1. Gambaran Keseluruhan
Shane Elizabeth Gould (lahir 23 November 1956) ialah seorang bekas perenang kompetitif Australia yang terkenal. Beliau diiktiraf sebagai salah seorang atlet sukan paling cemerlang Australia, terutamanya kerana pencapaiannya di Sukan Olimpik Musim Panas 1972 di Munich. Pada usia 15 tahun, Gould memenangi tiga pingat emas, satu pingat perak, dan satu pingat gangsa di Olimpik tersebut, menjadi perenang wanita pertama yang memenangi lima pingat individu dalam satu edisi Olimpik. Beliau juga memegang rekod sebagai satu-satunya individu, lelaki atau wanita, yang serentak memegang setiap rekod dunia dalam gaya bebas dari 100 meter hingga 1500 meter, serta rekod dunia 200 meter medley individu. Selepas bersara daripada renang kompetitif pada usia muda, Gould kembali ke arena awam dalam pelbagai kapasiti, termasuk sebagai mentor renang dan pemenang musim kelima program realiti Australian Survivor, menjadikannya pemenang tertua bagi mana-mana francais Survivor di seluruh dunia. Beliau juga telah menerima pelbagai anugerah dan penghormatan atas sumbangannya kepada sukan dan masyarakat.
2. Kehidupan Awal dan Pendidikan
Kehidupan awal Shane Gould ditandai dengan perubahan geografi yang membentuk latar belakangnya, serta bermulanya perjalanan renangnya yang cemerlang melalui bimbingan jurulatih terkemuka.
2.1. Zaman Kanak-kanak dan Perkembangan Awal
Shane Elizabeth Gould dilahirkan di Sydney, New South Wales, Australia, pada 23 November 1956, iaitu pada hari pertama pertandingan Sukan Olimpik Musim Panas 1956 di Melbourne. Pada usia 18 bulan, beliau dan keluarganya berpindah ke Fiji, di mana beliau menghabiskan sebahagian besar zaman kanak-kanaknya. Menjelang usia enam tahun, Gould sudah menjadi perenang yang mahir. Beliau bersekolah rendah di Kolej Lutheran St. Peters di Brisbane, yang kini diiktiraf sebagai sekolah renang bertaraf tinggi di Australia. Sebuah rumah sukan di St. Peters dinamakan sempena namanya. Untuk pendidikan menengah, beliau menghadiri Sekolah Tinggi Turramurra di Sydney, di mana sebuah rumah sukan turut dinamakan sempena beliau dan rakan Olimpik, Gail Neall. Dari Februari hingga Jun 1973, semasa tahun junior di sekolah menengah, Gould menghadiri Sekolah Tinggi St. Francis di Mountain View, California, di luar Los Altos. Semasa di St. Francis, beliau dilatih oleh Jurulatih Nort Thornton dari Kelab Akuatik Foothill.
2.2. Latihan dan Bimbingan Renang
Gould menerima latihan daripada jurulatih terkemuka Forbes Carlile dan Ursula Carlile, serta pembantu mereka Tom Green, di bawah organisasi Forbes dan Ursula Carlile Swimming. Forbes Carlile, seorang jurulatih Olimpik dua kali untuk Australia, adalah seorang ahli fisiologi di Universiti Sydney dan merupakan perintis dalam menyediakan latihan saintifik kepada atlet. Beliau memimpin dalam penggunaan latihan selang masa (interval workouts) yang diselaraskan dengan jam rentak dan ujian kadar denyutan jantung untuk menilai usaha. Carlile juga membantu mempopularkan "tapering," iaitu kaedah yang secara perlahan mengurangkan intensiti latihan pada minggu-minggu sebelum pertandingan penting untuk memaksimumkan prestasi. Beliau turut membantu mengembangkan gaya bebas, dengan tumpuan kepada tendangan dua rentak berkelajuan tinggi yang menekankan penggunaan tangan yang kuat, teknik yang dikaji dan diguna pakai oleh Gould.
3. Kerjaya Renang
Kerjaya renang Shane Gould mencapai kemuncak di Sukan Olimpik Munich 1972, di mana beliau menunjukkan dominasi luar biasa sebelum bersara awal dan kemudiannya kembali sebagai perenang Masters.
