1. Kehidupan Awal dan Latar Belakang
Sir Tim Berners-Lee menunjukkan minat awal dalam elektronik dan komputer, yang akhirnya membentuk kerjaya beliau sebagai pencipta World Wide Web.
1.1. Latar Belakang Keluarga dan Pendidikan
Sir Timothy John Berners-Lee dilahirkan di London, England, pada 8 Jun 1955. Beliau merupakan anak kepada dua orang ahli matematik dan saintis komputer terkemuka, Mary Lee Woods dan Conway Berners-Lee. Kedua-dua ibu bapanya memainkan peranan penting dalam pembangunan Ferranti Mark 1, komputer komersial pertama di dunia, di Universiti Manchester. Mereka mengajar Berners-Lee untuk menggunakan matematik dalam kehidupan seharian, termasuk semasa makan malam keluarga. Beliau mempunyai tiga adik-beradik, termasuk abangnya, Mike Berners-Lee, yang merupakan seorang profesor ekologi dan pengurusan perubahan iklim.
Berners-Lee memulakan pendidikan awalnya di Sheen Mount Primary School, sebelum melanjutkan pelajaran di Emanuel School di Wandsworth, London, dari tahun 1969 hingga 1973. Beliau kemudiannya menyambung pengajian di The Queen's College, Oxford, dari tahun 1973 hingga 1976, di mana beliau memperoleh ijazah Sarjana Muda Sastera kelas pertama dalam bidang fizik.
1.2. Pengalaman Awal dengan Komputer
Sejak kecil, Berners-Lee menunjukkan minat yang mendalam terhadap elektronik dan komputer. Sebagai seorang kanak-kanak yang gemar mengesan kereta api, beliau mempelajari tentang elektronik melalui eksperimen dengan model kereta api. Semasa di Universiti Oxford, beliau membina komputer pertamanya sendiri menggunakan besi pemateri, gerbang logik TTL, pemproses M6800, dan sebuah televisyen lama yang dibeli dari kedai pembaikan. Beliau juga pernah terlibat dalam insiden penggodaman komputer bersama rakan-rakannya di universiti, yang menyebabkan beliau dilarang menggunakan komputer universiti untuk seketika.
2. Kerjaya Awal
Sebelum mencipta World Wide Web, Sir Tim Berners-Lee telah mengumpul pengalaman berharga dalam bidang telekomunikasi dan perisian.
2.1. Perkhidmatan di Plessey dan D.G. Nash
Selepas menamatkan pengajian, Berners-Lee memulakan kerjaya profesionalnya sebagai jurutera di syarikat telekomunikasi Plessey di Poole, Dorset. Di sana, beliau bekerja dalam pembangunan sistem transaksi teragih, geganti mesej, dan teknologi kod bar. Pada tahun 1978, beliau berpindah ke syarikat perisian D.G. Nash di Ferndown, Dorset. Di D.G. Nash, beliau terlibat dalam pembangunan perisian typesetting untuk pencetak pintar dan sistem operasi multitasking. Pengalaman beliau di syarikat ini, terutamanya dalam pembangunan "panggilan prosedur jauh masa nyata" (real-time remote procedure call), memberikannya pendedahan awal yang penting dalam bidang rangkaian komputer.
3. Kerjaya di CERN dan Cadangan Web
Tempoh perkhidmatan Sir Tim Berners-Lee di CERN adalah titik tolak penting yang membawa kepada penciptaan World Wide Web.
3.1. Kerja di CERN dan Pembangunan ENQUIRE
Berners-Lee berkhidmat sebagai kontraktor bebas di CERN di Geneva, Switzerland, dari Jun hingga Disember 1980. Semasa tempoh ini, beliau mencadangkan satu projek yang berasaskan konsep hiperteks untuk memudahkan perkongsian dan pengemaskinian maklumat di kalangan penyelidik. Untuk mendemonstrasikan ideanya, beliau membina sebuah sistem prototaip yang dinamakan ENQUIRE. Sistem ini, walaupun tidak pernah diterbitkan secara rasmi, membentuk asas konseptual bagi pembangunan World Wide Web pada masa hadapan. Beliau kemudiannya kembali ke CERN pada tahun 1984 sebagai seorang fellow, di mana beliau bekerja pada sistem teragih masa nyata untuk pemerolehan data saintifik dan sistem kawalan, termasuk perisian sistem FASTBUS dan reka bentuk sistem panggilan prosedur heterogen terpencil.
