Yura Halim

3.1. Pegawai Maklumat dan Pentadbiran Negara

Selepas berpindah ke Jabatan Penerangan Brunei pada tahun 1954, Pengiran Muhammad Yusuf dihantar ke South Devon Technical College di Torquay, United Kingdom, untuk mempelajari pentadbiran awam dan sosial, di mana beliau kekal sehingga tahun 1957. Dalam tempoh ini, beliau dilantik ke jawatankuasa yang menyiasat peruntukan perumahan untuk pegawai kerajaan pada Disember 1956. Sekembalinya, beliau menyertai semula Jabatan Penerangan dan kemudiannya dipilih sebagai pegawai maklumat pertama negara pada 1 Januari 1957.

Pada tahun yang sama, beliau dilantik sebagai ahli tidak rasmi Majlis Negeri Brunei, peranan yang dipegangnya sehingga penggubalan perlembagaan baharu. Beliau juga mengiringi sultan ke London untuk perbincangan perlembagaan penting dengan Pejabat Kolonial. Semasa perbincangan ini, beliau menyokong kuat seruan sultan untuk melantik seorang menteri besar, setiausaha negara, dan pegawai kewangan negara untuk menyelaraskan atau mengikuti pelaksanaan perlembagaan. Beliau berhujah bahawa perubahan itu telah tertangguh sejak tahun 1953 dan mencerminkan kehendak rakyat.

Pada Februari 1958, Pengiran Muhammad Yusuf, bersama-sama dengan Pengiran Ali dan Marsal, dilantik untuk mengkaji draf Perjanjian antara Brunei dan United Kingdom dan mencadangkan versi baharu selepas Majlis Negeri berkeras untuk membincangkannya tanpa kehadiran Anthony Abell. Kemudian, pada Mei 1958, sebagai pegawai maklumat negeri, Pengiran Muhammad Yusuf dikenal pasti oleh Abell sebagai salah satu daripada tiga tokoh utama, bersama-sama dengan Pengiran Ali dan Marsal, yang bersuara lantang dalam Majlis Negeri. E. R. Bevington menyatakan bahawa mereka sering bertindak sebagai jurucakap sultan dan memainkan peranan penting dalam menyokong pindaan kepada kedua-dua penggubalan perlembagaan dan draf perjanjian.

Pengiran Muhammad Yusuf adalah ahli delegasi Brunei ke rundingan perlembagaan 1959 di London, yang termasuk semua ahli Majlis Negeri Melayu. Dinasihati oleh dua peguam, delegasi itu membincangkan isu-isu utama seperti pemindahan kuasa Residen British, kewarganegaraan, kelayakan LegCo, pertahanan, dan kuasa simpanan Pesuruhjaya Tinggi United Kingdom ke Brunei. Pada 23 Mac, di Persidangan London, beliau mengambil bahagian dalam enam sesi pleno yang dipengerusikan oleh setiausaha negara. Beliau terlibat dalam perbincangan, bersama-sama dengan penasihat undang-undang Brunei, mengenai perkara perlembagaan utama, termasuk pemisahan pentadbiran Brunei dari Sarawak.

Pada Oktober 1959, Pengiran Muhammad Yusuf mewakili Brunei di persidangan belia di Jepun, di mana keputusan penting dibuat untuk menyokong penggunaan tenaga atom untuk keamanan dan kemakmuran global, bukan untuk kemusnahan. Beliau menekankan kepentingan belia di seluruh dunia mempelajari sains dan menyesuaikan diri dengan zaman atom, menggesa mereka untuk bersedia bukan sahaja sebagai pemimpin negara tetapi juga sebagai pemimpin global yang memperjuangkan keamanan dan kemakmuran. Persidangan itu, yang dihadiri oleh wakil dari 25 negara, dibuka secara rasmi oleh Menteri Pendidikan Jepun. Kemudian, beliau menyaksikan pemberian dan penandatanganan Perlembagaan Brunei di Lapau Lama pada 29 September 1959. Selepas penandatanganan, beliau dilantik sebagai ahli kedua-dua LegCo dan Majlis Mesyuarat Kerajaan.

