1. Kehidupan Awal dan Latar Belakang
Oleh Valeriiovych Liashko dilahirkan pada 3 Disember 1972 di Chernihiv, Ukraine. Kehidupan awalnya ditandai dengan cabaran keluarga dan pengalaman di institusi penjagaan.
1.1. Zaman Kanak-kanak dan Pendidikan
Ketika Liashko berusia dua tahun, ibu bapanya berpisah, dan ibunya terpaksa menghantarnya ke rumah anak yatim. Beliau dibesarkan di kampung Lozovivka di Starobilsk Raion, tempat ibunya tinggal. Beliau menghabiskan zaman kanak-kanaknya di tiga sekolah asrama yang berbeza: Yablunivska, Komarovska, dan Borznianska. Pengalaman ini membentuk latar belakangnya yang sederhana. Semasa zaman remajanya, Liashko bekerja sebagai gembala di ladang kolektif Progress pada tahun 1987-1988. Beliau sering mengembara ke Oblast Luhansk dengan kereta api untuk pekerjaan musim panas ini, di mana beliau boleh memperoleh sehingga 300 RUR setiap musim panas. Wang ini digunakan untuk membeli pakaian dan kasut di Starobilsk. Selepas menamatkan pendidikan menengah, beliau melanjutkan pelajaran di kolej untuk belajar sebagai operator traktor. Pada tahun 1998, beliau menamatkan pengajian dari Fakulti Undang-undang Universiti Pedagogi Kebangsaan Kharkiv H.S. Skovoroda. Apabila beliau tamat pengajian dari sekolah asrama, Liashko mempunyai simpanan sekitar 2.00 K RUR, yang nilainya telah musnah sepenuhnya oleh inflasi pasca-Soviet.
1.2. Kerjaya Kewartawanan
Sebelum menceburi bidang politik, Liashko membina kerjaya yang aktif dalam bidang kewartawanan. Dari tahun 1990 hingga 1992, beliau berkhidmat sebagai koresponden dan ketua akhbar Young Guard, yang berpusat di Kyiv. Pada tahun 1992, beliau menjadi editor Commerce Herald di bawah Kementerian Hubungan Ekonomi Luar Ukraine.
Pada tahun 1995 dan 1996, Liashko bekerja sebagai editor di akhbar Politika dan Pravda Ukraine. Pada Ogos 1996, beliau dilantik sebagai Ketua Editor akhbar Politika. Walau bagaimanapun, pada tahun 1999, penerbitan ini ditutup atas keputusan Mahkamah Daerah Moscow di Kyiv atas tuduhan "membongkar rahsia negara". Dari tahun 2000 hingga 2006, Liashko memegang jawatan ketua editor Freedom (untuk "Newspaper "Policy").
2. Kerjaya Politik
Kerjaya politik Oleh Liashko bermula pada awal 2000-an dan telah melihatnya memegang pelbagai jawatan penting dalam Verkhovna Rada dan memimpin partinya sendiri.
2.1. Aktiviti Parlimen
Liashko pertama kali dipilih sebagai timbalan ke Verkhovna Rada (parlimen Ukraine) dalam pilihan raya parlimen Ukraine 2006 sebagai sebahagian daripada Blok Yulia Tymoshenko (YBT), menduduki tempat ke-26 dalam senarai parti. Semasa penggal ini, beliau berkhidmat sebagai Pengerusi Jawatankuasa Kecil mengenai Organisasi Majlis Tertinggi Jawatankuasa Parlimen mengenai Peraturan, Etika, dan Penyelenggaraan Parlimen.
Beliau dipilih semula ke Verkhovna Rada dalam pilihan raya parlimen Ukraine 2007 untuk YBT, di mana beliau menduduki tempat ke-29 dalam senarai parti. Pada penggal ini, beliau memegang jawatan sebagai Timbalan Pengerusi Jawatankuasa Parlimen mengenai Belanjawan. Pada 18 Oktober 2010, Liashko disingkirkan daripada puak YBT atas tuduhan "bekerjasama dengan gabungan majoriti". YTB sebelum ini menyatakan bahawa video yang bocor seminggu sebelum itu bukan alasan untuk penyingkirannya.