3.1. Sukan Olimpik Munich 1972
Di Sukan Olimpik Musim Panas 1972 di Munich, Jerman Barat, Shane Gould mempamerkan prestasi yang mengagumkan. Beliau memenangi tiga pingat emas dalam acara gaya bebas 200 meter dan 400 meter, serta medley individu 200 meter, sambil mencipta rekod dunia dalam setiap perlumbaan tersebut. Selain itu, beliau meraih pingat perak dalam acara gaya bebas 800 meter dan pingat gangsa dalam acara gaya bebas 100 meter. Dengan pencapaian ini, Gould menjadi perenang wanita pertama yang memenangi lima pingat individu dalam satu edisi Olimpik. Beliau juga merupakan satu-satunya individu, lelaki atau wanita, dalam sejarah yang serentak memegang setiap rekod dunia dalam gaya bebas dari 100 meter hingga 1500 meter, serta rekod dunia 200 meter medley individu, yang dicapai dari 12 Disember 1971 hingga 1 September 1972. Gould juga merupakan perenang wanita pertama yang memenangi tiga pingat emas Olimpik dengan catatan masa rekod dunia, dan satu-satunya atlet Australia yang memenangi tiga pingat emas individu dalam satu edisi Olimpik.
3.2. Persaraan dan Aktiviti Renang Masters
Pada usia 16 tahun, Gould membuat keputusan mengejutkan untuk bersara daripada renang kompetitif. Beliau menyatakan tekanan yang timbul akibat kejayaan dan profil medianya sebagai sebab utama persaraannya. Lebih dua dekad kemudian, Gould kembali ke arena renang kompetitif di peringkat Masters. Beliau mencatat rekod Masters Australia dalam kategori umur 40-44 tahun (100 meter, 200 meter, dan 400 meter gaya bebas, serta 100 meter kuak kupu-kupu), dan dalam kategori umur 45-49 tahun (50 meter kuak kupu-kupu, 100 meter, dan 200 meter gaya bebas). Pada tahun 2003, beliau memecahkan rekod dunia Masters untuk medley individu 200 meter dalam kategori umur 45-49 tahun dengan catatan masa 2 minit 38.13 saat, mengatasi rekod dunia tahun 1961 untuk semua peringkat umur pada masa itu. Gould kini masih melatih perenang dan terus berenang dalam pertandingan Masters.
4. Kerjaya dan Aktiviti Pasca Persaraan
Selepas persaraan awal daripada renang kompetitif, Shane Gould meneruskan pelbagai aktiviti dalam bidang akademik, profesional, dan peranan awam, menunjukkan serba bolehnya di luar kolam renang.
4.1. Akademik dan Aktiviti Profesional
Gould kembali melanjutkan pengajian pada akhir tahun 2000-an. Beliau belajar di Sekolah Filem Sydney pada tahun 2007, memperoleh Sijil IV dalam filem dokumentari dan Pembikinan Filem Digital. Beliau kemudiannya dianugerahkan Sarjana Pengurusan Alam Sekitar pada tahun 2010 dari Universiti Tasmania, dengan tesis mengenai kegunaan sosial dan fungsi kolam renang awam. Pada tahun 2012, beliau memperoleh Sarjana Seni Kontemporari juga dari Universiti Tasmania, dengan hasil karya video berjudul Loops and Lines. Pada tahun 2019, beliau dianugerahkan Doktor Falsafah (PhD) dari Universiti Victoria. Selain pencapaian akademiknya, Gould juga merupakan seorang jurugambar dengan hasil karyanya yang dipamerkan di Art of the Olympians.
4.2. Peranan Awam dan Penampilan Media
Pada Sukan Olimpik Musim Panas 2000 di Sydney, Gould diberi penghormatan untuk menjadi salah seorang pembawa Obor Olimpik pada segmen terakhir di dalam stadium, sebelum Api Olimpik dinyalakan. Beliau juga telah membuat beberapa penampilan media dan terlibat dalam aktiviti awam lain yang berkaitan dengan warisan sukannya.
4.3. Australian Survivor
Pada Ogos 2018, diumumkan bahawa Shane Gould akan mengambil bahagian dalam musim kelima program realiti Australian Survivor: Champions vs. Contenders sebagai sebahagian daripada puak Juara. Pada 9 Oktober 2018, Gould dinobatkan sebagai pemenang Australian Survivor: Champions vs. Contenders dengan undian 5-4 menentang peguam bela jenayah Sharn Coombes. Dengan kemenangan ini, Gould menjadi orang tertua yang pernah memenangi mana-mana siri antarabangsa Survivor. Beliau kemudiannya kembali untuk Australian Survivor: All Stars, tetapi menjadi peserta pertama yang disingkirkan, menamatkan saingan di tempat ke-24.
