1. Kehidupan Awal dan Latar Belakang
Didi dilahirkan dalam keluarga miskin di bandar Campos dos Goytacazes, kira-kira 241401 m (150 mile) ke utara Rio de Janeiro. Sejak kecil, beliau menjual kacang untuk membantu keluarga dan mula bermain bola sepak di jalanan.
1.1. Zaman Kanak-kanak dan Cabaran Awal
Pada usia 14 tahun, Didi hampir kehilangan kaki kanannya akibat amputasi yang disebabkan oleh jangkitan serius berikutan kecederaan lutut. Selepas pulih dari kecederaan ini, beliau mula bermain untuk kelab-kelab tempatan di kampung halamannya. Cabaran ini dipercayai menjadi pemangkin kepada perkembangan teknik sepakan percuma 'folha seca' yang unik, kerana beliau terpaksa menyesuaikan gaya tendangannya untuk mengatasi kecederaan tersebut.
2. Kerjaya Bermain
Didi memulakan kerjaya profesionalnya dengan Madureira dan meraih kemasyhuran ketika beliau menyertai Fluminense pada tahun 1949.
2.1. Kerjaya Kelab
Beliau mempamerkan prestasi yang cemerlang di beberapa kelab sepanjang kerjayanya.
2.1.1. Tahun Profesional Awal (Fluminense)
Di Fluminense, Didi bermain dari tahun 1949 hingga 1956, tempoh terpanjangnya di mana-mana kelab tanpa gangguan. Beliau telah bermain dalam 298 perlawanan dan menjaringkan 91 gol untuk kelab tersebut. Beliau merupakan salah seorang tunjang utama yang bertanggungjawab membawa kemenangan Kejohanan Carioca 1951 dan Copa Rio 1952. Pada 16 Jun 1950, dalam perlawanan persahabatan antara pasukan negeri remaja Rio de Janeiro dan São Paulo, Didi, pada usia 21 tahun, menjaringkan gol pertama dalam sejarah Stadium Maracanã ketika bermain untuk Rio de Janeiro. Beliau juga memimpin pasukan kebangsaan Brazil memenangi Kejohanan Pan Amerika 1952 yang dipertandingkan di Chile, pencapaian relevan pertama pasukan Brazil di luar negara. Di Fluminense, beliau bermain bersama nama-nama besar seperti Djalma Santos, Castilho, Waldo, Telê Santana, Orlando Pingo de Ouro, Altair, dan Pinheiro.
2.1.2. Botafogo dan Real Madrid
Selepas meninggalkan Fluminense, beliau berpindah ke Botafogo dan memenangi Campeonato Carioca (kejohanan negeri Rio) pada tahun 1957. Selepas kemenangan itu, Didi memenuhi janjinya untuk berjalan kaki sejauh 9.4 km dari Stadium Maracanã ke rumahnya di kejiranan Laranjeiras dengan memakai jersi penuh, disertai oleh kira-kira 5,000 penyokong Botafogo.
Pada tahun 1959, selepas kejayaannya di Piala Dunia FIFA 1958, beliau menandatangani kontrak dengan Real Madrid di Sepanyol. Walaupun memiliki reputasi yang tinggi, Didi hanya bermain 19 perlawanan dengan 6 gol untuk kelab Sepanyol tersebut. Beliau sering bertelingkah dengan ketua pasukan, Alfredo Di Stéfano, yang dilaporkan merasa tersinggung dengan perhatian peminat yang terpecah kepada Didi. Sumber lain, terutamanya dari Jepun, turut menyatakan Didi mengalami diskriminasi kaum dari Di Stéfano dan Ferenc Puskás. Situasi ini akhirnya mempercepatkan pemergiannya dari kelab. Walau bagaimanapun, beliau sempat menyertai kempen kemenangan Piala Eropah 1959-60, menjadikannya pemain Brazil pertama yang memenangi kedua-dua Piala Dunia FIFA dan Piala Eropah.
