1. Tinjauan
Umberto Agnelli (Umberto Agnelliumˈbɛrto aɲˈɲɛlliBahasa Itali; lahir 1 November 1934 - meninggal 27 Mei 2004) ialah seorang industrialis dan ahli politik Itali yang terkemuka. Beliau merupakan anak ketiga kepada Virginia Bourbon del Monte dan Edoardo Agnelli, serta adik bongsu kepada Gianni Agnelli. Umberto Agnelli memegang jawatan Ketua Pegawai Eksekutif Fiat dari tahun 1970 hingga 1976, dan kemudiannya menjadi Pengerusi Kumpulan Fiat dari tahun 2003 hingga kematiannya pada tahun 2004. Selain itu, beliau juga merupakan pengerusi dan kemudiannya pengerusi kehormat Juventus, sebuah kelab bola sepak yang mempunyai kaitan rapat dengan keluarga Agnelli. Beliau pernah menjawat sebagai presiden Persekutuan Bola Sepak Itali dan berkhidmat sebagai ahli Senat Republik Itali mewakili parti Demokrasi Kristian (Itali) dari tahun 1976 hingga 1979. Pada tahun 2015, beliau telah dimasukkan secara anumerta ke dalam Dewan Kemasyhuran Bola Sepak Itali atas sumbangannya yang signifikan.
2. Kehidupan Awal
Kehidupan awal Umberto Agnelli ditandai dengan tragedi keluarga dan pendidikan yang membentuk asas kerjaya beliau dalam perniagaan dan politik.
2.1. Zaman Kanak-kanak dan Pendidikan
Umberto Agnelli dilahirkan di Lausanne, Switzerland, pada 1 November 1934, sebagai anak bongsu daripada tujuh adik-beradik. Beliau mengalami kehilangan ibu bapa pada usia muda; bapanya, Edoardo Agnelli, meninggal dunia dalam kemalangan pesawat ketika Umberto berusia satu tahun, manakala ibunya, Virginia Bourbon del Monte, meninggal dunia dalam kemalangan kereta pada tahun 1945 ketika beliau berusia 11 tahun. Selepas kematian awal ibu bapanya, Umberto dibesarkan oleh abangnya, Gianni Agnelli. Beliau menamatkan pengajian dalam bidang undang-undang di Universiti Catania.
2.2. Perkhidmatan Tentera
Seperti abangnya dan datuknya, Giovanni Agnelli, yang merupakan pengasas bersama Fiat S.p.A. pada tahun 1899, Umberto Agnelli turut menjalani perkhidmatan ketenteraan di Sekolah Aplikasi Kavaleri Pinerolo. Pengalaman ini merupakan sebahagian daripada pembentukan awal dirinya.
3. Kerjaya
Kerjaya Umberto Agnelli merangkumi pelbagai peranan penting dalam Kumpulan Fiat dan aktiviti perniagaan antarabangsa lain, di samping kedudukan kewangannya yang signifikan.
3.1. Peranan dalam Kumpulan Fiat
Umberto Agnelli memulakan peranannya dalam Kumpulan Fiat dengan menjadi pengerusi Fiat Perancis dari tahun 1965 hingga 1980. Beliau kemudiannya dilantik sebagai Ketua Pegawai Eksekutif Fiat dari tahun 1970 hingga 1976, dan Naib Presiden syarikat tersebut dari tahun 1976 hingga 1993. Dari tahun 1980 hingga 1990, beliau berkhidmat sebagai pengerusi Fiat Auto, dan merupakan ahli Lembaga Penasihat Antarabangsa dari tahun 1993 hingga 2004.