Pengiran Muhammad Yusuf disahkan sebagai pegawai maklumat negeri pada Disember 1960 selepas ahli-ahli tidak rasmi LegCo mogok sebagai protes terhadap idea-idea mereka yang ditolak, berikutan permusuhan yang semakin meningkat antara penduduk tempatan dan kontinjen Persekutuan Tanah Melayu mengenai pengaruh pegawai Malaya yang dirasakan. Pada Julai 1961, beliau dinaikkan pangkat sebagai timbalan setiausaha negara, menggantikan Marsal. Pesuruhjaya tinggi menyatakan bahawa pelantikan beliau, bersama-sama dengan Marsal, sebelum ini akan menimbulkan kebimbangan kerana kecenderungan nasionalis mereka dan hubungan rapat dengan Partai Rakyat Brunei (PRB). Pengiran Muhammad Yusuf, bersama-sama dengan Marsal, dipuji kerana menangani tunggakan besar tugas pentadbiran di Brunei, membersihkan kira-kira 600 fail di Pejabat Setiausaha Negara dalam tempoh empat bulan selepas pelantikan mereka. Kenaikan pangkat beliau pada Ogos 1961, yang termasuk peranan sebagai timbalan setiausaha negara dan pengarah penyiaran dan maklumat, mengukuhkan pakatan beliau dengan sultan dan menandakan peralihan ke arah pegawai Brunei dalam jawatan kanan kerajaan, mengurangkan kebergantungan kepada pegawai Malaya.

Pada bulan yang sama, George Douglas-Hamilton, Earl Selkirk ke-10 melawat Brunei untuk membincangkan Rancangan Malaysia dengan sultan tetapi gagal mendapatkan komitmen beliau. Merasa dikhianati oleh Tunku Abdul Rahman, yang telah mengancam untuk menarik balik pegawai dari Brunei, sultan beralih kepada penasihat tradisionalnya-Marsal, Pengiran Ali, dan Pengiran Muhammad Yusuf-yang memihak kepada pendekatan pengasingan. Sultan enggan membincangkan Rancangan Malaysia, dengan alasan sekatan perlembagaan dan perjanjian. Walau bagaimanapun, pada akhir November 1961, sultan memaklumkan Majlis Mesyuarat Kerajaan tentang keputusannya untuk menyambut Rancangan Malaysia, tanpa perbincangan atau undian mengenai perkara itu. Dipercayai bahawa beliau telah mendapatkan sokongan Marsal, Pengiran Ali, Pengiran Muhammad Yusuf, dan Abdul Aziz Zain, yang telah dilantik untuk menasihati beliau mengenai isu itu. Pengiran Muhammad Yusuf kemudiannya menghadiri mesyuarat kedua Jawatankuasa Perundingan Perpaduan Malaysia (MSCC) di Kuching pada pertengahan Disember 1961 sebagai pemerhati, di mana isu-isu utama seperti perwakilan persekutuan, imigresen, dan pembangunan ekonomi telah dibincangkan.

Pada mesyuarat terakhir MSCC di Singapura pada 7 Februari 1962, Rancangan Malaysia telah dipersetujui dengan perlindungan khusus untuk kawasan Borneo. Satu memorandum, yang ditandatangani oleh semua delegasi termasuk wakil Brunei, telah diserahkan kepada Suruhanjaya Cobbold, yang ditubuhkan oleh kerajaan Malaya dan British. Delegasi Brunei terdiri daripada Pengiran Muhammad Yusuf, bersama-sama dengan Pengiran Ali, Jamil, Lim Cheng Choo, dan Abdul Aziz sebagai penasihat. Pada Mac, sementara Pengiran Ali dan Pengiran Muhammad Yusuf secara terbuka menyokong Rancangan Malaysia dan menandatangani memorandum MSCC, Abdul Aziz memaklumkan Dennis White (pentadbir kolonial) bahawa Dato Marsal, Ibrahim Mohammad Jahfar goyah dalam sokongan beliau terhadap rancangan itu. Pengiran Muhammad Yusuf terlibat dalam perbincangan kerajaan Brunei mengenai cadangan Malaysia pada April dan memainkan peranan penting dalam menyelesaikan ketegangan dalam kerajaan, terutamanya antara Marsal dan Pengiran Ali, dengan menjadi pengantara keretakan mereka. Beliau adalah sebahagian daripada kumpulan yang menyokong Malaysia dan membantu mempengaruhi orang lain ke arah kelulusan cadangan itu.