Dalam pilihan raya parlimen Ukraine 2012, beliau dipilih semula ke Verkhovna Rada setelah memenangi kawasan pilihan raya perseorangan nombor 208 di Oblast Chernihiv sebagai calon Parti Radikal, dengan memperoleh 55.57% undi. Semasa penggal ini, beliau adalah Timbalan Pengerusi Jawatankuasa Parlimen mengenai Kewangan dan Perbankan, dan beliau tidak menyertai mana-mana puak di parlimen. Pada pertengahan November 2012, Liashko melakukan mogok lapar sebagai sokongan kepada pemimpin pembangkang yang dipenjarakan, Yulia Tymoshenko, dan sebagai protes terhadap pengiktirafan keputusan pilihan raya parlimen 2012. Pada 14 November 2016, beliau diserang secara fizikal oleh Yuriy Boiko selepas Liashko memanggilnya sebagai 'agen Kremlin'.
2.2. Kepimpinan Parti
Pada 8 Ogos 2011, Oleh Liashko dipilih sebagai pemimpin parti baru Parti Demokratik Radikal Ukraine semasa kongres parti ketiga mereka. Pada hari yang sama, parti tersebut menukar namanya kepada Parti Radikal Oleh Liashko, yang kemudiannya disingkatkan kepada Parti Radikal. Di bawah kepimpinannya, parti tersebut telah menjadi pemain penting dalam politik Ukraine, terutamanya dengan platform populisme dan retorik yang kuat.
2.3. Kempen Pilihan Raya
Oleh Liashko telah menjadi peserta aktif dalam pelbagai pilihan raya utama di Ukraine, termasuk pilihan raya presiden dan parlimen.
2.3.1. Pilihan Raya Presiden
Liashko adalah calon Parti Radikal dalam pilihan raya presiden Ukraine 2014. Dalam pilihan raya tersebut, beliau menerima 8.32% undi, menduduki tempat ketiga. Beliau sekali lagi bertanding dalam pilihan raya presiden Ukraine 2019, di mana beliau memperoleh 5.48% undi dan menduduki tempat ketujuh.
2.3.2. Pilihan Raya Parlimen dan Tempatan
Liashko mempunyai rekod pemilihan yang panjang ke Verkhovna Rada. Beliau dipilih pada tahun 2006, 2007, 2012, dan 2014. Dalam pilihan raya parlimen 2014, partinya, Parti Radikal, berjaya memenangi 22 kerusi. Walau bagaimanapun, dalam pilihan raya parlimen Ukraine 2019, Liashko kehilangan kerusi parlimennya kerana partinya hanya memperoleh kira-kira 1% undi, yang terlalu rendah untuk melepasi ambang pilihan raya 5%. Parti itu juga tidak memenangi sebarang kerusi di kawasan pilihan raya.
Beliau juga bertanding untuk kerusi parlimen di Chernihiv dalam pilihan raya tambahan ke Verkhovna Rada yang diadakan pada 25 Oktober 2020, serentak dengan pilihan raya tempatan Ukraine 2020. Walaupun memperoleh 31.78% undi, beliau tewas kepada pesaing terdekatnya, Anatolii Hunko dari Hamba Rakyat, yang memenangi dengan 34.10%. Liashko juga dipilih ke Majlis Bandaraya Kyiv dalam pilihan raya tempatan Kyiv 2014, di mana partinya memenangi tiga kerusi dan beliau mengetuai senarai parti. Walau bagaimanapun, beliau memutuskan untuk tidak menjadi timbalan di Majlis Bandaraya Kyiv.
3. Isu Perundangan Lampau
Pada 21 Jun 1993, Oleh Liashko ditangkap dan didakwa atas tuduhan penggelapan dana besar-besaran. Pada 9 Disember 1994, Kolej Jenayah Mahkamah Bandar Kyiv mendapati Liashko bersalah mengikut artikel 86-1, 191, dan 194 bahagian 3 Kanun Jenayah Ukraine. Mahkamah mendapati Liashko bersalah atas penggelapan 1.30 M RUR secara peribadi, dan 1.10 M RUR secara kolektif dengan rakan subahat. Liashko dijatuhkan hukuman enam tahun penjara dan penyitaan harta. Mahkamah Agung kemudian mengurangkan tempoh hukuman kepada empat tahun penjara.
Liashko dibebaskan pada Mei 1995 di bawah perjanjian amnesti sempena "ulang tahun ke-50 Kemenangan ke atas Nazi Jerman". Pada tahun 1998, kes jenayah tersebut dipadamkan dari rekodnya. Liashko sendiri mendakwa bahawa kes tersebut adalah balasan atas kewartawanan kritikalnya, dan beliau menuduh kesnya difalsukan oleh timbalan menteri Hal Ehwal Dalam Negeri, Veniamin Bartashevych.