Walaupun memegang jawatan eksekutif kanan di Fiat, Umberto sering diketepikan daripada mengambil peranan kepimpinan utama oleh abangnya, Gianni Agnelli, yang telah lama menjadi peneraju syarikat keluarga itu. Walau bagaimanapun, Umberto tetap menyokong Gianni dalam pengurusan syarikat, walaupun sering terpaksa kekal di belakang tabir disebabkan permainan kuasa kewangan. Pengurusan keluarga Agnelli secara amnya digambarkan sebagai progresif dan paternalistik. Bermula pada tahun 1980-an dan semakin pesat pada tahun 1990-an ketika syarikat menghadapi cabaran, Umberto adalah arkitek di sebalik strategi kepelbagaian Fiat. Kumpulan Fiat mengawal beberapa akhbar dan penerbit di Itali, selain daripada firma kereta Fiat dan kelab bola sepak Juventus.
3.2. Pengerusi Kumpulan Fiat
Selepas kematian abangnya, Gianni Agnelli, pada tahun 2003, Umberto Agnelli mengambil alih jawatan pengerusi Kumpulan Fiat dari tahun 2003 hingga 2004. Dalam tempoh singkat kepimpinannya selama 18 bulan, beliau memutuskan untuk mengubah strategi syarikat dengan menumpukan semua sumber Fiat kepada perniagaan kereta dan melantik pengurus luar, Giuseppe Morchio, untuk menerajui syarikat. Pada masa itu, Fiat sedang dalam proses memulihkan nasibnya selepas mengalami krisis kewangan terburuk, dengan penurunan dalam kunci kira-kira, bahagian pasaran, dan nilai saham. Walaupun beliau berusaha untuk memulihkan syarikat, Umberto Agnelli meninggal dunia secara tiba-tiba akibat kanser paru-paru.
3.3. Aktiviti Perniagaan dan Antarabangsa Lain
Selain peranannya dalam Kumpulan Fiat, Umberto Agnelli juga terlibat dalam aktiviti perniagaan lain dan merupakan ahli Jawatankuasa Pemandu Kumpulan Bilderberg. Penglibatannya dalam proses penstrukturan semula Fiat turut melibatkan pembukaan syarikat kepada modal dan pasaran asing. Kumpulan Fiat, di bawah pengurusan keluarga Agnelli, turut mengawal beberapa syarikat akhbar dan penerbit di Itali, di samping perniagaan automotif dan kelab bola sepak Juventus.
3.4. Status Kewangan
Umberto Agnelli merupakan antara individu terkaya di dunia. Dalam senarai Forbes pada tahun 2003, beliau dan keluarganya disenaraikan di kedudukan ke-278 dengan anggaran nilai bersih sekitar 1.50 B USD. Walaupun meninggal dunia pada tahun 2004, Forbes menganggarkan beliau sebagai individu ke-68 terkaya di dunia pada tahun tersebut, dengan anggaran nilai bersih kira-kira 5.50 B USD.
4. Aktiviti di Juventus FC
Umberto Agnelli memainkan peranan yang sangat penting dalam sejarah Juventus FC, dari jawatan pengerusi hingga pengerusi kehormat, dan sumbangannya terhadap kejayaan kelab serta impak kematiannya terhadap peristiwa penting seperti Calciopoli.
4.1. Pengerusi dan Pengerusi Kehormat
Pada tahun 1955, Umberto Agnelli telah dipilih sebagai pengerusi Juventus FC oleh majlis ahli, termasuk abangnya, Gianni Agnelli, yang merupakan presiden kelab pada masa itu. Dengan pelantikan ini, beliau menjadi individu termuda yang memegang jawatan pengurusan tertinggi dalam sejarah Juventus. Beliau berkhidmat sebagai pengerusi dari tahun 1956 hingga 1961. Selepas meninggalkan peranan presiden pada tahun 1962, Umberto Agnelli kekal terikat dengan Juventus dan memegang jawatan pengerusi kehormat dari tahun 1970 sehingga kematiannya pada tahun 2004. Pada tahun 1994, beliau mengambil alih aktiviti pengurusan yang sebelum ini dilakukan oleh abangnya, memberikan pengaruh yang lebih besar kepada kelab sebagai presiden kehormat sepanjang dekad berikutnya. Anak lelakinya, Andrea Agnelli, kemudiannya mengikut jejak langkahnya dengan menjadi pengerusi Juventus pada tahun 2010.
