1. Kehidupan Awal dan Latar Belakang
Ofelia Medina dilahirkan di Mérida, Yucatán, Mexico, dan menunjukkan minat awal dalam seni, yang kemudiannya membentuk kerjaya dan aktivisme beliau.
1.1. Kelahiran dan Keluarga
Ofelia Medina dilahirkan sebagai María Ofelia Medina Torres pada 4 Mac 1950, di Mérida, Yucatán. Beliau mempunyai empat orang adik-beradik: Arturo, Leo, Ernesto, dan Beatriz. Pada usia lapan tahun, beliau berpindah bersama keluarganya ke Bandar Raya Mexico. Walaupun bapanya pada mulanya menentang penglibatan beliau dalam bidang seni, Medina berjaya meneruskan minatnya dengan sokongan padu daripada ibunya.
1.2. Pendidikan dan Latihan Awal
Di Bandar Raya Mexico, Ofelia Medina menamatkan pendidikan rendah, menengah, dan tinggi. Beliau juga belajar tarian di Academia de Danza Mexicana, di mana beliau lulus sebagai penari dan guru tarian kontemporari dan klasik serantau. Pada usia sebelas tahun, pada tahun 1961, beliau menyertai kumpulan pantomim kanak-kanak yang diasaskan oleh Alejandro Jodorowsky, yang dianggapnya sebagai guru pertamanya. Pada tahun 1968, beliau merupakan pelajar di National Preparatory School of UNAM. Beliau kemudian melanjutkan pelajaran lakonan dengan Lee Strasberg di Los Angeles pada tahun 1977. Selepas itu, beliau berhijrah ke Eropah untuk meneruskan latihannya di Odin Teatret di Denmark.
2. Kerjaya
Kerjaya Ofelia Medina merangkumi pelbagai bidang seni, termasuk lakonan dalam filem, telenovela, dan teater, serta penglibatan dalam nyanyian, penulisan skrip, dan pengarahan.
2.1. Kerjaya Lakonan
Ofelia Medina memulakan kerjaya lakonannya dengan peranan penting dalam filem, televisyen, dan teater, membina reputasi sebagai pelakon serba boleh. Medina memulakan debut profesionalnya dalam bidang seni dengan pementasan H3OBahasa Sepanyol, di mana beliau bekerjasama dengan Alejandro Jodorowsky. Beliau kemudian terlibat dengan Julio Castillo, di mana bakatnya dikesan oleh Ofelia Guilmáin. Guilmáin memperkenalkan beliau kepada Emilio Azcárraga Vidaurreta, yang kemudiannya memberi peluang kepada Medina untuk memegang peranan utama dalam Lucía SombraBahasa Sepanyol.
2.1.1. Filem
Ofelia Medina membuat penampilan sulung filemnya di Mexico pada tahun 1968 dengan filem La paz. Sepuluh tahun kemudian, beliau membuat debut di Hollywood dalam filem The Big Fix (1978). Salah satu peranannya yang paling ikonik ialah sebagai Frida Kahlo dalam filem Paul Leduc yang memenangi anugerah, Frida, naturaleza viva (1984), yang memberikannya pengiktirafan meluas. Pada tahun 1991, beliau dicalonkan untuk Anugerah Genie di Kanada atas lakonannya dalam Diplomatic Immunity.
Pada tahun 2006, beliau membintangi filem I Love MiamiBahasa Inggeris arahan Alejandro González Padilla, dan pada tahun 2007, beliau terlibat dalam alih suara filem animasi La leyenda de la Nahuala.
