Adam de la Halle | Wiki AI Hari Ini

1. Gambaran Keseluruhan

Adam de la Halle (sekitar 1240-1250 - 1285-1288 atau selepas 1306) adalah seorang penyair-komposer Perancis yang dikenali sebagai seorang trouvère. Beliau dianggap sebagai salah seorang tokoh muzik dan sastera terpenting pada abad ke-13 di Eropah, mewakili generasi terakhir tradisi trouvère. Adam de la Halle unik kerana menjadi antara segelintir komposer abad pertengahan yang mengarang muzik monofoni dan polifoni. Dalam aspek ini, beliau dilihat sebagai komposer yang konservatif dan progresif; beliau bukan sahaja memupuk genre trouvère lama yang dikagumi, tetapi juga bereksperimen dengan karya-karya dramatik yang lebih baharu.

Karya-karya sastera dan muziknya merangkumi chanson dan jeux-partis (perdebatan puitis) dalam gaya trouvère, serta rondel dan motet polifoni dalam gaya polifoni liturgi awal. Beliau juga terkenal dengan drama muzikalnya, Jeu de Robin et Marion (sekitar 1282-1283), yang dianggap sebagai drama Perancis sekular terawal yang masih wujud dengan muzik. Adam juga merupakan ahli Confrérie des jongleurs et bourgeois d'Arras, sebuah persaudaraan jongleur dan borjuis. Beliau juga dikenali dengan nama samaran "Adam d'Arras" dan "Adam le Bossu", yang menunjukkan asal usulnya dari Arras, Perancis.

2. Kehidupan

Adam de la Halle menjalani kehidupan yang aktif, melibatkan diri dalam pendidikan, perkhidmatan di bawah penaung terkemuka, dan pengembaraan yang luas.

2.1. Kelahiran dan Zaman Kanak-kanak

Adam de la Halle dilahirkan di Arras, Perancis, sebuah bandar di wilayah Artois (kini Pas-de-Calais) yang terkenal dengan industri dan perdagangan bulu. Bapanya, Henri de la Halle, adalah seorang warganegara Arras yang terkenal. Adam sering dirujuk dengan nama samaran "Adam d'Arras", yang jelas menunjukkan tempat kelahirannya. Nama samaran lain, "Adam le Bossu" atau "le Bossu d'Arras" (Si Bongkok dari Arras), mungkin merupakan nama keluarga atau gelaran. Walau bagaimanapun, Adam sendiri menyatakan dalam karyanya Le roi de Sicile bahawa beliau tidak bongkok. Keluarga Adam terlibat dalam perselisihan sivil di Arras, menyebabkan mereka terpaksa berlindung seketika di Douai.

2.2. Pendidikan

Adam de la Halle menerima pendidikan yang tinggi dan luas. Beliau mempelajari tatabahasa, teologi, dan muzik di Biara Cistercian Vaucelles, berhampiran Cambrai. Pada awalnya, beliau mungkin ditakdirkan untuk kerjaya gerejawi, tetapi beliau kemudiannya melepaskan niat ini. Terdapat juga teori bahawa beliau mungkin telah melanjutkan pelajaran di Universiti Paris sekitar tahun 1262. Jika ini benar, pengalaman ini mungkin telah memberikannya pendedahan langsung kepada muzik polifoni yang kompleks dari gaya Ars Antiqua yang berkembang di sana, yang kemudiannya mempengaruhi perkembangan muziknya.

2.3. Kerjaya dan Penaung

Adam de la Halle dalam Chansonnier d'Arras tahun 1278 (manuskrip 657 di perpustakaan Arras) — Adam de la Halle dalam *Chansonnier d'Arras* tahun 1278 (manuskrip 657 di perpustakaan Arras)

Setelah tamat pengajian, Adam kembali ke Arras dan menjadi ahli Confrérie des jongleurs et bourgeois d'Arras, sebuah persaudaraan yang penting bagi para jongleur dan borjuis di bandar itu. Arras, dengan kelas borjuisnya yang kaya, mempunyai persatuan lagu (puy) yang besar, di mana Adam mungkin telah mengasah kemahiran muziknya. Dialek yang digunakan dalam teks-teks karyanya menunjukkan asal usulnya dari Arras.

Sekitar tahun 1270-an, Adam berkhidmat sebagai minstrel di bawah penaungan Robert II, Count of Artois. Beliau mengikut Robert II ke Paris pada tahun 1276 atau 1277. Kemudian, beliau berkhidmat pula di bawah Charles I dari Anjou, adik kepada Louis IX dari Perancis. Adam mengiringi Charles dalam kempennya di Mesir, Syria, Palestin, dan Itali. Di istana Charles, selepas Charles menjadi Raja Naples, Adam mengarang salah satu karyanya yang paling terkenal, Jeu de Robin et Marion.