4.2. Pengurusan Kelab dan Pencapaian
Di bawah kepimpinan Umberto Agnelli, Juventus mencapai kejayaan besar. Pengurusannya ditandai dengan pembelian pemain-pemain penting seperti John Charles dan Omar Sívori, yang terbukti menjadi faktor penentu dalam memenangi tiga kejuaraan Serie A dan dua Coppa Italia berturut-turut dari tahun 1958 hingga 1961. Beliau berjaya menjadikan kelab itu sebagai yang paling berjaya dalam bola sepak Itali. Umberto juga bertanggungjawab mengubah kelab itu menjadi sebuah syarikat awam moden dengan projek-projek pelaburan penting. Sebelum kematiannya, beliau memainkan peranan penting dalam menandatangani Fabio Capello sebagai jurulatih Juventus pada tahun 2004.
Sebagai pengerusi kehormat, terutamanya selepas tahun 1994, kelab itu memenangi lima lagi gelaran Serie A, satu lagi Coppa Italia, empat Supercoppa Italiana, satu Piala Interkontinental, satu Liga Juara-Juara UEFA, satu Piala Intertoto UEFA, dan satu Piala Super UEFA, menjadikan jumlah keseluruhan 19 trofi dalam 18 tahun. Berdasarkan kejayaan sukan yang dicapai sepanjang kerjaya pengurusannya, Umberto Agnelli telah dimasukkan ke dalam Dewan Kemasyhuran Bola Sepak Itali pada tahun 2015 oleh Persekutuan Bola Sepak Itali (FIGC) dan Yayasan Muzium Bola Sepak Coverciano.
Pada tahun 1999, Juventus meningkatkan rekod mereka sendiri dengan memenangi kelima-lima pertandingan utama UEFA dengan menjuarai Piala Intertoto. Pada tahun berikutnya, kelab itu diundi sebagai kelab ketujuh terbaik dalam Kelab Abad Ini FIFA dan pada tahun 2009, diletakkan di kedudukan kedua dalam ranking kelab terbaik Eropah abad ke-20 oleh Persekutuan Sejarah & Statistik Bola Sepak Antarabangsa, merupakan kedudukan tertinggi bagi kelab Itali dalam kedua-dua ranking tersebut. Menjelang awal tahun 2000-an, Juventus mempunyai pendapatan ketiga terbaik di Eropah, melebihi 200.00 M EUR. Ketika Umberto Agnelli meninggal dunia pada tahun 2004, Juventus telah memenangi Serie A 2001-02, scudetto ke-26 kelab itu, pada hari perlawanan terakhir, dan telah mencapai perlawanan akhir Liga Juara-Juara UEFA 2003, iaitu perlawanan akhir Liga Juara-Juara keempat kelab itu dalam tujuh tahun, tiga daripadanya dicapai secara berturut-turut. Perlawanan akhir pada tahun 1997 menentang Borussia Dortmund dan pada tahun 1998 menentang Real Madrid telah tewas secara kontroversi. Menurut Fulvio Bianchi, Juventus pada awal tahun 2000-an adalah "lebih kuat daripada semua yang datang selepas itu, dan mempunyai pendapatan 250.00 M EUR, berada di puncak Eropah, dan 100 penaja." Beliau menyatakan bahawa "mengambil masa sepuluh tahun untuk pulih dan kembali ke puncak Itali, belum lagi Eropah: kini kelab itu menjana lebih 300.00 M EUR, tetapi sementara itu Real, Bayern, dan kelab lain telah melonjak jauh."