Pengiran Muhammad Yusuf menangani kebimbangan awam di Radio Televisyen Brunei pada Julai 1962, menafikan khabar angin bahawa pentadbiran Brunei dan kedudukan sultan akan dimansuhkan jika Brunei menyertai Malaysia. Beliau memberi amaran bahawa sekumpulan kecil sedang menghasut penentangan terhadap sultan dan menyebarkan maklumat palsu. Pada 28 Julai, mewakili kerajaan, beliau menjawab kebimbangan dalam Borneo Bulletin dan LegCo mengenai kekurangan doktor, menafikan isu itu dan menyatakan bahawa Brunei mempunyai 12 doktor, dengan purata seorang bagi setiap 7,000 orang. Dalam siaran yang sama, beliau sekali lagi memberi amaran tentang usaha untuk memalingkan orang ramai terhadap sultan, mesej yang nampaknya mendapat kelulusan istana walaupun polis dan Cawangan Khas tidak menyedarinya. Secara peribadi, beliau mencadangkan Indonesia berada di belakang propaganda itu. Amaran beliau adalah luar biasa, kerana kerajaan Brunei biasanya mengelakkan komunikasi langsung sedemikian, dan ia bertepatan dengan peningkatan kecurian senjata api. Walaupun tiada kaitan yang disahkan dengan Tentera Nasional Kalimantan Utara (TNKU), Borneo Bulletin menyatakan sifat luar biasa jenayah ini, menambah syak wasangka bahawa ia dikaitkan dengan persiapan TNKU untuk pemberontakan.

Pada 25 September 1962, delegasi Brunei yang diketuai oleh Marsal, termasuk Pengiran Muhammad Yusuf, Pengiran Ali, Jamil, Pengiran Mohammad Abdul Rahman Piut, dan penasihat undang-undang Neil Lawson dan Abdul Aziz, pergi ke Kuala Lumpur untuk perbincangan awal dengan kerajaan Malaya. Cadangan mereka termasuk pemerintahan sendiri sepenuhnya, tanggungjawab persekutuan untuk hal ehwal luar dan pertahanan, jaminan persekutuan status sultan dan perlembagaan Brunei, model kewarganegaraan persekutuan dengan imigresen yang dikawal oleh negeri, perwakilan dalam kerajaan Malaya, dan sumbangan kewangan. Walau bagaimanapun, mereka mendapati syarat-syarat Malaya "tidak dapat diterima." Menjelang Disember, Pemangku Pesuruhjaya Tinggi W. J. Parks menyatakan bahawa kerajaan Brunei, terutamanya Pengiran Muhammad Yusuf, mungkin telah mengetahui aktiviti TNKU. Pada Julai, beliau telah memberi amaran dalam siaran radio tentang sekumpulan kecil yang menghasut kekacauan terhadap sultan, walaupun nampaknya kerajaan tidak mempunyai risikan konkrit mengenai TNKU pada masa itu.