2.1.3. Pasukan Kelab Kemudian dan Persaraan
Selepas tempohnya di Real Madrid, Didi kembali ke Botafogo dan menjadi sebahagian daripada salah satu pasukan Brazil paling berjaya di peringkat kelab pada masa itu. Pasukan Botafogo awal 1960-an ini menampilkan bintang-bintang seperti Garrincha, Nílton Santos, Zagallo, Amarildo, Quarentinha, serta pemain muda berbakat seperti Manga, Gérson, Rildo, dan Jairzinho. Pada masa itu, Botafogo merupakan satu-satunya kelab di peringkat kebangsaan yang mampu bersaing dengan Santos yang dibarisi Pelé. Bersama Botafogo, beliau memenangi kejuaraan Rio pada tahun 1957, 1961, dan 1962, serta Torneio Rio-São Paulo 1962, Pentagonal of Mexico 1962, dan Torneio de Paris 1963. Botafogo merupakan kelab di mana Didi bermain paling banyak perlawanan, iaitu 313 perlawanan dan menjaringkan 114 gol.
Selepas hampir tiga tahun berjaya bersama Botafogo, beliau menandatangani kontrak dengan Sporting Cristal dari Peru pada tahun 1963, dan kembali ke Botafogo untuk kali terakhir pada tahun 1964. Pada tahun 1965, beliau berpindah ke liga Mexico untuk bermain dengan CD Veracruz. Pada tahun 1966, pada usia 38 tahun, beliau menandatangani kontrak dengan São Paulo FC, dengan harapan dapat memimpin pasukan dengan pengalamannya, tetapi hanya bermain empat perlawanan. Selepas itu, beliau memutuskan untuk bersara sebagai pemain dan memulakan kerjaya kejurulatihan.
2.2. Kerjaya Antarabangsa (Pasukan Kebangsaan Brazil)
Didi telah membuat 68 penampilan untuk pasukan kebangsaan Brazil dan menjaringkan 20 gol, termasuk beberapa gol daripada sepakan percuma ciri khasnya.
2.2.1. Kejayaan Piala Dunia
Beliau menjadi pemain kunci untuk pasukan kebangsaan Brazil dalam tiga Piala Dunia FIFA. Pada Piala Dunia FIFA 1954, beliau menjaringkan gol menentang pasukan kebangsaan Mexico dan pasukan kebangsaan Yugoslavia. Brazil kemudiannya tewas kepada pasukan kebangsaan Hungary yang merupakan pasukan pilihan dalam perlawanan yang dikenali sebagai Pertempuran Berne, di mana Didi juga terlibat dalam pergaduhan yang tercetus selepas perlawanan tegang itu.
Pencapaian terbesarnya tiba pada Piala Dunia FIFA 1958, di mana beliau dinobatkan sebagai pemain terbaik kejohanan dan merupakan dalang utama di sebalik kejayaan Piala Dunia pertama Brazil. Didi memainkan peranan penting dalam memimpin pasukan Brazil meraih kejayaan di kedua-dua Piala Dunia 1958 dan Piala Dunia FIFA 1962, di mana Brazil memenangi kedua-dua gelaran tersebut. Pada Piala Dunia 1958, beliau dianugerahkan Bola Emas sebagai pengiktirafan atas persembahannya yang luar biasa.
3. Gaya Permainan dan Ciri-ciri
Didi terkenal dengan gaya permainannya yang elegan dan teknikal. Beliau mempunyai kebolehan hantaran yang luas, stamina yang tinggi, dan teknik yang mengagumkan. Beliau juga merupakan pakar sepakan percuma dan digelar "Putera Ethiopia" (Príncipe EtíopeBahasa Portugis).