2.4. Kehidupan Peribadi

Adam de la Halle berkahwin dengan seorang wanita bernama Marie. Marie sering muncul sebagai watak atau rujukan dalam banyak lagu, rondeau, motet, dan jeux-partis yang dikarang oleh Adam, memberikan gambaran peribadi dalam karya-karya beliau.

2.5. Kematian

Terdapat beberapa teori mengenai tarikh dan tempat kematian Adam de la Halle. Teori yang paling dominan menyatakan bahawa beliau meninggal dunia di Naples sekitar tahun 1287 atau 1288. Walau bagaimanapun, ada juga teori alternatif yang mencadangkan beliau meninggal dunia di Arras sekitar tahun 1304.

3. Aktiviti dan Pencapaian Utama

Adam de la Halle terkenal dengan kepelbagaian sumbangannya dalam bidang muzik dan drama, merangkumi pelbagai genre dan bentuk yang menunjukkan inovasinya.

3.1. Genre dan Bentuk Muzik

Karya-karya Adam de la Halle menunjukkan kepelbagaian yang luar biasa dalam genre dan bentuk muzik. Beliau mengarang:

Tiga puluh enam chanson (lagu).
Empat puluh enam rondets de carole.
Lapan belas jeux-partis (perdebatan puitis atau lagu berdialog).
Empat belas rondeau.
Lima motet.
Satu rondeau-virelai.
Satu ballette.
Satu dit d'amour.
Satu congé (lagu perpisahan satirikal kepada bandar Arras).

Beliau juga menunjukkan kemahiran dalam komposisi polifoni, terutamanya dalam rondeau tiga suara dan motet. Kepingan-kepingan pendek Adam sering diiringi muzik, dengan transkripsi dalam notasi moden bersama skor asal yang terdapat dalam edisi Edmond de Coussemaker.

3.2. Karya Dramatik

Adam de la Halle dikenali terutamanya melalui dua karya dramatik muzikalnya:

3.2.1. Jeu de Robin et Marion

Jeu de Robin et Marion (Permainan Robin dan Marion) adalah karya Adam de la Halle yang paling terkenal dan dianggap sebagai drama Perancis terawal dengan muzik yang masih wujud dengan subjek sekular. Tarikh penciptaan yang tepat tidak dapat dipastikan, dengan anggaran antara sekitar 1270-1280, 1275 (di Arras), atau 1284 (di Naples). Ia diketahui telah dipentaskan di istana Charles I dari Anjou di Naples.

Drama ini adalah sebuah pastoral yang mengisahkan tentang Marion, seorang gembala wanita, yang menolak rayuan seorang kesatria dan tetap setia kepada kekasihnya, Robin si gembala. Kisah ini didasarkan pada chanson lama "Robin m'aime, Robin m'a". Ia terdiri daripada dialog yang diselang-seli oleh refrein-refrein yang sudah popular dalam lagu rakyat. Melodi-melodi yang digunakan mempunyai ciri-ciri muzik rakyat dan lebih spontan serta merdu berbanding muzik lagu dan motetnya yang lebih rumit.

François-Joseph Fétis menganggap Jeu de Robin et Marion dan Le jeu de la Feuillée sebagai pelopor kepada opera komik. Sebuah adaptasi Jeu de Robin et Marion oleh Julien Tiersot telah dipentaskan di Arras oleh sebuah syarikat dari Opéra-Comique Paris sempena festival pada tahun 1896 untuk menghormati Adam de la Halle.

Plot ringkas drama ini adalah seperti berikut:
Seorang kesatria jatuh cinta pada Marion, seorang gembala wanita. Dia cuba memujuk Marion untuk menjadi miliknya dan menculiknya dari kekasihnya, Robin si gembala. Namun, Marion menolak dengan tegas dan tetap setia kepada Robin. Akhirnya, Marion dibebaskan, dan rakan-rakan mereka mengadakan pesta untuk meraikan kesetiaannya.