Senarai filem yang dibintangi oleh Ofelia Medina termasuk:
| Tahun | Tajuk Filem | Peranan |
|---|---|---|
| 1968 | La Paz | |
| 1969 | Patsy, mi amor | Patsy |
| 1969 | Las impuras | |
| 1969 | Las Pirañas aman en Cuaresma | Mirta / Anak Perempuan |
| 1970 | Las figuras de arena | |
| 1970 | Las rebelión de las hijas | |
| 1970 | Paraíso | Magaly |
| 1971 | Las puertas del paraíso | Lucia |
| 1971 | El águila descalza | Chona |
| 1971 | El cambio | |
| 1972 | Muñeca reina | Amilamia |
| 1972 | Apolinar | |
| 1973 | De qué color es el viento | Adelita |
| 1973 | Uno y medio contra el mundo | |
| 1976 | El hombre de los hongos | Lucila |
| 1976 | Vacaciones misteriosas | Elisa |
| 1977 | La palomilla al rescate | Elisa |
| 1978 | The Big Fix | Alora |
| 1981 | Pueblo de Boquilla | |
| 1981 | Complot Petróleo: La cabeza de la hidra | |
| 1983 | Frida, naturaleza viva | Frida Kahlo |
| 1988 | Camino largo a Tijuana | Rita |
| 1990 | Orgia de terror | |
| 1992 | Diplomatic Immunity | Sara Roldán |
| 1992 | Gertrudis Bocanegra | Gertrudis Bocanegra |
| 1992 | Nocturno a Rosario | Rosario de la Peña |
| 1992 | Íntimo terror | |
| 1993 | Un Muro de Silencio | Silvia |
| 1999 | Couleur Havane | Mayra |
| 2000 | Before Night Falls | Pemilik Tanah |
| 2002 | Cuando te hablen de amor | Graciela Garbo |
| 2004 | Ezequiel el volador | Mama |
| 2004 | Valentina | |
| 2004 | Voces inocentes | Mama Toya |
| 2005 | Club eutanasia | Pengarah |
| 2005 | Agua con sal | Olvido |
| 2005 | Un bel morir | |
| 2006 | Mujer alabastrina | |
| 2006 | I Love Miami | Doña Emilia |
| 2006 | Caleuche: El llamado del mar | Madre Isabel |
| 2007 | La leyenda de la Nahuala | Nahuala (suara) / Sra. Machorro (suara) |
| 2008 | Al Más Allá | |
| 2010 | Las buenas hierbas | Lala |
| 2011 | Colombiana | Mama |
| 2011 | Memoria de mis putas tristes | Wanita Berkelabu |
| 2012 | Los Ojos Azules | Yaxte |
| 2013 | Panorama | Ofelia |
| 2016 | Macho | Mamá Evaristo |
| 2018 | Nadie sabrá nunca | Fidela |
| 2018 | Plan V | |
| 2021 | No Man's Land |
2.1.2. Telenovela dan Siri TV
Medina membuat penampilan televisyen pertamanya dalam siri LandrúBahasa Sepanyol, yang diikuti oleh melodrama Lucía SombraBahasa Sepanyol (1971), di mana beliau memegang peranan utama dan menjadi "heroine romantis". Beliau juga muncul dalam La hienaBahasa Sepanyol (1973) bersama Amparo Rivelles, dan PalomaBahasa Sepanyol (1975) bersama Andrés García, kedua-dua produksi oleh Ernesto Alonso. Pada tahun 1977, beliau mendapat pujian awam dan kritikal atas lakonannya dalam Rina, di mana beliau melakonkan watak seorang bongkok. Beliau juga terlibat dalam telenovela Para toda la vida, yang sebahagiannya dirakam di Peru dan sebahagian lagi di Mexico, merupakan versi baharu kepada Vivir un PocoBahasa Sepanyol. Beliau membuat penampilan istimewa dalam A Corazón Abierto.
Pada tahun 2008, beliau muncul semula di kaca televisyen dalam episod "Mónica, acorralada" dari siri Mujeres Asesinas, di mana beliau melakonkan watak Beatriz, ibu kepada watak yang dilakonkan oleh pelakon Iran Castillo. Pada tahun 2013, beliau merupakan sebahagian daripada telenovela Los ReyBahasa Sepanyol dan Secretos de familiaBahasa Sepanyol di TV Azteca.