3.1. Teknik "Folha Seca"
Teknik sepakan percuma yang paling terkenal ciptaan Didi adalah "folha seca" (daun kering). Teknik ini melibatkan tendangan bola yang menyebabkannya bergoyang di udara dan tiba-tiba jatuh ke bawah secara tidak dijangka, menjadikannya sangat sukar bagi penjaga gol. Keupayaan untuk melakukan sepakan ini dipercayai berkait rapat dengan kecederaan lutut yang dialaminya ketika berusia 14 tahun, di mana beliau terpaksa mengembangkan gaya tendangan unik untuk mengkompensasi masalah tersebut. Teknik ini telah dipopularkan oleh Didi dan digunakan secara berkesan oleh pemain moden seperti Cristiano Ronaldo dan Juninho Pernambucano.
4. Kerjaya Kejurulatihan
Selepas bersara sebagai pemain, Didi memulakan kerjaya kejurulatihan.
4.1. Pasukan Kebangsaan Peru dan Kejurulatihan Kelab
Beliau memulakan kerjaya kejurulatihannya dengan Sporting Cristal, dan kemudian dipanggil untuk menguruskan pasukan kebangsaan Peru pada Piala Dunia FIFA 1970. Beliau berjaya membimbing Peru melayakkan diri ke kejohanan tersebut dengan menyingkirkan pasukan kebangsaan Argentina. Walau bagaimanapun, pasukan Peru yang dibarisi bintang seperti Teófilo Cubillas dan Héctor Chumpitaz akhirnya tewas kepada bekas pasukannya, Brazil, di suku akhir.
Pada tahun 1971, beliau menguruskan kelab terkemuka Argentina, River Plate, dan mencapai kemuncak kerjaya kejurulatihannya bersama gergasi Turki, Fenerbahçe, membimbing pasukan tersebut memenangi dua gelaran Süper Lig berturut-turut pada musim 1973-74 dan 1974-75.
4.2. Peranan Kejurulatihan Lain
Sepanjang kerjaya kejurulatihannya, Didi juga melatih beberapa kelab Brazil yang penting seperti Bangu, Fluminense, Botafogo, dan Cruzeiro. Beliau juga mempunyai pengalaman menguruskan kelab Peru, Alianza Lima, serta pasukan kebangsaan Kuwait dan kelab Al-Ahli.
5. Kehidupan Akhir dan Kematian
Pada Oktober 2000, Didi telah dilantik ke Dewan Kemasyhuran Bola Sepak Brazil, FIFA Hall of Champions. Beliau meninggal dunia pada tahun berikutnya, 12 Mei 2001, di Rio de Janeiro, pada usia 72 tahun. Punca kematiannya adalah pneumonia akibat komplikasi daripada kanser usus.
6. Penghargaan dan Legasi
Didi meninggalkan legasi yang mendalam dalam sejarah bola sepak, diiktiraf atas pencapaian pasukan dan anugerah individu, serta pengaruhnya yang berpanjangan.
6.1. Penghargaan Pasukan
- Botafogo
- Campeonato Carioca: 1957, 1961, 1962
- Torneio Rio-São Paulo: 1962
- Tournament Home: 1961, 1962, 1963
- Colombia International Tournament: 1960
- Pentagonal Club of Mexico: 1962
- Fluminense
- Copa Rio: 1952
- Campeonato Carioca: 1951
- Real Madrid
- Piala Eropah: 1959-60
- Trofi Ramon de Carranza: 1959
- Brazil
- Piala Dunia FIFA: 1958, 1962
- Copa Oswaldo Cruz: 1955, 1958, 1961, 1962
- O'Higgins Cup: 1955, 1961
- Kejohanan Pan-Amerika: 1952
- Taça do Atlântico: 1956
6.2. Anugerah Individu
- Bola Emas Piala Dunia FIFA: 1958
- Pasukan Bintang Piala Dunia FIFA: 1958
- IFFHS Pemain Brazil Abad ke-20 (tempat ke-7)
- IFFHS Pemain Dunia Abad ke-20 (tempat ke-19)
- Muzium Bola Sepak Brazil Dewan Kemasyhuran
- Ballon d'Or Dream Team (Gangsa): 2020
- Pasukan Lelaki Amerika Selatan Sepanjang Zaman IFFHS: 2021
- Majalah World Soccer 100 Pemain Bola Sepak Terhebat Abad ke-20: tempat ke-39
7. Statistik Kerjaya
7.1. Gol Antarabangsa
| Pasukan Kebangsaan | Tahun | Penampilan | Gol |
|---|---|---|---|
| Brazil | 1952 | 5 | 1 |
| 1953 | 5 | 0 | |
| 1954 | 7 | 2 | |
| 1955 | 2 | 0 | |
| 1956 | 10 | 2 | |
| 1957 | 10 | 9 | |
| 1958 | 8 | 1 | |
| 1959 | 7 | 3 | |
| 1961 | 4 | 1 | |
| 1962 | 10 | 1 | |
| Jumlah | 68 | 20 | |
Jaringan dan keputusan menyenaraikan jumlah gol Brazil dahulu, lajur skor menunjukkan skor selepas setiap gol Didi.