Struktur drama ini, walaupun ringkas, mempunyai sembilan babak yang terperinci:

Babak	Lokasi	Watak
Babak 1	Padang Ragut	Marion dan Kesatria
Babak 2	Padang Ragut	Marion dan Robin
Babak 3	Kampung Kecil	Robin dan Rakan-rakan
Babak 4	Padang Ragut	Pasangan Kekasih dan Kesatria, Penculikan Marion
Babak 5	Padang Ragut	Robin dan Gauthier
Babak 6	Pedalaman	Marion dan Kesatria, Pembebasan Marion
Babak 7	Pedalaman	Pasangan Kekasih dan Rakan-rakan Bermain
Babak 8	Pedalaman	Jamuan
Babak 9	Penutup	Jamuan dan Tarian

Watak-watak utama dalam drama ini termasuk:

Robin (suara tenor): Seorang petani dan kekasih Marion.
Marion (suara soprano): Seorang gembala wanita dan kekasih Robin.
Kesatria (suara tenor): Watak yang cuba memikat Marion.
Gauthier (suara tenor): Seorang petani dan sepupu Robin.
Baudon (suara tenor): Seorang petani dan sepupu Robin.
Péronelle (suara soprano): Seorang gembala wanita dan rakan Marion.
Huart (suara tenor): Seorang petani dan rakan Robin.
Ensemble Instrumental: Kumpulan instrumen muzik yang mengiringi persembahan.

Babak 7 hingga 9 sering dipendekkan atau dipotong dalam persembahan moden kerana ia kurang mempunyai plot dan lebih menumpukan kepada muzik, tarian, dan dialog komedi.

3.2.2. Le jeu de la Feuillée

Karya dramatik Adam yang lain ialah Le jeu Adan atau Le jeu de la Feuillée (Permainan Daun), yang dikarang sekitar tahun 1262. Drama ini adalah sebuah drama satira di mana Adam memperkenalkan dirinya sendiri, bapanya, dan warga Arras dengan keunikan mereka. Ia dipercayai telah ditulis untuk dipentaskan pada festival bandar Arras, dengan tarikh persembahan pertama dianggarkan pada 3 Jun 1276.

Walaupun tajuk Le jeu de la Feuillée telah menjadi popular, manuskrip asal hanya merujuknya sebagai "Li Jus Adan" (Drama Adam), menunjukkan bahawa Adam sendiri mungkin tidak memberikan tajuk khusus. Banyak maklumat mengenai biografi Adam, terutamanya mengenai kehidupan awalnya di Arras, disimpulkan daripada kandungan drama ini. Manuskrip yang masih ada tidak mengandungi muzik untuk drama ini, menimbulkan spekulasi sama ada ia adalah drama tanpa muzik atau muzik diimprovisasi, terutamanya memandangkan ramai watak adalah jongleur. Drama ini juga dikenali dengan nama Le jeu de la folie (Permainan Kegilaan).

3.3. Karya Utama Lain

Selain karya dramatiknya, Adam de la Halle juga mengarang:

Sebuah congé, iaitu ucapan perpisahan satirikal kepada bandar Arras.
Sebuah chanson de geste yang belum selesai, berjudul Le roi de Secile (Raja Sicily), yang dimulakan pada tahun 1282 untuk menghormati Charles dari Anjou. Dalam karya inilah Adam menyatakan bahawa beliau tidak bongkok.
Karya pendek lain, Le jeu du pelerin (Permainan Penziarah), kadang-kadang dikaitkan dengannya.

4. Gaya Muzikal dan Inovasi

Adam de la Halle merupakan tokoh peralihan yang penting dalam sejarah muzik abad pertengahan. Beliau mewarisi tradisi trouvère lama sambil bergerak ke arah perkembangan muzik polifoni baharu. Dalam aspek ini, beliau dianggap sebagai komposer yang konservatif dan progresif secara serentak.

Beliau mahir dalam genre trouvère yang telah mapan, seperti chanson dan jeux-partis, tetapi juga menunjukkan kesediaan untuk bereksperimen dengan bentuk-bentuk baharu, terutamanya dalam drama muzikal. Penggunaan unsur-unsur muzik rakyat dalam karyanya, terutamanya dalam melodi Jeu de Robin et Marion, menunjukkan gaya yang spontan dan merdu yang berbeza daripada komposisi polifoninya yang lebih rumit. Kemampuannya dalam komposisi polifoni, seperti rondeau tiga suara, juga menonjolkan inovasinya dalam mengembangkan muzik sekular. Sumbangannya dalam drama muzikal dianggap sebagai pelopor kepada genre opera komik dan vaudeville di kemudian hari, menunjukkan peranan pentingnya dalam evolusi muzik dramatik.

