliau meninggal dunia tanpa wasiat dan tanpa waris.

6.2. Koleksi Richard Lane

Selepas kematiannya, Muzium Seni Honolulu membeli koleksi seni beliau yang luas daripada pihak berkuasa kehakiman Jepun. Koleksi Richard Lane terdiri daripada hampir 20,000 lukisan, cetakan, dan buku. Koleksi ini menjadi sumber penting untuk penyelidikan dan pameran seni Jepun, terutamanya Ukiyo-e dan shunga, serta menegaskan kepentingan peranan Lane sebagai pengumpul seni yang berwawasan.

6.3. Pameran anumerta dan penerimaan ilmiah

Sebagai penghormatan kepada koleksi dan warisan Richard Lane, Muzium Seni Honolulu telah menganjurkan beberapa pameran penting selepas kematiannya. Antaranya ialah pameran "Richard Lane and the Floating World" yang berlangsung dari Oktober 2008 hingga Februari 2009, dan pameran "Masterpieces from the Richard Lane Collection" dari Mac hingga Jun 2010. Selain itu, pameran "Arts of the Bedchamber: Japanese Shunga" turut menampilkan lebih 50 karya erotik dari Koleksi Lane, terus menyoroti sumbangan perintis beliau dalam membawa seni shunga ke dalam wacana akademik dan awam yang sah. Melalui pameran-pameran ini, sumbangan Richard Lane terhadap pemahaman seni Jepun terus dihargai dan dikembangkan dalam komuniti akademik dan awam.

7. Pautan luar

  • [http://blog.honoluluacademy.org/qa-with-mitsutoshi-nakano-closing-the-book-on-a-richard-lane-collection-research-project/ Temu bual: Dr. Mitsutoshi Nakamura, projek penyelidikan mengenai Koleksi Richard Lane]
  • [https://kaken.nii.ac.jp/ja/file/KAKENHI-PROJECT-25300028/25300028seika.pdf Gambaran keseluruhan dan penemuan projek penyelidikan mengenai Koleksi Richard Lane di Muzium Seni Honolulu]
  • [http://hdl.handle.net/10524/57077 Kurohon aohon: Koleksi Muzium Seni Honolulu]