5. Kehidupan Peribadi
Selepas mengakhiri kerjaya renang kompetitifnya, Shane Gould memilih untuk menjauhkan diri daripada perhatian umum selama bertahun-tahun. Beliau berkahwin dengan Neil Innes pada usia 18 tahun, menjadi seorang Kristian, dan tinggal di sebuah ladang bekerja berhampiran Margaret River di Barat Daya Australia Barat. Di sana, beliau mengusahakan ladang serta mengajar menunggang kuda dan meluncur air, dengan hanya membuat sedikit penampilan umum. Beliau mempunyai empat orang anak dan tiga orang cucu. Perkahwinannya dengan Innes berakhir selepas 22 tahun, bertepatan dengan kembalinya beliau ke kehidupan awam. Beliau kemudian berkahwin dengan Milton Nelms pada tahun 2007. Pada 10 Oktober 2023, Gould merupakan salah seorang daripada 25 Warga Australia Terbaik yang menandatangani surat terbuka menyokong undi 'Ya' dalam referendum Suara Orang Asli Australia 2023, yang dipelopori oleh ahli psikiatri Patrick McGorry.
6. Penerbitan
Shane Gould telah mengarang dan menyumbang kepada beberapa penerbitan penting sepanjang hidupnya:
- Gould, S. 1999, dikemaskini 2003. Tumble Turns. HarperCollins. (autobiografi)
- Gould, S. 2004. Fit for 50+. Ibis Publishing Australia.
- Gould, S. 2007. "Appreciating swimming: beauty and instruction with underwater swimmer photographs." Visual Communication 6: 170-179.
7. Penghargaan dan Anugerah
Shane Gould telah menerima pelbagai penghargaan dan anugerah berprestij sebagai pengiktirafan atas pencapaian cemerlangnya dalam sukan renang dan sumbangannya kepada masyarakat:
- 1971: Ahli Sukan Wanita Terbaik di Dunia
- 1971: Ahli Sukan Wanita Tahunan ABC
- 1972: Ahli Sukan Wanita Tahunan ABC
- 1972: Warga Australia Terbaik
- 1977: "Perenang Kehormat" Dewan Kemasyhuran Renang Antarabangsa
- 1981: Ahli Darjah Empayar British (MBE)
- 1985: Dewan Kemasyhuran Sukan Australia
- 1994: Perintah Olimpik
- 1995: Legenda Sukan Australia
- 2000: Pembawa Obor Olimpik di Sukan Olimpik Sydney 2000
- 2000: Pingat Sukan Australia
- 2001: Pingat Seratus Tahun
- 2018: "Sole Survivor" Australian Survivor: Champions Vs. Contenders
- 2022: Dewam Kemasyhuran Renang Australia (Penerima pertama)
8. Legasi dan Pengaruh
Warisan Shane Gould dalam dunia sukan renang dan di Australia kekal signifikan. Beliau diingati bukan sahaja sebagai seorang atlet yang dominan pada zamannya tetapi juga sebagai perintis yang memecahkan banyak rekod dan menetapkan piawaian baharu dalam renang kompetitif wanita. Pada tahun 1993, Pihak Berkuasa Transit Negeri menamakan sebuah feri RiverCat sempena nama Gould, sebagai pengiktirafan kekal terhadap sumbangan dan status legendanya di negara itu. Keupayaan beliau untuk memenangi pingat dalam lima acara individu di Sukan Olimpik tunggal, serta memegang semua rekod dunia gaya bebas pada satu masa, menunjukkan tahap dominasi yang jarang dicapai oleh mana-mana atlet. Pengaruhnya menjangkau lebih jauh daripada renang itu sendiri, dengan kembalinya beliau ke mata umum melalui aktiviti akademik, seni, dan penyertaan dalam program realiti, menunjukkan keupayaan beliau untuk beradaptasi dan cemerlang dalam pelbagai bidang kehidupan.
9. Pautan Luar
- [http://www.shanegould.com.au/ Laman web rasmi Shane Gould]
- [https://www.imdb.com/name/nm1851366/ Profil Shane Gould di IMDb]
- [http://www.abc.net.au/austory/specials/onbichenobeach/default.htm Dokumentari "On Bicheno Beach" oleh Australian Story]