4.3. Konteks Calciopoli dan Impak Kematiannya
Tiga tahun selepas kematian Umberto Agnelli, skandal Calciopoli secara kontroversi melanda kelab itu, menyebabkan Juventus diturunkan ke Serie B buat kali pertama dalam sejarahnya. Ini berlaku walaupun kelab itu kemudiannya dibebaskan dan liga-liga yang disiasat diisytiharkan sebagai teratur. Beberapa pemerhati mendakwa bahawa Calciopoli dan kesannya adalah perselisihan dalaman di Juventus dan antara pemilik kelab yang berlaku selepas kematian Umberto dan Gianni Agnelli. Pihak-pihak seperti Franzo Grande Stevens dan Gianluigi Gabetti didakwa lebih menyokong cucu Agnelli, John Elkann, sebagai pengerusi, dan ingin menyingkirkan Luciano Moggi, Antonio Giraudo, dan Roberto Bettega, yang saham mereka dalam kelab semakin meningkat.
Peguam kelab, Carlo Zaccone, bersetuju dengan penurunan pangkat ke Serie B dan pemotongan mata, kerana Juventus adalah satu-satunya kelab yang berisiko diturunkan lebih daripada satu divisyen (ke Serie C), dan beliau bertujuan agar Juventus (satu-satunya kelab yang akhirnya diturunkan) mendapat layanan yang sama dengan kelab-kelab lain. Kemudian, Luca Cordero di Montezemolo menarik balik rayuan kelab kepada Mahkamah Pentadbiran Wilayah Lazio, yang sepatutnya dapat membersihkan nama kelab dan mengelakkan penurunan pangkat. Ini berlaku selepas FIFA mengancam untuk menggantung FIGC daripada pertandingan antarabangsa jika rayuan itu diteruskan, satu penarikan yang disyukuri oleh presiden FIFA ketika itu, Sepp Blatter.
Beberapa pemerhati, termasuk bekas presiden FIGC, Franco Carraro, berpendapat bahawa sekiranya Umberto Agnelli masih hidup, keadaan akan berbeza. Kelab dan pengarahnya akan dipertahankan dengan sewajarnya, yang mungkin dapat mengelakkan penurunan pangkat dan membersihkan nama kelab lebih awal daripada perbicaraan Calciopoli pada tahun 2010-an. Ada yang berpendapat bahawa Umberto Agnelli akan mengambil pendirian yang sama seperti anaknya, tetapi dengan cara yang lebih tegas. Luciano Moggi, salah seorang daripada dua pengarah Juventus yang terlibat dalam skandal itu, menyatakan bahawa Calciopoli hanya berlaku kerana "l'Avvocato Agnelli dan il Dottor Umberto meninggal dunia," dan jika kedua-dua Agnelli itu tidak meninggal dunia, "tiada apa-apa [daripada sandiwara ini] akan berlaku." Menurut pemerhati, Juventus menjadi lemah selepas kematian Agnelli, dengan Moggi mengatakan ini "menjadikan kami yatim piatu dan lemah, mudah untuk menyerang Juve dan menghancurkan mereka dengan mereka-reka cerita." Menurut pengkritik, Juventus mengganggu kerana mereka terlalu banyak menang di bawah Agnelli. Presiden CONI ketika itu, Gianni Petrucci, berkata "pasukan yang terlalu banyak menang adalah berbahaya kepada sukan mereka."
5. Kerjaya Politik
Penglibatan Umberto Agnelli dalam arena politik Itali mencerminkan ideologi berorientasikan tengah dan gabungannya dengan parti Demokrasi Kristian (Itali) (DC).