Senarai telenovela dan siri TV yang dibintangi oleh Ofelia Medina termasuk:
| Tahun | Tajuk | Peranan |
|---|---|---|
| 1971 | Las máscaras | |
| 1971 | Lucía Sombra | Lucía Sombra |
| 1972 | La señora joven | Susana Ricarte |
| 1973 | La hiena | Isabel Solís |
| 1975 | Paloma | Paloma |
| 1977 | Rina | Rina |
| 1981 | Toda una vida | Alejandra Pastora |
| 1986 | La gloria y el infierno | Inés Arteaga |
| 1996 | Para toda la vida | Elena |
| 2008 | Mujeres Asesinas: Mónica acorralada | Beatriz Fernández |
| 2012 | A Corazón Abierto | Irene de Sánchez |
| 2012 | Los Rey | |
| 2013 | Secretos de familia | |
| 2015 | Tanto amor | Silvia Iturbide Vda. de Lombardo |
2.1.3. Teater
Ofelia Medina telah aktif dalam teater di seluruh dunia. Beliau mengarah dan membintangi pementasan The night that never existedBahasa Inggeris oleh Humberto Robles, yang memenangi Anugerah Dramaturgi Nasional Emilio Carballido 2014. Beliau juga terlibat dalam persembahan seperti Mujeres sin Miedo: Todas somos AtencoBahasa Sepanyol, yang membincangkan penindasan di San Salvador Atenco pada Mei 2006, dan merupakan ahli kumpulan dengan nama yang sama bersama Begoña Lecumberri, Julieta Egurrola, Carmen Huete, Francesca Guillén, dan Humberto Robles. Sejak tahun 2000, Medina telah melakonkan watak Frida Kahlo dalam Cada quien su FridaBahasa Sepanyol, sebuah pementasan yang telah dipentaskan di Denmark, termasuk di Århus, Copenhagen, dan Odense pada tahun 2007. Beliau juga membintangi The Vagina MonologuesBahasa Inggeris dan Intimately, Rosario de ChiapasBahasa Inggeris, dua karya terakhir yang ditulis, diarahkan, dan dilakonkan oleh beliau sendiri. Pada tahun 2009, beliau mengadakan tayangan perdana Mexican VoicesBahasa Inggeris di Rom, Itali, di mana beliau menghidupkan watak-watak wanita dari sejarah Mexico seperti Frida Kahlo, Sor Juana Inés de la Cruz, dan Rosario Castellanos.
2.2. Nyanyian dan Penulisan Skrip
Selain lakonan, Ofelia Medina juga merupakan seorang penyanyi yang telah mengeluarkan beberapa album. Beliau juga telah menulis skrip untuk projek-projeknya sendiri, termasuk filem sulungnya sebagai pengarah.
2.3. Kerjaya Pengarahan
Pada Julai 2016, Ofelia Medina mengumumkan bahawa beliau akan memulakan penggambaran filem pertamanya sebagai pengarah pada akhir tahun. Filem ini mengisahkan tentang seorang budak lelaki dari komuniti Maya, yang diilhamkan oleh realiti dan skripnya ditulis sendiri oleh Medina.
3. Ideologi dan Aktivisme
Ofelia Medina terkenal dengan pendirian sosial dan politiknya yang kuat, dengan tumpuan khusus pada advokasi hak asasi manusia dan sokongan kepada masyarakat peribumi. Beliau sering menyatakan bahawa melalui watak Frida Kahlo dalam filem Frida Naturaleza Viva, beliau belajar tentang "cinta terhadap orang asli Mexico, tentang komunisme dan surrealisme", yang membentuk asas aktivismenya.
3.1. Sokongan kepada Masyarakat Peribumi
Ofelia Medina telah menjadi penyokong tegar masyarakat peribumi di selatan Mexico. Pada tahun 1985, beliau merupakan pengasas bersama "Jawatankuasa Solidariti dengan Kumpulan Etnik Terpinggir", organisasi Mexico pertama yang ditubuhkan untuk mempertahankan hak asasi manusia orang asli Mexico. Organisasi ini bermula dengan seminar mengenai kelaparan di Mexico dan kemudiannya beralih kepada pembelaan tahanan peribumi di penjara Mexico serta aktiviti kebudayaan bersama komuniti peribumi. Sejak itu, Medina mula menerima ancaman kerana aktivismenya sebagai pembela hak asasi manusia di Mexico.
