1. Tinjauan
Count Adelardo Tommaso Salvadori Paleotti (lahir 30 September 1835 - meninggal 9 Oktober 1923) ialah seorang ahli zoologi dan ahli ornitologi terkemuka berbangsa Itali. Beliau dikenali atas sumbangannya yang signifikan dalam bidang ornitologi, khususnya dalam klasifikasi burung-burung di Asia. Sepanjang kerjayanya, Salvadori memegang jawatan penting di muzium dan menerbitkan lebih daripada 300 kertas kerja saintifik, menjadikannya salah seorang ahli ornitologi paling penting di Itali. Warisannya diiktiraf melalui penamaan beberapa spesies haiwan sempena namanya.
2. Kehidupan
Kehidupan Tommaso Salvadori ditandai dengan latar belakang keluarga bangsawan, pendidikan dalam bidang perubatan, dan penglibatan awal dalam aktiviti ketenteraan sebelum menumpukan perhatian kepada sains semula jadi.
2.1. Kelahiran dan Keluarga
Tommaso Salvadori dilahirkan pada 30 September 1835 di Porto San Giorgio, sebuah bandar di Wilayah Fermo, Marche, Itali. Beliau merupakan anak kepada Count Luigi Salvadori dan Ethelyn Welby, yang berketurunan England. Abang beliau, Giorgio, telah berkahwin dengan sepupu mereka, Adele Emiliani (anak perempuan Giacomo Emiliani dan Casson Adelaide Welby), dan mereka mempunyai lima orang anak: Charlie, Robbie, Minnie, Nellie, dan Guglielmo "Willie". Anak saudara beliau, Guglielmo Salvadori Paleotti, kemudian berkahwin dengan Giacinta Galletti de Cadilhac (anak perempuan Arturo Galletti de Cadilhac dan Margaret Collier) dan mempunyai tiga orang anak: Gladys, Massimo "Max", dan Gioconda Beatrice "Joyce".
2.2. Pendidikan
Salvadori memulakan pengajian dalam bidang perubatan di Pisa dan Rom. Beliau menamatkan pengajian dan memperoleh ijazah perubatan dari Universiti Pisa. Beliau juga pernah menuntut di Universiti Sapienza Rom.
2.3. Aktiviti Ketenteraan
Pada tahun 1860, Tommaso Salvadori menyertai ekspedisi ketenteraan yang dipimpin oleh Giuseppe Garibaldi dalam Ekspedisi Seribu ke Sicily. Beliau berkhidmat sebagai seorang pegawai perubatan dalam kempen penting ini, yang merupakan sebahagian daripada proses penyatuan Itali.
3. Kerjaya dan Karya sebagai Ahli Alam Semula Jadi
Selepas penglibatan dalam bidang ketenteraan, Tommaso Salvadori mengabdikan dirinya sepenuhnya kepada sains semula jadi, terutamanya dalam bidang ornitologi, di mana beliau membuat sumbangan besar melalui penyelidikan dan penerbitan.
3.1. Jawatan Muzium dan Kerjaya Saintifik
Pada tahun 1863, Salvadori memulakan kerjaya muziumnya sebagai pembantu di Muzium Zoologi di Turin, yang merupakan sebahagian daripada Universiti Turin. Beliau bekerja di bawah Filippo de Filippi sehingga tahun 1879. Pada tahun 1879, beliau dilantik sebagai Timbalan Pengarah Muzium Diraja Sejarah Alam Turin dan memegang jawatan tersebut sehingga akhir hayatnya. Sepanjang tempoh ini, beliau berjaya membangunkan koleksi spesimen burung muzium tersebut menjadi salah satu yang paling penting di Itali.
3.2. Fokus Penyelidikan dan Penerbitan
Minat awal Tommaso Salvadori terhadap burung bermula seawal tahun 1862, apabila beliau menerbitkan sebuah katalog burung-burung Sardinia. Beliau kemudiannya menjadi pakar dalam klasifikasi burung-burung di Asia. Penyelidikan beliau melibatkan kajian koleksi burung yang luas dari rantau ini yang disimpan di Museo Civico di Storia Naturale di Genova serta koleksi burung-burung Hindia Timur di Paris, London, Berlin, dan Leiden.
Antara tahun 1880 dan 1891, beliau mengambil cuti untuk bekerja di Muzium Sejarah Alam British di London, di mana beliau menyumbang kepada tiga jilid Catalogue of the Birds muzium tersebut. Beliau juga mengkaji spesimen yang dikumpul oleh penjelajah Itali, Luigi Maria d'Albertis. Salvadori telah menerbitkan lebih daripada 300 kertas kerja dalam bidang ornitologi, menjadikannya salah seorang ahli ornitologi terpenting di Itali. Beliau juga telah dilantik sebagai ahli asing Persatuan Zoologi London.