3.2. Cadangan Pengurusan Maklumat
Pada tahun 1989, CERN telah menjadi nod Internet terbesar di Eropah. Berners-Lee melihat peluang untuk menggabungkan idea hiperteks dengan Internet. Beliau menyedari bahawa kebanyakan teknologi yang diperlukan untuk Web, seperti hiperteks, Internet, dan objek teks berbilang fon, sudah wujud. Tugasnya adalah untuk menyatukan elemen-elemen ini.
Pada Mac 1989, Berners-Lee menulis cadangan awal beliau untuk sistem pengurusan maklumat berasaskan hiperteks global. Cadangan ini, yang kemudiannya disemak semula pada tahun 1990 dengan bantuan Robert Cailliau, diterima oleh pengurusnya, Mike Sendall, yang menyifatkan cadangan itu sebagai "kabur, tetapi menarik". Beliau dan Cailliau menggunakan idea yang serupa dengan sistem ENQUIRE untuk mencipta World Wide Web.
4. Penubuhan World Wide Web
World Wide Web telah dibangunkan melalui reka bentuk protokol utama dan pelaksanaan komponen-komponen penting yang membolehkan komunikasi maklumat secara global.
4.1. Pembangunan Teknologi Utama (HTTP, HTML, URL)
Dalam usaha merealisasikan visinya, Berners-Lee mereka bentuk dan melaksanakan protokol utama yang menjadi tulang belakang World Wide Web. Ini termasuk Hypertext Transfer Protocol (HTTP), yang mentakrifkan bagaimana maklumat dihantar dan diterima melalui Web; HyperText Markup Language (HTML), bahasa penanda untuk mencipta halaman web; dan Uniform Resource Locator (URL), sistem alamat untuk mengenal pasti sumber di Web. Beliau juga membangunkan pelayar web pertama yang berfungsi sebagai editor, dinamakan WorldWideWeb, yang beroperasi pada sistem operasi NeXTSTEP. Selain itu, beliau mencipta pelayan web pertama, CERN HTTPd, singkatan kepada Hypertext Transfer Protocol Daemon.
4.2. Pelaksanaan Pelayar, Pelayan, dan Laman Web Pertama
Pada pertengahan November 1990, Berners-Lee berjaya melaksanakan komunikasi pertama antara klien HTTP dan pelayan web melalui Internet. Laman web pertama di dunia, yang menerangkan projek World Wide Web itu sendiri, diterbitkan pada 20 Disember 1990, dan boleh diakses melalui rangkaian CERN. Laman ini menyediakan penjelasan tentang apakah World Wide Web, bagaimana seseorang boleh menggunakan pelayar, cara menyediakan pelayan web, dan panduan untuk memulakan laman web sendiri. Pada 6 Ogos 1991, Berners-Lee membuat pengumuman awam pertama di Usenet untuk menjemput kerjasama dalam projek WorldWideWeb. Penemuan World Wide Web telah diiktiraf sebagai inovasi nombor satu dalam senarai "80 momen budaya yang membentuk dunia" pada tahun 2016, dengan pengiktirafan bahawa Internet telah "mengubah bentuk kehidupan moden selama-lamanya" dan membolehkan "sambungan segera di seluruh dunia."
5. Penubuhan dan Kepimpinan Organisasi
Sir Tim Berners-Lee memainkan peranan penting dalam menubuhkan dan memimpin organisasi yang memastikan pembangunan Web yang terbuka dan terpiawai.
5.1. Konsortium World Wide Web (W3C)
Pada tahun 1994, Berners-Lee mengasaskan Konsortium World Wide Web (W3C) di Institut Teknologi Massachusetts (MIT). Beliau berkhidmat sebagai pengarah W3C, sebuah organisasi yang bertanggungjawab untuk mengawasi pembangunan berterusan Web. W3C terdiri daripada pelbagai syarikat yang bekerjasama untuk mencipta piawaian dan cadangan bagi meningkatkan kualiti Web. Salah satu sumbangan terbesar Berners-Lee adalah keputusannya untuk menjadikan ideanya tersedia secara bebas, tanpa paten dan tanpa royalti. W3C memutuskan bahawa piawaiannya harus berdasarkan teknologi bebas royalti, supaya ia dapat diterima pakai dengan mudah oleh sesiapa sahaja, memastikan Web kekal terbuka dan boleh diakses secara universal.