| No. | Tarikh | Venue | Lawan | Skor | Keputusan | Pertandingan |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 16 April 1952 | Estadio Nacional, Santiago, Chile | Uruguay | 1-0 | 4-2 | Kejohanan Pan-Amerika 1952 |
| 2 | 16 Jun 1954 | Stadium Charmilles, Geneva, Switzerland | Mexico | 2-0 | 5-0 | Piala Dunia FIFA 1954 |
| 3 | 19 Jun 1954 | Stade Olympique de la Pontaise, Lausanne, Switzerland | Yugoslavia | 1-1 | 1-1 | Piala Dunia FIFA 1954 |
| 4 | 15 April 1956 | Praterstadion, Vienna, Austria | Austria | - | 3-2 | Perlawanan persahabatan |
| 5 | 9 Mei 1956 | Stadium Wembley, London, England | England | 2-2 | 2-4 | Perlawanan persahabatan |
| 6 | 13 April 1957 | Estadio Nacional del Perú, Lima, Peru | Chile | 1-1 | 4-2 | Kejohanan Amerika Selatan 1957 |
| 7 | 2-1 | |||||
| 8 | 3-1 | |||||
| 9 | 23 Mac 1957 | Estadio Nacional del Perú, Lima, Peru | Colombia | 5-0 | 9-0 | Kejohanan Amerika Selatan 1957 |
| 10 | 6-0 | |||||
| 11 | 28 Mac 1957 | Estadio Nacional del Perú, Lima, Peru | Uruguay | 2-3 | 2-3 | Kejohanan Amerika Selatan 1957 |
| 12 | 31 Mac 1957 | Estadio Nacional del Perú, Lima, Peru | Peru | 1-0 | 1-0 | Kejohanan Amerika Selatan 1957 |
| 13 | 21 April 1957 | Estádio Municipal, Rio de Janeiro, Brazil | Peru | 1-0 | 1-0 | Kelayakan Piala Dunia FIFA 1958 |
| 14 | 11 Jun 1957 | Estádio Municipal, Rio de Janeiro, Brazil | Portugal | - | 2-1 | Perlawanan persahabatan |
| 15 | 24 Jun 1958 | Stadium Råsunda, Stockholm, Sweden | Perancis | 2-1 | 5-2 | Piala Dunia FIFA 1958 |
| 16 | 10 Mac 1959 | Estadio Monumental, Buenos Aires, Argentina | Peru | 1-0 | 2-2 | Kejohanan Amerika Selatan 1959 |
| 17 | 15 Mac 1959 | Estadio Monumental, Buenos Aires, Argentina | Chile | 3-0 | 3-0 | Kejohanan Amerika Selatan 1959 |
| 18 | 21 Mac 1959 | Estadio Monumental, Buenos Aires, Argentina | Bolivia | 4-2 | 4-2 | Kejohanan Amerika Selatan 1959 |
| 19 | 7 Mei 1961 | Estadio Nacional, Santiago, Chile | Chile | - | 2-1 | Copa Bernardo O'Higgins 1961 |
| 20 | 21 April 1962 | Estádio Municipal, Rio de Janeiro, Brazil | Paraguay | - | 6-0 | Taça Oswaldo Cruz 1962 |