3.3. Penerbitan Utama
Berikut adalah senarai sebahagian daripada karya-karya utama yang diterbitkan oleh Tommaso Salvadori:
- Monografia del Gener Ceyx LacépèdeMonografia del Gener Ceyx LacépèdeBahasa Itali (Turin, 1869)
- Nuove specie di uccelli dei generi Criniger, Picus ed Homoptila Nov. Gen.Nuove specie di uccelli dei generi Criniger, Picus ed Homoptila Nov. Gen.Bahasa Itali (Turin, 1871)
- Intorno al Cypselus horusIntorno al Cypselus horusBahasa Itali (Turin, 1872) - ditulis bersama O. Antinori
- Intorno ad un nuovo genere di SaxicolaIntorno ad un nuovo genere di SaxicolaBahasa Itali (Turin, 1872) - ditulis bersama O. Antinori
- Nuova specie del Genere HyphantornisNuova specie del Genere HyphantornisBahasa Itali (Turin, 1873)
- Catalogo Sistimatica Degli Uccelli di BorneoCatalogo Sistimatica Degli Uccelli di BorneoBahasa Itali (1874)
- Di alcune specie del Genere Porphyrio Briss.Di alcune specie del Genere Porphyrio Briss.Bahasa Itali (Turin, 1879)
- Ornitologia della Papuasia e delle MoluccheOrnitologia della Papuasia e delle MoluccheBahasa Itali (Turin, 1879)
- Catalogo di una collezione di uccelli fatta nella parte occidentale di Sumatra dal Prof. Odoardo Beccari.Catalogo di una collezione di uccelli fatta nella parte occidentale di Sumatra dal Prof. Odoardo Beccari.Bahasa Itali (Annali del Museo civico di storia naturale di Genova, 1879)
- Osservazioni intorno ad alcune specie del Genere Collocalia G.R. Gr.Osservazioni intorno ad alcune specie del Genere Collocalia G.R. Gr.Bahasa Itali (Turin, 1880)
- Collezioni ornitologiche fatte nelle isole del Capo Verde da Leonardo FeaCollezioni ornitologiche fatte nelle isole del Capo Verde da Leonardo FeaBahasa Itali (Annali Museo Civico di Storia Naturale di Genova, 1889)
- Catalogue of the Psittaci, or parrots, in the collection of the British museumCatalogue of the Psittaci, or parrots, in the collection of the British museumBahasa Inggeris (London, 1891)
- Catalogue of the Columabe, or pigeons, in the collection of the British museumCatalogue of the Columabe, or pigeons, in the collection of the British museumBahasa Inggeris (London, 1893)
- Catalogue of the Chenomorphae (Palamedeae, Phoenicopteri, Anseres) Crypturi and Ratitae in the collection of the British MuseumCatalogue of the Chenomorphae (Palamedeae, Phoenicopteri, Anseres) Crypturi and Ratitae in the collection of the British MuseumBahasa Inggeris (London, 1895)
- Due nuove specie di Uccelli dell'Isola di S. Thomé e dell'Isola del Principe raccolte dal sig. Leonardo FeaDue nuove specie di Uccelli dell'Isola di S. Thomé e dell'Isola del Principe raccolte dal sig. Leonardo FeaBahasa Itali (Bollettino della Società dei Musei di Zoologia ed Anatomia comparata della R. Università di Torino, 1901)
- Uccelli della Guinea Portoghese raccolti da Leonardo FeaUccelli della Guinea Portoghese raccolti da Leonardo FeaBahasa Itali (Annali del Museo Civico di Storia Naturale di Genova, 1901)
- Caratteri di due nuove specie di Uccelli di Fernando PoCaratteri di due nuove specie di Uccelli di Fernando PoBahasa Itali (Bollettino della Società dei Musei di Zoologia ed Anatomia comparata della R. Università di Torino, 1903)
- Contribuzioni alla ornitologia delle Isole del Golfo di GuineaContribuzioni alla ornitologia delle Isole del Golfo di GuineaBahasa Itali (Memorie della Reale Academia delle Scienze di Torino, 1903), yang merangkumi:
- I - Uccelli dell'Isola del Principe
- II - Uccelli dell'Isola di San Thomé
- III - Uccelli di Anno-Bom e di Fernando Po
4. Penamaan Semula dan Warisan
Sumbangan besar Tommaso Salvadori kepada ornitologi dan zoologi telah diiktiraf melalui penamaan beberapa spesies haiwan sempena namanya, serta pelbagai pengiktirafan lain dari komuniti saintifik antarabangsa.
4.1. Spesies yang Dinamakan Sempena Beliau
Sebagai penghormatan atas sumbangan Tommaso Salvadori kepada bidang zoologi dan ornitologi, beberapa spesies haiwan telah dinamakan sempena namanya. Antaranya termasuk:
- Burung Kuang Salvadori (Lophura inornata)
- Biawak Buaya (Varanus salvadorii), yang juga dikenali sebagai biawak Salvadori, biawak Papua, atau artelia.
- Burung Nuri Ara Salvadori (Psittaculirostris salvadorii)
- Burung Nuri Kerdil Bertopi Kuning (Micropsitta keiensis)
- Burung Cabak Salvadori (Caprimulgus pulchellus)
- Burung Antwren Salvadori (Myrmotherula minor)
- Burung Eremomela Salvadori (Eremomela salvadorii)
- Burung Pemakan Biji Salvadori (Serinus xantholaemus)
- Itik Salvadori (Salvadorina waigiuensis), yang juga merupakan nama genus bagi spesies ini.
4.2. Pengiktirafan dan Sumbangan
Tommaso Salvadori diiktiraf sebagai salah seorang ahli ornitologi paling penting di Itali. Selain daripada penamaan spesies sempena namanya, beliau juga telah dilantik sebagai ahli asing Persatuan Zoologi London, sebuah pengiktirafan penting atas sumbangan antarabangsanya. Karya-karya dan penyelidikan beliau telah memperkayakan pemahaman tentang klasifikasi dan kepelbagaian burung, terutamanya di rantau Asia dan Hindia Timur, meninggalkan warisan yang berkekalan dalam bidang sains.