1. Tinjauan
Martín Fiz Martín (lahir pada 3 Mac 1963) ialah seorang pelari jarak jauh dari Sepanyol. Beliau terkenal dengan pencapaian cemerlangnya dalam dunia maraton, termasuk memenangi pingat emas di Kejohanan Olahraga Eropah 1994 di Helsinki dan Kejohanan Olahraga Dunia 1995 di Gothenburg. Fiz juga merupakan pemenang Maraton Rotterdam 1995 dan telah beraksi cemerlang dalam tiga Sukan Olimpik Musim Panas berturut-turut. Selepas bersara daripada pertandingan elit, beliau terus mencatat kejayaan dalam kategori olahraga induk (masters athletics), termasuk memecahkan rekod dunia dan menjadi satu-satunya atlet yang memenangi kesemua enam 'Six World Marathon Majors' dalam kategori M50.
2. Kehidupan Peribadi
2.1. Kelahiran dan Latar Belakang
Martín Fiz dilahirkan pada 3 Mac 1963 di Vitoria-Gasteiz, sebuah bandar di wilayah Álava, Sepanyol.
3. Kerjaya sebagai Atlet
Martín Fiz memulakan kerjaya profesionalnya sebagai pelari jarak jauh pada akhir 1980-an dan mencapai kemuncaknya pada 1990-an, mengukir namanya dalam sejarah maraton dunia melalui pelbagai kejayaan di peringkat antarabangsa dan pertandingan maraton utama.
3.1. Kerjaya Awal
Fiz memulakan kerjaya antarabangsanya dengan penyertaan dalam beberapa pertandingan penting. Pada Kejohanan Ibero-Amerika 1988 di Bandar Raya Mexico, Mexico, beliau memenangi pingat emas dalam acara 3000 meter lari berhalangan dengan catatan masa 9:05.21. Beliau kemudiannya mengambil bahagian dalam Kejohanan Olahraga Eropah 1990 di Split, Yugoslavia, dalam acara 5000 meter tetapi tidak menamatkan perlumbaan. Pada Kejohanan Ibero-Amerika 1992 di Seville, Sepanyol, beliau meraih pingat gangsa dalam acara 5000 meter dengan catatan masa 13:57.99. Fiz juga memenangi Maraton Bandar Raya Helsinki pada tahun 1993 dengan masa 2:12:47.
3.2. Pertandingan Antarabangsa Utama
Martín Fiz telah menunjukkan prestasi yang konsisten dan cemerlang dalam beberapa pertandingan antarabangsa yang paling berprestij, mengukuhkan kedudukannya sebagai salah seorang pelari maraton terkemuka di dunia.
3.2.1. Kejohanan Olahraga Dunia
Fiz mencapai kemuncak kerjayanya di Kejohanan Olahraga Dunia. Pada Kejohanan Olahraga Dunia 1995 di Gothenburg, Sweden, beliau memenangi pingat emas dalam acara maraton dengan catatan masa 2:11:31. Dua tahun kemudian, di Kejohanan Olahraga Dunia 1997 di Athens, Greece, beliau meraih pingat perak, menamatkan perlumbaan di belakang rakan senegaranya, Abel Antón, dengan masa 2:13:21. Beliau juga menduduki tempat kelapan di Kejohanan Olahraga Dunia 1999 di Seville, Sepanyol, dengan masa 2:16:17.
3.2.2. Kejohanan Olahraga Eropah
Pada Kejohanan Olahraga Eropah 1994 di Helsinki, Finland, Martín Fiz memenangi pingat emas dalam acara maraton dengan catatan masa 2:10:31, menandakan kejayaan besar pertamanya di peringkat benua.
3.2.3. Sukan Olimpik Musim Panas
Martín Fiz telah mengambil bahagian dalam tiga Sukan Olimpik Musim Panas berturut-turut, bermula pada tahun 1992.
- Pada Sukan Olimpik Musim Panas 1996 di Atlanta, Amerika Syarikat, beliau menduduki tempat keempat dalam acara maraton dengan catatan masa 2:13:20, hampir meraih pingat.
- Pada Sukan Olimpik Musim Panas 2000 di Sydney, Australia, beliau menamatkan perlumbaan di tempat keenam dalam acara maraton dengan masa 2:13:24.
3.3. Pertandingan Maraton Utama
Selain kejayaan di kejohanan besar, Martín Fiz juga meraih kemenangan dan pencapaian penting dalam beberapa maraton utama di seluruh dunia. Beliau memenangi Maraton Rotterdam 1995 dengan catatan masa 2:08:56.