5.2. Yayasan World Wide Web (WWW Foundation)
Pada November 2009, Berners-Lee bersama Rosemary Leith mengasaskan Yayasan World Wide Web (WWWF). Yayasan ini ditubuhkan untuk membiayai dan menyelaraskan usaha bagi memajukan potensi Web demi kebaikan kemanusiaan. WWWF berusaha untuk memastikan Web kekal sebagai sumber terbuka dan global yang boleh diakses oleh semua, mempromosikan prinsip-prinsip keterbukaan, ketersediaan, dan desentralisasi yang menjadi teras visi Berners-Lee untuk Web.
6. Sumbangan Akademik dan Penyelidikan
Selain peranannya dalam pembangunan dan tadbir urus Web, Sir Tim Berners-Lee turut aktif dalam bidang akademik dan penyelidikan, terutamanya dalam memajukan teknologi Web masa depan.
6.1. Jawatan Profesor dan Penyelidikan
Sir Tim Berners-Lee memegang beberapa jawatan akademik berprestij di institusi terkemuka dunia. Beliau ialah seorang profesor penyelidik di Jabatan Sains Komputer di Universiti Oxford dan juga seorang profesor emeritus di Institut Teknologi Massachusetts (MIT). Di MIT, beliau pernah menjadi penyelidik kanan dan pemegang kerusi pengasas 3Com di Makmal Sains Komputer dan Kecerdasan Buatan MIT (CSAIL), di mana beliau kini mengetuai Kumpulan Maklumat Terdesentralisasi (Decentralized Information Group). Beliau juga merupakan pengarah Inisiatif Penyelidikan Sains Web (WSRI) dan ahli lembaga penasihat Pusat Kecerdasan Kolektif MIT. Pada Disember 2004, beliau menerima jawatan profesor dalam bidang sains komputer di Sekolah Elektronik dan Sains Komputer, Universiti Southampton, Hampshire, untuk menumpukan kepada penyelidikan Web Semantik.
6.2. Web Semantik dan Sains Web
Berners-Lee telah memberikan sumbangan besar kepada standardisasi teknologi Web Semantik. Beliau adalah salah seorang pengarang utama kertas kerja "The Semantic Web" yang diterbitkan dalam Scientific American pada tahun 2001. Beliau juga merupakan pengarah bersama Web Science Trust, yang dilancarkan pada tahun 2006 sebagai Inisiatif Penyelidikan Sains Web, bertujuan untuk mewujudkan badan penyelidikan multidisiplin pertama yang mengkaji World Wide Web dan menawarkan penyelesaian praktikal untuk membimbing penggunaan dan reka bentuk masa depannya. Usaha ini mencerminkan komitmen beliau untuk memahami dan membentuk evolusi Web sebagai fenomena sosial dan teknologi yang kompleks.
7. Kerja Dasar dan Advokasi
Sir Tim Berners-Lee telah menjadi suara lantang dalam isu-isu dasar yang berkaitan dengan Web, memperjuangkan akses maklumat, ketelusan, dan hak digital.
7.1. Data Terbuka dan Ketelusan Kerajaan
Berners-Lee telah menjadi penyokong kuat bagi data terbuka kerajaan dan ketelusan dalam pentadbiran awam. Pada tahun 2010, beliau bersama Nigel Shadbolt mencipta data.gov.uk, sebuah inisiatif kerajaan United Kingdom untuk menjadikan data awam lebih mudah diakses. Beliau menegaskan bahawa perubahan ini menandakan anjakan budaya yang lebih luas dalam kerajaan, yang mengandaikan bahawa maklumat harus berada dalam domain awam melainkan terdapat sebab yang kukuh untuk tidak berbuat demikian. Beliau percaya bahawa keterbukaan, akauntabiliti, dan ketelusan yang lebih besar dalam kerajaan akan memberi lebih banyak pilihan kepada rakyat dan memudahkan individu untuk terlibat secara langsung dalam isu-isu yang penting bagi mereka. Beliau juga merupakan presiden Open Data Institute di United Kingdom, yang ditubuhkan bersama Nigel Shadbolt pada tahun 2012.