4. Kehidupan Peribadi dan Kontroversi
Kehidupan peribadi Oleh Liashko telah menjadi subjek pelbagai khabar angin dan kontroversi, terutamanya berkaitan dengan orientasi seksualnya dan hubungan politiknya.
4.1. Tuduhan Homoseksualiti
Kehidupan peribadi Liashko dikelilingi oleh khabar angin bahawa beliau adalah gay, sesuatu yang sentiasa dinafikannya dengan tegas. Pada awal Oktober 2010, sebuah video yang dirakam pada tahun 1993 telah bocor di internet. Dalam video tersebut, seorang lelaki muda yang kelihatan dan berbunyi seperti Liashko bercakap tentang mempunyai hubungan seksual dengan seorang pegawai tinggi lelaki. Khabar angin mengenai orientasi seksual Liashko telah beredar lama sebelum video ini muncul.
Sehari selepas video itu bocor, beliau mengeluarkan kenyataan menuduh lawan politiknya memalsukan video tersebut menggunakan "teknologi moden". Beliau juga menyatakan, "Secara peribadi, saya mempunyai orientasi seksual tradisional." Dalam satu temu bual pada Oktober 2012, Liashko diberitahu oleh seorang penemu bual palsu bahawa rakan wartawan tersebut percaya Liashko mewakili minoriti seksual di parlimen. Liashko kemudian mengambil telefon bimbit, bercakap dengan rakan yang kononnya itu, dan kemudian berjanji akan memukul mukanya sambil dirakam kamera. Walau bagaimanapun, pada Mei 2011, Liashko telah menekankan bahawa beliau tidak mempunyai apa-apa terhadap minoriti seksual. Dalam temu bual pada September 2015, beliau menyatakan bahawa menjadi LGBT "adalah pilihan setiap individu. Saya tidak boleh mengutuk."
4.2. Hubungan dengan Rinat Akhmetov
Oleh Liashko telah dikaitkan dengan Rinat Akhmetov, seorang oligarkh dan ahli perniagaan terkemuka Ukraine, dengan pelbagai dakwaan mengenai hubungan dan sokongan politik. Pada tahun 2013, Oleh Liashko sendiri menggambarkan Rinat Akhmetov sebagai penjamin kemerdekaan Ukraine.
Pada tahun 2016, satu siasatan khas yang dijalankan oleh Radio Free Europe/Radio Liberty merekodkan fakta-fakta pertemuan rahsia antara Oleh Liashko dan Rinat Akhmetov. Pada Februari 2018, bekas pengarah sebuah kilang Mariupol milik kumpulan Metinvest (milik Akhmetov), Yurii Zinchenko, mengetuai jawatankuasa eksekutif Parti Radikal Oleh Liashko. Pada 9 Mei 2018, wartawan Ukrayinska Pravda Oleksii Bratushchak menerbitkan blog "Liashko menjadi azimat Akhmetov", di mana Liashko secara langsung dituduh bekerjasama dengan Akhmetov.
Liashko sering muncul dalam siaran saluran TV Ukraine, yang dimiliki oleh Akhmetov. Menurut pakar media Nataliia Lyhachova, Pengerusi NGO "Detector Media", "Menurut pemantauan kami, hampir setiap hari Liashko muncul di sana atas sebab tertentu." Walau bagaimanapun, sejak tercetusnya pencerobohan Rusia ke atas Ukraine, Liashko telah menjadi lebih kritikal terhadap Akhmetov dalam kenyataan awamnya.
4.3. Keluarga
Pada Jun 2018, Liashko mengahwini Rosita Sairanen, secara rasmi mengesahkan perkongsian selama 20 tahun mereka. Pasangan ini mempunyai seorang anak perempuan bernama Vladyslava.
5. Penilaian Sosial dan Kritikan
Tingkah laku, dasar, dan ideologi Oleh Liashko telah menarik pelbagai penilaian sosial dan kritikan, terutamanya dari organisasi antarabangsa dan pemerhati politik.
5.1. Kritikan terhadap Hak Asasi Manusia dan Kebebasan Sivik
Semasa pengilhakan Crimea oleh Rusia pada tahun 2014, Oleh Liashko memperkenalkan rang undang-undang yang mengklasifikasikan peserta "perhimpunan pro-Rusia untuk menyertai Rusia", serta mereka yang menghalang pergerakan tentera dan peralatan ketenteraan, sebagai pensabotaj dan rakan subahat penjajah. Rang undang-undang tersebut menyatakan bahawa pada masa "pencerobohan tentera", hukuman mati harus dikenakan kepada mereka. Rang undang-undang itu juga memperuntukkan pengenalan rejim visa dengan Rusia, penolakan perjanjian yang dibuat dengan Rusia, pengharaman Parti Komunis Ukraine dan Parti Wilayah, serta menyeru Kesatuan Eropah untuk melarang kemasukan penduduk Crimea yang memegang pasport Rusia.