Pada tahun 1990, beliau merupakan pengasas bersama Amanah Kesihatan Kanak-kanak Peribumi Mexico, A.C. (FISANIM). Pada tahun yang sama, FISANIM memulakan program nutrisi di komuniti Zapatista di Chiapas. Penglibatannya yang mendalam dalam isu-isu peribumi menyebabkan kerajaan negeri Chiapas mengisytiharkannya sebagai Persona Non GrataBahasa Latin dan cuba mengusirnya dari negeri itu. Walau bagaimanapun, beliau dipertahankan oleh ramai pihak dan terus bekerja di sana sehingga kini.
3.2. Advokasi Hak Asasi Manusia
Medina juga merupakan ahli Akademi Hak Asasi Manusia, Yayasan Jawatankuasa Solidariti dengan Kumpulan Etnik Terpinggir, Majlis Keamanan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, dan Kumpulan 100. Beliau telah berulang kali menyatakan bahawa kemasyhuran hanya berguna untuk menyuarakan mereka yang tidak mempunyai suara, menggambarkan komitmennya terhadap keadilan sosial.
3.3. Penyertaan dalam Pergerakan Sosial
Beliau merupakan penganjur pilihan raya di wilayah Zapatista, mengecam penipuan dalam pilihan raya tersebut, dan bertindak sebagai peguam pilihan raya. Beliau juga merupakan sebahagian daripada kumpulan masyarakat sivil dalam Dialog Keamanan di Chiapas dan perumusan Perjanjian San Andrés. Pada tahun 1998, beliau terlibat dalam kumpulan yang membuat pindaan kepada artikel 4 Perlembagaan untuk mengiktiraf Mexico sebagai negara berbilang etnik dan berbilang budaya. Pada tahun 2006, beliau mengambil bahagian dalam dokumentari Juárez: the city where women are disposable, yang menyoroti isu-isu hak asasi wanita.
4. Kehidupan Peribadi
Ofelia Medina telah berkahwin dua kali dan mempunyai dua orang anak.
4.1. Perkahwinan dan Anak
Ofelia Medina pernah berkahwin dengan pengarah filem Alex Philips, Jr. dari tahun 1973 hingga 1978, sebelum mereka bercerai. Sekitar waktu ini, beliau menjalani pembedahan untuk membetulkan beberapa masalah pada belakangnya. Beliau kemudiannya berkahwin dengan pelakon Pedro Armendáriz Jr. pada tahun 1981. Perkahwinan mereka berlangsung sehingga kematian Armendáriz pada tahun 2011. Ofelia Medina dikurniakan dua orang anak.
5. Anugerah dan Pencalonan
Ofelia Medina telah menerima pelbagai anugerah dan pencalonan sepanjang kerjaya seninya, terutamanya untuk lakonannya.
- Anugerah Ariel (2005): Pelakon Pembantu Wanita Terbaik untuk Voces inocentes
- Anugerah Genie ke-12 (1991): Pencalonan Pelakon Pembantu Wanita Terbaik untuk Diplomatic Immunity
6. Diskografi
Ofelia Medina juga telah mengeluarkan album sebagai seorang penyanyi.
- Toda Una Vida (1982)
- Sor Juana Hoy (1996)
7. Pautan Luar
- [http://www.ofeliamedina.com/ Laman web rasmi Ofelia Medina]
- [https://www.imdb.com/name/nm0575754/ Ofelia Medina di IMDb]
- [https://twitter.com/ofeliamedinaweb Ofelia Medina di Twitter]
- [http://www.alma-latina.net/01actresses/o/ofelia_medina.shtml Ofelia Medina di pangkalan data Telenovela Alma Latina]
- [http://movies2.nytimes.com/gst/movies/filmography.html?p_id=48188&mod=bio Biografi Ofelia Medina di New York Times]