7.2. Keternetan Neutral dan Hak Digital
Berners-Lee adalah salah seorang suara perintis yang menyokong prinsip keternetan neutral (Net Neutrality). Beliau berpandangan bahawa ISP harus menyediakan "sambungan tanpa ikatan", dan tidak seharusnya mengawal atau memantau aktiviti pelayaran pelanggan tanpa persetujuan jelas mereka. Beliau menegaskan bahawa ancaman terhadap Internet, seperti syarikat atau kerajaan yang mengganggu atau mengintip trafik Internet, menjejaskan hak asasi rangkaian manusia. Pada Disember 2017, beliau dan 20 perintis Internet lain menggesa FCC untuk membatalkan undian yang akan menjejaskan keternetan neutral.
7.3. Kontrak untuk Web
Pada November 2019, Berners-Lee dan Yayasan World Wide Web (WWWF) melancarkan inisiatif Contract for the Web di Forum Tadbir Urus Internet di Berlin. Inisiatif ini adalah kempen untuk memujuk kerajaan, syarikat, dan rakyat untuk mematuhi sembilan prinsip bagi menghentikan "penyalahgunaan" Web. Beliau memberi amaran bahawa "jika kita tidak bertindak sekarang-dan bertindak bersama-untuk mencegah Web daripada disalahgunakan oleh mereka yang ingin mengeksploitasi, memecahbelahkan, dan merosakkan, kita berisiko mensia-siakan [potensinya untuk kebaikan]."
8. Projek dan Inisiatif Terkini
Sir Tim Berners-Lee terus berinovasi dan memimpin projek-projek yang bertujuan untuk membentuk masa depan Web, terutamanya dalam aspek kawalan data peribadi.
8.1. Projek Solid dan Inrupt
Berners-Lee kini mengetuai Kumpulan Maklumat Terdesentralisasi (Decentralized Information Group) di Institut Teknologi Massachusetts. Di sana, beliau sedang memimpin projek Solid, sebuah inisiatif bersama dengan Institut Penyelidikan Komputer Qatar. Projek Solid bertujuan untuk mengubah secara radikal cara aplikasi Web berfungsi pada masa kini, dengan matlamat untuk memberikan pengguna kawalan sebenar ke atas data peribadi mereka dan meningkatkan privasi. Ini membolehkan pengguna memilih di mana data mereka disimpan, siapa yang dibenarkan melihat elemen tertentu, dan aplikasi mana yang dibenarkan mengakses data tersebut.
Pada 30 September 2018, Berners-Lee mengumumkan penubuhan syarikat permulaan sumber terbuka baharunya, Inrupt. Inrupt ditubuhkan untuk memacu ekosistem komersial di sekitar projek Solid, bertujuan untuk menyokong dan mengembangkan penggunaan teknologi Solid di kalangan perniagaan dan individu.
9. Falsafah dan Visi
Falsafah Sir Tim Berners-Lee berpusat pada prinsip-prinsip teras yang membentuk visinya untuk Web sebagai platform global yang terbuka dan bermanfaat bagi masyarakat.
9.1. Keterbukaan, Akses, dan Desentralisasi
Berners-Lee sangat percaya pada prinsip keterbukaan dan akses sejagat kepada maklumat. Beliau telah menyumbangkan idea-ideanya untuk World Wide Web secara bebas, tanpa sebarang paten atau keperluan royalti, bagi memastikan Web kekal boleh diakses dan boleh digunakan oleh sesiapa sahaja. Konsortium World Wide Web (W3C), yang diasaskannya, juga memutuskan bahawa piawaiannya harus berdasarkan teknologi bebas royalti, membolehkan penerimaan dan inovasi yang meluas. Beliau juga menyokong prinsip desentralisasi Web, percaya bahawa kuasa harus diagihkan dan tidak dikuasai oleh entiti tunggal, yang tercermin dalam projek terbarunya seperti Solid.
9.2. Kesan Sosial Teknologi
Berners-Lee sentiasa prihatin terhadap kesan teknologi terhadap masyarakat, termasuk isu privasi, keselamatan, dan tadbir urus digital. Beliau telah menyuarakan kebimbangan mengenai penyalahgunaan Web dan menyeru agar kerajaan dan syarikat mematuhi prinsip-prinsip yang sihat untuk memastikan Web kekal sebagai kuasa untuk kebaikan.