5.1. Aktiviti sebagai Senator
Pada tahun 1970-an, Umberto Agnelli telah dipilih sebagai ahli Senat Republik Itali mewakili parti Demokrasi Kristian (Itali) (DC). Ini berlaku selepas DC memenangi perjuangan di mana Gianni Agnelli sepatutnya berada dalam senarai Parti Republikan Itali untuk pilihan raya umum Itali 1976, satu langkah yang boleh menyebabkan mereka kehilangan kira-kira satu juta undi. Sebagai balasan, DC memperoleh pencalonan Umberto Agnelli sebagai senator, jawatan yang dipegangnya sehingga tahun 1979. Beliau mengambil peranannya dengan serius dan mengadakan persidangan senator DC di Rom untuk membincangkan pembaharuan parti; sebagai tindak balas, beliau telah ditegur.
5.2. Sifat dan Gabungan Politik
Dari segi politik, keluarga Agnelli berusaha untuk mewujudkan formasi politik yang bukan ideologi, berorientasikan tengah, dengan keyakinan Atlantikisme dan pro-Eropah. Mereka mencari kapitalisme moden dan antarabangsa yang berbeza dengan fahaman kiri dan menentang fahaman kanan yang populis, nasionalis, atau fasis. Ideologi politik Umberto Agnelli mencerminkan pendirian ini, yang selaras dengan gabungannya bersama parti Demokrasi Kristian dan kedudukannya dalam landskap politik Itali pada zamannya.
6. Kehidupan Peribadi dan Kematian
Kehidupan peribadi Umberto Agnelli diselubungi oleh siri tragedi keluarga dan berakhir dengan kematian akibat penyakit.
6.1. Hubungan Keluarga dan Tragedi
Kehidupan Umberto Agnelli dilanda oleh jumlah tragedi dan kehilangan yang luar biasa. Bapanya, Edoardo Agnelli, meninggal dunia dalam kemalangan pesawat ketika Umberto berusia satu tahun. Ibunya, Virginia Bourbon del Monte, pula meninggal dunia dalam kemalangan kereta pada tahun 1945 ketika beliau berusia 11 tahun. Selain itu, anak saudaranya, Edoardo Agnelli, meninggal dunia akibat bunuh diri pada tahun 2000.
6.2. Perkahwinan dan Anak-anak
Pada tahun 1959, Umberto Agnelli berkahwin dengan sepupu iparnya, Marella Agnelli, iaitu pewaris Donna Antonella Bechi Piaggio, dari keluarga perniagaan terkenal Piaggio yang mencipta Vespa. Umberto dan Antonella Bechi Piaggio mempunyai tiga orang anak lelaki, tetapi dua orang anak kembar pertama mereka meninggal dunia sejurus selepas dilahirkan. Anak lelaki ketiga mereka ialah Giovanni Alberto Agnelli, yang kemudiannya menjadi ketua firma keluarga ibunya, Piaggio. Beliau sedang dipersiapkan untuk menggantikan jawatan di Fiat tetapi meninggal dunia akibat kanser pada usia 33 tahun pada tahun 1997.
Selepas bercerai dengan isteri pertamanya, Umberto Agnelli berkahwin dengan Donna Allegra Caracciolo di Castagneto pada tahun 1974. Beliau adalah sepupu pertama kepada kakak ipar Umberto, Marella Caracciolo di Castagneto, yang juga isteri kepada abang Umberto. Kedua-dua wanita ini berasal dari keluarga bangsawan yang berakar umbi di Kerajaan Naples dan mempunyai gelaran kebangsawanan seperti Putera Castagneto dan Duke Melito. Daripada perkahwinan keduanya, Umberto mempunyai dua orang anak, iaitu Andrea (lahir 1975) dan Anna (lahir 1977). Anak lelakinya, Andrea Agnelli, kemudiannya mengikut jejak langkahnya dengan menjadi pengerusi Juventus pada tahun 2010.