5. Edisi dan Penyelidikan Akademik

Karya-karya Adam de la Halle telah menjadi subjek banyak edisi dan penyelidikan akademik sepanjang sejarah:

Oeuvres completes (1872): Disunting oleh Edmond de Coussemaker, edisi ini mengandungi transkripsi muzik dalam notasi moden bersama skor asal.
Artikel oleh Paulin Paris: Dimuatkan dalam Histoire litteraire de La France (vol. xx. hlm. 638-675).
Edisi dua jeux Adam: Terdapat dalam Theatre francais au moyen age (1842) oleh Monmerqué dan Michel.
Ernest Langlois: Menerbitkan Le jeu de Robin et Marion (1896) dengan terjemahan dalam bahasa Perancis moden.
A Guesnon: La Satire a Arras au XIIIe, siecle (1900).
Rudolf Berger: Menerbitkan edisi kritikal Canchons et Partures des... Adan delle Hale (Halle, 1900).
Nigel Wilkins: Mengedit The Lyric Works of Adam de la Halle (1967) sebagai sebahagian daripada Corpus Musicae, Jilid 44, oleh American Institute of Musicology.
Edisi Perancis moden karya lengkap: Disunting oleh Pierre-Yves Badel (Paris: Livre de poche, 1995).
Manuskrip La Valliere (No. 25,566) di Bibliothèque Nationale, Paris, bertarikh akhir abad ke-13, mengandungi hampir semua karya Adam.
Banyak karyanya juga terdapat dalam manuskrip Douce 308 di Perpustakaan Bodleian, Oxford.
G. Raynaud: Menerbitkan Recueil des motets français des XIIe et XIIIe siècles (1882).
Henri Guy: Menyertakan bibliografi lengkap karya-karya mengenai Adam de la Halle dalam Bibliothèque de bibliographies critiques, No. 6.

6. Rakaman

Karya-karya muzik Adam de la Halle telah dirakamkan beberapa kali, membolehkan pendengar moden menghargai sumbangannya:

1955: Le jeu de Robin et de Marion; 13 rondeaux (Raimbaut de Vaqueiras, Guillaume d'Amiens, Anon.). Dirakam oleh Pro Musica Antiqua, Brussels, di bawah konduktor Safford Cape. Dikeluarkan oleh Archiv Produktion II.
1991: Le jeu de Robin et Marion. Dirakam oleh Ensemble Perceval, di bawah pengarah Guy Robert pada tahun 1980. Dikeluarkan semula sebagai CD oleh Arion ARN 68162.
1991: Le jeu de Robin et Marion. Dirakam oleh Schola Cantorum Basiliensis, di bawah konduktor Thomas Binkley pada Mei 1987 di Barfüsserkirche, Basel, Switzerland. Dikeluarkan sebagai CD oleh Focus 913.
1998: Lagu "Robin Loves Me" diatur untuk gitar solo dan dipersembahkan oleh Gareth Koch sebagai trek terakhir dalam album CD "Carmina Burana" yang dikeluarkan oleh ABC Classics pada tahun 2006.
2004: Zodiac. Album Ars Nova dan Ars Subtilior di Negara-negara Rendah dan Eropah oleh Capilla Flamenca. Dikeluarkan oleh Eufoda 1360.
2006: D'amoureus cuer voel chanter, dipersembahkan oleh Anne Delafosse-Quentin dan Les Jardins de Courtoisie. Dikeluarkan oleh Zig Zag Territoires (ZZT070401).
2019: Noel Akchoté. Album Adam de La Halle - Le Doux Regard de ma Dame. Diterbitkan sendiri.

7. Legasi dan Impak

Adam de la Halle meninggalkan legasi yang signifikan sebagai salah seorang tokoh muzik dan sastera terpenting pada abad ke-13 di Eropah. Beliau mewakili generasi terakhir tradisi trouvère, tetapi pada masa yang sama, beliau adalah seorang inovator yang berani.

Beliau memainkan peranan penting sebagai jambatan antara genre trouvère yang lebih tua dan perkembangan muzik dramatik dan polifoni yang lebih baharu. Kemampuannya untuk mengarang muzik monofoni dan polifoni, serta eksperimennya dengan drama muzikal, menunjukkan sifatnya yang progresif. Karya-karya dramatiknya, terutamanya Jeu de Robin et Marion, dianggap sebagai pelopor kepada opera komik dan vaudeville, menunjukkan pengaruhnya yang berkekalan terhadap evolusi drama muzikal dan muzik sekular. Penerimaannya oleh pengkritik dan sarjana moden terus mengukuhkan kedudukannya sebagai tokoh penting dalam sejarah muzik abad pertengahan.