Walaupun beliau secara amnya menyokong keterbukaan, Berners-Lee menghadapi kritikan atas pendiriannya mengenai cadangan Encrypted Media Extensions (EME) yang melibatkan pengurusan hak digital (DRM). Beliau pada mulanya kekal neutral, tetapi pada Mac 2017, beliau memutuskan untuk menyokong cadangan EME, dengan alasan bahawa DRM adalah sesuatu yang tidak dapat dielakkan. Pendirian ini ditentang oleh beberapa pihak termasuk Electronic Frontier Foundation (EFF), kempen anti-DRM Defective by Design, dan Free Software Foundation, yang berpendapat bahawa ia bertentangan dengan falsafah terbuka Internet dan berisiko memaksa pengguna menggunakan pelayar web tertentu untuk melihat kandungan DRM. Walaupun rayuan rasmi EFF tidak berjaya, dan spesifikasi EME menjadi cadangan rasmi W3C pada September 2017, perdebatan ini menyoroti cabaran dalam menjaga keseimbangan antara keterbukaan dan kepentingan komersial.
Pada Jun 2021, kod sumber Web telah dilelong oleh Sotheby's di London sebagai token tidak sepiawai (NFT) oleh Berners-Lee, dijual pada harga 5.43 M USD. Hasil lelongan dilaporkan akan digunakan untuk membiayai inisiatif oleh Berners-Lee dan isterinya, Rosemary Leith.
10. Kehidupan Peribadi
Sir Tim Berners-Lee cenderung untuk memisahkan kehidupan peribadi dan profesionalnya.
10.1. Keluarga
Berners-Lee telah berkahwin dua kali. Beliau mengahwini Nancy Carlson, seorang pengaturcara komputer Amerika, pada tahun 1990. Mereka mempunyai dua orang anak dan bercerai pada tahun 2011. Pada tahun 2014, beliau mengahwini Rosemary Leith di Chapel Royal, Istana St. James di London. Leith ialah seorang usahawan Internet dan perbankan dari Kanada, dan merupakan pengarah pengasas Yayasan World Wide Web Berners-Lee. Pasangan ini juga bekerjasama dalam modal teroka untuk menyokong syarikat kecerdasan buatan.
10.2. Kepercayaan Agama
Berners-Lee dibesarkan sebagai seorang Anglikan, tetapi beliau meninggalkan agama itu pada usia mudanya. Selepas menjadi seorang bapa, beliau beralih kepada Unitarian Universalism. Beliau menyatakan bahawa beliau adalah seorang ateis dan Unitarian Universalist. Beliau menghormati agama lain, menyatakan bahawa sebahagian besar falsafah hidup yang dikaitkan dengan banyak agama adalah lebih tepat daripada dogma yang datang bersamanya. Beliau dan isterinya ingin mengajar anak-anak mereka tentang kehidupan rohani, dan setelah mendengar nasihat daripada seorang paderi dan melawat gereja Unitarian Universalist, mereka memilihnya.
11. Anugerah dan Penghormatan
Sir Tim Berners-Lee telah menerima pelbagai anugerah, gelaran kehormat, dan pengiktirafan di peringkat antarabangsa atas sumbangan beliau yang monumental kepada teknologi dan masyarakat.
11.1. Gelaran Ksatria dan Darjah Kebesaran Utama
Pada 31 Disember 2003, Berners-Lee telah dianugerahkan gelaran Ksatria oleh Ratu Elizabeth II dalam Senarai Penghormatan Tahun Baru 2004, "atas perkhidmatan kepada pembangunan global Internet". Beliau secara rasmi menerima gelaran tersebut pada 16 Julai 2004. Pada 13 Jun 2007, beliau dilantik ke dalam Darjah Kebesaran Merit (OM), sebuah darjah kebesaran yang terhad kepada 24 ahli yang masih hidup. Penganugerahan keahlian dalam Darjah Kebesaran Merit adalah di bawah bidang kuasa peribadi Raja dan tidak memerlukan cadangan daripada menteri atau Perdana Menteri.