Fiz mempunyai rekod cemerlang di Maraton Tasik Biwa di Ōtsu, Jepun, di mana beliau dikenali sebagai "lelaki yang mengubah Biwako" kerana dominasinya. Beliau memenangi maraton ini sebanyak tiga kali:
- Pada tahun 1997, beliau memenangi perlumbaan dengan catatan masa 2:08:05, yang merupakan rekod baharu kejohanan pada masa itu.
- Pada tahun 1999, beliau memenangi lagi dengan masa 2:08:50.
- Pada tahun 2000, beliau meraih kemenangan ketiga di Tasik Biwa dengan masa 2:08:14.
Beliau juga menduduki tempat kedua di Maraton Tasik Biwa pada tahun 1998, di belakang Muneyuki Kojima.
Pencapaian lain dalam maraton utama termasuk tempat ke-10 di Maraton Boston 1994 (2:10:21), tempat ke-7 di Maraton New York 1996 (2:12:31), tempat ke-9 di Maraton New York 1999 (2:12:03), dan tempat ke-7 di Maraton Millenium Madrid 2001 (2:17:11). Beliau juga memenangi Maraton Antarabangsa Seoul 1996 dengan masa 2:08:25.
3.4. Aktiviti Pasca-Kerjaya
Selepas bersara daripada pertandingan elit, Martín Fiz terus aktif dalam olahraga induk (masters athletics). Pada 13 Januari 2019 di Valencia, beliau memecahkan rekod dunia M55 dalam larian 10K jalan raya dengan catatan masa 31 minit 36 saat.
Beliau juga merupakan satu-satunya atlet di dunia yang berjaya memenangi kesemua enam 'Six World Marathon Majors' dalam kategori Master 50 (pelari berusia lebih 50 tahun). Kejayaan ini termasuk kemenangan di Maraton New York, Maraton Tokyo, Maraton Boston, Maraton Berlin, Maraton Chicago, dan Maraton London. 'Six World Marathon Majors' ialah pertandingan antarabangsa yang ditubuhkan pada tahun 2006, yang menghimpunkan enam maraton paling berprestij di dunia dan diiktiraf sebagai acara berprofil tinggi dalam kalendar olahraga.
4. Rekod Peribadi Terbaik
Berikut adalah rekod peribadi terbaik Martín Fiz dalam pelbagai disiplin larian:
| Acara | Masa | Tarikh | Lokasi |
|---|---|---|---|
| 1500 meter | 3:44.00 | 1 Januari 1988 | |
| 3000 meter | 07:50.17 | 30 Julai 1990 | Getxo |
| 3000 meter lari berhalangan | 08:28.90 | 18 Jun 1988 | Getxo |
| 5000 meter | 13:20.01 | 17 Julai 1991 | Rome |
| 10,000 meter | 27:49.61 | 1 Julai 1998 | Barakaldo |
| Separuh maraton | 1:01:08 | 29 September 1996 | Grevenmacher |
| Maraton | 2:08:05 | 2 Mac 1997 | Ōtsu |
5. Impak dan Penilaian
Kerjaya atletik Martín Fiz telah meninggalkan impak yang signifikan dalam dunia sukan, terutamanya dalam larian maraton Sepanyol. Bersama-sama dengan rakan senegaranya, Abel Antón, Fiz merupakan salah seorang pelari terkemuka pada 1990-an. Pada era tersebut, Sepanyol menghasilkan ramai pelari maraton lelaki yang hebat, yang sering dirujuk di Jepun sebagai "Armada Tak Terkalahkan" (無敵艦隊Muteki KantaiBahasa Jepun), menggambarkan kekuatan dominan mereka dalam sukan tersebut.
Fiz juga dikenali kerana pengaruhnya terhadap pelari lain. Beliau menyatakan bahawa beliau mula berlari maraton kerana kekagumannya terhadap Toshihiko Seko, seorang pelari maraton legenda dari Jepun. Beliau juga belajar banyak mengenai sikap dan pendekatan terhadap maraton daripada Hiromi Taniguchi. Selain itu, Fiz dihormati oleh pelari Jepun lain seperti Atsushi Fujita, yang menganggapnya sebagai idola. Keupayaannya untuk memenangi Maraton Tasik Biwa sebanyak tiga kali juga mengukuhkan legasinya, menjadikannya "lelaki yang mengubah Biwako".