1. Kehidupan Awal dan Latar Belakang
Esmat ol-Molouk Dowlatshahi dilahirkan pada tahun 1905. Beliau merupakan ahli Dinasti Qajar, sebuah keluarga diraja yang memerintah Iran sebelum kebangkitan Dinasti Pahlavi. Ayahandanya ialah Gholam Ali Mirza "Mojalal Dowleh" Dowlatshahi (1878-1934), manakala bondanya ialah Mobtahedj-od-Dowleh, puteri kepada Ebtehadj Saltaneh dan Abou Nasr Mirza Hessam Saltaneh II. Datuk sebelah ayahandanya ialah Hessam-Saltaneh I.
Esmat ol-Molouk mempunyai dua orang saudara lelaki dan seorang saudara perempuan bernama Ashraf Saltaneh II. Beliau juga mempunyai sepupu bernama Mehrangiz Dowlatshahi, seorang ahli Majlis Iran dan duta Iran yang terkenal. Sejak usia muda, Esmat ol-Molouk digambarkan sebagai seorang wanita yang sempurna dari segi rupa, tingkah laku, dan adab sosial, mencerminkan latar belakang bangsawan dan pendidikan beliau.
2. Perkahwinan dengan Reza Shah
Esmat ol-Molouk Dowlatshahi berkahwin dengan Reza Shah pada tahun 1923. Pada masa perkahwinan mereka, Reza Shah masih memegang jawatan sebagai menteri perang. Perkahwinan ini menjadikan beliau isteri keempat dan terakhir Reza Shah, serta isteri kegemaran baginda. Dua tahun selepas perkahwinan mereka, pada tahun 1925, Reza Shah menaiki takhta sebagai Shah Iran.
Hasil perkahwinan ini, mereka dikurniakan lima orang anak:
- Abdul Reza Pahlavi
- Ahmad Reza Pahlavi
- Mahmoud Reza Pahlavi
- Fatemeh Pahlavi
- Hamid Reza Pahlavi
3. Kehidupan sebagai Permaisuri
Sebagai isteri Reza Shah, Esmat ol-Molouk Dowlatshahi dan anak-anak mereka menetap di Istana Marmar yang terletak di Tehran. Walaupun beliau adalah isteri kegemaran Reza Shah, peranan awam sebagai permaisuri diberikan kepada isteri kedua baginda, Tadj ol-Molouk. Situasi ini menimbulkan rasa cemburu dalam diri Tadj ol-Molouk, seperti yang didedahkan dalam memoirnya. Walaupun tidak memegang peranan awam yang menonjol, Esmat ol-Molouk memainkan peranan penting dalam kehidupan peribadi Reza Shah dan sebagai ibu kepada beberapa putera dan puteri baginda.
4. Pembuangan dan Kepulangan ke Iran
Pada September 1941, Reza Shah dipaksa untuk turun takhta dan dibuang negeri. Esmat ol-Molouk Dowlatshahi mengiringi suaminya ke tempat pembuangan mereka di Mauritius. Namun, beberapa bulan kemudian, beliau pulang ke Iran. Kepulangan ini menandakan permulaan fasa baru dalam hidupnya, di mana beliau perlu menyesuaikan diri dengan perubahan politik dan sosial di Iran selepas pembuangan Reza Shah.
5. Kehidupan Pasca Revolusi Islam
Selepas kemangkatan Reza Shah pada tahun 1944, Esmat ol-Molouk Dowlatshahi berkahwin semula dengan Mohsen Razi. Perkahwinan ini menyebabkan beliau kehilangan status dirajanya dan kembali kepada status rakyat biasa. Walau bagaimanapun, kerajaan kemudiannya mengembalikan semula gelaran diraja beliau. Keputusan ini dibuat kerana beliau tidak mempunyai anak dengan Mohsen Razi dan kekal sebagai bonda kepada putera-putera Reza Shah.
Beliau kekal di Iran selepas Revolusi Islam Iran 1979. Pada 16 Jun 1980, beliau melawat Muzium Reza Shah Pahlavi di Johannesburg, Afrika Selatan. Kehidupannya selepas revolusi terus berada di Iran, walaupun dengan perubahan besar dalam struktur politik dan sosial negara.
6. Kematian dan Pengkebumian
Esmat ol-Molouk Dowlatshahi meninggal dunia pada 25 Julai 1995, pada usia 90 tahun. Beliau dikebumikan di tanah perkuburan Behesht-e Zahra di Tehran, Iran. Tanah perkuburan ini adalah salah satu tanah perkuburan terbesar di Iran dan merupakan tempat peristirahatan terakhir bagi banyak tokoh penting dalam sejarah Iran.
7. Penilaian dan Warisan
Esmat ol-Molouk Dowlatshahi diingati sebagai isteri terakhir dan kegemaran Reza Shah, serta bonda kepada beberapa ahli penting dalam Dinasti Pahlavi. Kehidupannya mencerminkan era transisi dalam sejarah Iran, daripada pemerintahan Qajar kepada Pahlavi, dan kemudiannya kepada Republik Islam. Walaupun peranannya lebih bersifat peribadi dalam keluarga diraja, beliau kekal sebagai figura penting dalam salasilah keluarga Pahlavi.