11.2. Anugerah Saintifik dan Teknologi
Berners-Lee telah menerima pelbagai anugerah berprestij dalam bidang sains dan teknologi. Pada tahun 2016, beliau dianugerahkan Anugerah Turing oleh Association for Computing Machinery (ACM) "atas penciptaan World Wide Web, pelayar web pertama, serta protokol dan algoritma asas yang membolehkan Web berskala." Beliau juga merupakan penerima sulung Anugerah Ratu Elizabeth untuk Kejuruteraan pada tahun 2013, dan Anugerah Teknologi Milenium pada tahun 2004. Selain itu, beliau menerima Anugerah Sistem Perisian ACM pada tahun 1995 dan Anugerah Jepun pada tahun 2002. Pada tahun 2007, beliau dianugerahkan Anugerah Charles Stark Draper.
11.3. Ijazah Kehormat dan Keahlian
Berners-Lee telah dianugerahkan ijazah kehormat oleh banyak universiti di seluruh dunia, termasuk Universiti Manchester (tempat ibu bapanya bekerja dalam projek Manchester Mark 1 pada tahun 1940-an), Universiti Harvard, Universiti Yale, Universiti Southampton, Open University, Universiti Columbia, Vrije Universiteit Amsterdam, dan Universiti Keio. Beliau telah dipilih sebagai Fellow Royal Society (FRS) pada tahun 2001, ahli American Philosophical Society pada tahun 2004, dan ahli National Academy of Engineering pada tahun 2007. Pada tahun 2012, Berners-Lee adalah antara ikon budaya British yang dipilih oleh artis Sir Peter Blake untuk muncul dalam versi baharu karya seninya yang paling terkenal, kulit album Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band oleh The Beatles, sempena ulang tahun ke-80 Blake. Pada tahun 2022, beliau menerima Anugerah Keamanan Seoul.
12. Warisan dan Impak
Penemuan dan advokasi Sir Tim Berners-Lee telah meninggalkan warisan yang mendalam, membentuk dunia digital dan masyarakat secara keseluruhan.
12.1. Sumbangan Positif
Penciptaan World Wide Web oleh Berners-Lee telah mengubah kehidupan moden secara kekal, membolehkan sambungan global serta-merta dan akses maklumat yang belum pernah berlaku sebelum ini. Web telah diiktiraf sebagai "medium komunikasi yang paling pesat berkembang sepanjang zaman". Beliau secara konsisten memperjuangkan agar Web kekal terbuka, bukan proprietari, dan bebas, memastikan ia dapat diakses dan digunakan oleh semua tanpa halangan. Sumbangannya telah memajukan akses maklumat, memacu inovasi, dan mewujudkan platform yang menghubungkan berbilion-bilion manusia di seluruh dunia.
12.2. Kritikan dan Kontroversi
Walaupun sumbangannya tidak dapat dinafikan, Berners-Lee juga menghadapi kritikan dan kontroversi. Salah satu isu yang paling ketara ialah pendiriannya mengenai Encrypted Media Extensions (EME) dan pengurusan hak digital (DRM). Keputusannya untuk menyokong EME pada tahun 2017, walaupun mengakui bahawa DRM adalah tidak dapat dielakkan, telah menimbulkan bantahan daripada kumpulan seperti Electronic Frontier Foundation (EFF) dan Free Software Foundation, yang berpendapat bahawa ia bertentangan dengan falsafah terbuka Web. Selain itu, pada tahun 2021, kod sumber asal Web dilelong sebagai token tidak sepiawai (NFT), satu tindakan yang dilihat oleh sesetengah pihak sebagai bercanggah dengan prinsip keterbukaan dan akses percuma yang beliau perjuangkan.
13. Penerbitan
Sir Tim Berners-Lee telah mengarang beberapa karya penting yang mendokumentasikan penciptaan dan visinya untuk World Wide Web.
Karya beliau yang paling terkenal ialah buku Weaving the Web: The Original Design and Ultimate Destiny of the World Wide Web by its Inventor, yang ditulis bersama Mark Fischetti dan diterbitkan pada tahun 1999. Buku ini memberikan pandangan mendalam tentang bagaimana Web dicipta, falsafah di sebalik reka bentuknya, dan pandangan Berners-Lee tentang masa depan Web. Beliau juga merupakan pengarang bersama A Framework for Web Science pada tahun 2006, bersama Wendy Hall dan James A. Hendler.