Semasa konflik pro-Rusia di Ukraine 2014 dan dua hari sebelum pilihan raya presiden Ukraine 2014 pada 25 Mei, Liashko mendakwa bertanggungjawab atas penyerbuan sebuah bangunan kerajaan tempatan di Torez oleh "Askar dari Batalion Liashko 'Ukraine'", yang mengakibatkan kematian seorang pemisah pro-Rusia dan penyokong Republik Rakyat Donetsk yang mengisytiharkan diri sendiri, serta mencederakan seorang lagi dengan kritikal.
Human Rights Watch dan Amnesty International telah mengutuk aktiviti Batalion Liashko "Ukraine" dan tindakan Liashko di Ukraine Timur. Amnesty International, sambil menyatakan "penyalahgunaan yang dilakukan oleh kedua-dua pihak konflik", menunjuk Liashko sebagai "seorang ahli parlimen yang sangat menyimpang" yang menerbitkan video tindakannya di laman webnya. Menurut Liashko, tindakannya harus dilihat sebagai penangkapan warganegara, dan beliau menuduh Amnesty International "jelas berat sebelah".
5.2. Hubungan Politik dan Syak Wasangka
Sepanjang kerjaya politiknya, Liashko telah menghadapi dakwaan kerjasama politik dan pengaruh yang dikaitkan dengan pelbagai pihak berkepentingan. Penyingkirannya daripada puak Blok Yulia Tymoshenko pada tahun 2010 atas tuduhan "bekerjasama dengan gabungan majoriti" menunjukkan ketidakstabilan dalam hubungan politiknya. Selain itu, hubungannya dengan Rinat Akhmetov, seorang oligarkh terkemuka, telah menimbulkan spekulasi mengenai pengaruh perniagaan ke atas keputusan politiknya. Ini termasuk dakwaan pertemuan rahsia dan kehadiran yang kerap di saluran media milik Akhmetov, yang menimbulkan pertanyaan tentang kemerdekaan politiknya.
6. Perkhidmatan Tentera
Berikutan pencerobohan besar-besaran Rusia ke atas Ukraine pada tahun 2022, Oleh Liashko menyertai Angkatan Tentera Ukraine. Pada awal Oktober 2022, beliau memuat naik sebuah video yang menunjukkan beliau mengambil sumpah untuk berkhidmat dalam Angkatan Tentera Ukraine. Sejak itu, beliau telah menerbitkan gambar-gambar dalam uniform tentera dan maklumat mengenai perkhidmatannya di media sosial, menunjukkan penglibatannya dalam mempertahankan negara.
7. Warisan dan Penilaian Awam
Oleh Liashko meninggalkan warisan yang kompleks dalam politik Ukraine. Beliau dikenali sebagai seorang ahli politik yang sangat populis dan karismatik, yang berjaya menarik sokongan ramai dengan retorik yang kuat dan tindakan yang seringkali dramatik. Beliau telah menjadi suara yang lantang menentang rasuah dan menyokong kepentingan rakyat biasa, yang memberikannya pengikut yang setia.
Walau bagaimanapun, kerjaya Liashko juga dicemari oleh pelbagai kontroversi dan kritikan. Tuduhan penggelapan dana pada masa mudanya dan rekod jenayah yang dipadamkan, serta khabar angin mengenai kehidupan peribadinya, telah menimbulkan keraguan terhadap integritinya. Lebih penting lagi, tindakannya semasa konflik di Ukraine Timur, terutamanya yang melibatkan "Batalion Liashko 'Ukraine'" dan cadangan perundangan yang keras, telah dikutuk oleh organisasi hak asasi manusia antarabangsa seperti Amnesty International dan Human Rights Watch. Kritikan ini menyoroti kebimbangan mengenai penghormatan terhadap hak asasi manusia dan kebebasan sivil di bawah pendekatannya.
Secara keseluruhan, Liashko adalah tokoh yang memecahbelahkan; disanjung oleh penyokongnya sebagai pembela rakyat, tetapi dikritik keras oleh pihak lain kerana kaedah dan ideologinya. Kesannya terhadap politik Ukraine adalah signifikan, terutamanya dalam membawa isu-isu populisme ke arus perdana dan mencabar status quo.