6.3. Kematian
Umberto Agnelli menghidap kanser paru-paru, yang hanya diketahui umum sebulan sebelum kematiannya selepas laporan daripada Financial Times. Beliau menghabiskan hari-hari terakhirnya dibantu oleh isteri dan dua anaknya di kediaman mereka di La Mandria, yang termasuk Taman Serantau La Mandria, di kawasan Venaria Reale. Beliau meninggal dunia pada 27 Mei 2004, pada usia 69 tahun, lima belas hari sebelum kematian anak saudaranya, Putera Egon von Fürstenberg. Penampilan awam terakhirnya adalah pada 26 April, apabila isterinya dianugerahkan ijazah kehormat dalam perubatan veterinar oleh Universiti Turin. Keadaan kesihatan Umberto Agnelli yang semakin merosot menghalangnya daripada menghadiri mesyuarat pemegang saham Fiat pada 11 Mei.
7. Penilaian dan Impak
Umberto Agnelli meninggalkan warisan yang signifikan dalam dunia perniagaan, sukan, dan masyarakat Itali, dengan impak yang masih diperdebatkan terutamanya dalam konteks skandal Calciopoli.
7.1. Penilaian dalam Dunia Sukan
Dalam dunia sukan, Umberto Agnelli dikenang sebagai tokoh penting yang membawa Juventus FC ke puncak kejayaan. Beliau telah dimasukkan secara anumerta ke dalam Dewan Kemasyhuran Bola Sepak Itali pada tahun 2015 atas sumbangannya yang besar kepada Juventus. Di bawah kepimpinannya, Juventus menjadi kelab paling berjaya dalam bola sepak Itali, memenangi pelbagai kejuaraan domestik dan antarabangsa.
7.2. Warisan dalam Ekonomi dan Pengurusan
Sumbangan Umberto Agnelli kepada Kumpulan Fiat dan ekonomi Itali adalah ketara. Walaupun tempohnya sebagai Pengerusi Kumpulan Fiat agak singkat (2003-2004), beliau merupakan arkitek di sebalik strategi kepelbagaian Fiat yang dimulakan pada tahun 1980-an. Beliau juga berada dalam proses memulihkan nasib syarikat yang sedang mengalami krisis kewangan teruk. Pengurusan beliau, bersama keluarga Agnelli, digambarkan sebagai progresif dan paternalistik, meninggalkan jejak dalam pengurusan korporat Itali.
7.3. Perbahasan Mengenai Calciopoli
Ketiadaan Umberto Agnelli sering menjadi tumpuan perbahasan mengenai bagaimana ia mungkin telah menjejaskan pengendalian skandal Calciopoli dan reputasi Juventus FC. Beberapa pemerhati, termasuk bekas presiden FIGC Franco Carraro dan Luciano Moggi, berpendapat bahawa jika Umberto dan Gianni Agnelli masih hidup, keadaan akan berbeza. Mereka percaya Juventus akan dipertahankan dengan lebih sewajarnya, yang mungkin dapat mengelakkan penurunan pangkat kelab dan membersihkan namanya lebih awal daripada perbicaraan Calciopoli pada tahun 2010-an. Moggi secara khusus menyatakan bahawa kematian kedua-dua Agnelli itu "menjadikan kami yatim piatu dan lemah," memudahkan pihak lain untuk "menyerang Juve dan menghancurkan mereka dengan mereka-reka cerita." Terdapat juga kritikan bahawa Juventus menjadi sasaran kerana mereka terlalu banyak menang di bawah kepimpinan Agnelli, dengan presiden CONI ketika itu, Gianni Petrucci, pernah menyatakan bahawa "pasukan yang terlalu banyak menang adalah berbahaya kepada sukan mereka."
8. Anugerah dan Kehormatan
Umberto Agnelli menerima beberapa anugerah dan penghormatan penting sepanjang hayatnya, mengiktiraf sumbangannya dalam pelbagai bidang:
Kesatria Salib Besar Legion of Honour, 27 Disember 1967.
Pegawai Salib Besar Legion of Honour, 1969.
Kesatria Salib Besar Order of Merit of the Italian Republic, 2 Jun 1972.
Kesatria Salib Besar Order of the Sacred Treasure, 1996.