Pada Mac 1963, sultan berusaha untuk menggunakan pemimpin PRB yang ditahan untuk menyokong penyertaan Brunei dalam Malaysia, dengan White menilai keikhlasan mereka. White mencadangkan mereka boleh membantu membentuk parti politik baharu di bawah Pengiran Muhammad Yusuf, menumpukan kepada reformasi perlembagaan dan Malaysia. Beliau mendapati Abdul Hapidz boleh dipercayai, Tengah Hasip membantu tetapi bukan pemimpin, dan Pengiran Metussin menyokong kemerdekaan dahulu, mengesyorkan parol untuk tahanan bagi membantu dalam kempen. Walau bagaimanapun, usaha White untuk mewujudkan parti politik baharu yang melibatkan golongan sederhana PRB dan Pengiran Muhammad Yusuf akhirnya gagal. Halangan utama adalah keengganan sultan untuk membenarkan aktiviti politik di luar kawalannya, terutamanya selepas pemberontakan. Ketidakpercayaan ini meluas kepada pengecualian wakil parti politik dari rundingan Brunei di Kuala Lumpur mengenai Malaysia. Pada Disember 1963, tempoh perkhidmatan beliau sebagai timbalan setiausaha negara telah selesai.

3.2. Menteri Besar Brunei

Pengiran Muhammad Yusuf disahkan sebagai setiausaha negara Brunei pada 18 Januari 1964, menjadikan beliau Orang Melayu Brunei tempatan pertama yang menduduki peranan itu sejak Ibrahim. Pada 19 April 1965, beliau merasmikan pembukaan mesyuarat Majlis Daerah Tutong, menasihati ahli-ahlinya untuk menggunakan kuasa mereka dalam batas undang-undang dan perlembagaan sambil menekankan kemajuan politik dan kestabilan sebagai kunci kepada masa depan Brunei. Disebabkan masalah kesihatan, Menteri Besar Marsal mengambil cuti pada 1 Oktober, dan beliau dilantik sebagai pemangku menteri besar untuk satu tempoh masa.

Pada tahun 1966, beliau terlibat dalam usaha Brunei untuk menuntut Limbang, dengan kerajaan Brunei menghantar surat kepada kerajaan British dan Malaysia mengenai isu itu. British mengakui tuntutan itu dan memaklumkan Pengiran Muhammad Yusuf bahawa Malaysia sedang mempertimbangkan perkara itu, tetapi tiada susulan. Pada tahun yang sama, beliau dan Pengiran Anak Mohamed Alam mewakili sultan Brunei di pertabalan Yang di-Pertuan Agong, Ismail Nasiruddin Shah dari Terengganu, di Kuala Lumpur pada 10 April. Pada Disember, beliau menamatkan tempoh perkhidmatan singkatnya sebagai setiausaha negara. Pada 27 Mac 1967, beliau merasmikan pembukaan Bangunan Madrasah Jabatan Hal Ehwal Ugama Brunei di Bandar Brunei.

Pada 1 Jun 1967, dengan penyandang jawatan diberikan cuti panjang lagi oleh sultan, yang berlarutan sehingga persaraannya, Pengiran Muhammad Yusuf sekali lagi berkhidmat sebagai pemangku menteri besar, manakala Taib Besar menjadi pemangku setiausaha negara. Pada Julai, beliau menyatakan kegembiraannya atas kemajuan tiga wilayah Borneo, menyoroti cabaran dan perubahan yang dihadapi selama 13 tahun. Walaupun Sarawak dan Sabah menyertai Malaysia, Brunei memilih untuk kekal berdikari. Beliau juga menggesa rakyat untuk membangunkan tanah luar bandar untuk pertanian bagi meningkatkan pengeluaran makanan dan memperbaiki taraf hidup, menekankan kepentingannya semasa perasmian jalan luar bandar baharu yang menghubungkan Kampong Mulaut, Kampong Tanjong Nangka, dan Kampong Bebatik pada 16 September.

Pada majlis pemasyhuran Sultan Hassanal Bolkiah pada 5 Oktober 1967, Pengiran Muhammad Yusuf menyampaikan ikrar kesetiaan yang tidak berbelah bahagi bagi pihak pegawai kerajaan dan rakyat, suaranya pecah dengan emosi. Beliau menyatakan keyakinan bahawa sultan akan mengikut jejak langkah ayahandanya dalam memerintah Brunei. Pada 11 Disember 1967, beliau menyatakan kekesalan terhadap cubaan wakil-wakil tertentu untuk salah tafsir titah sultan semasa pembukaan sesi LegCo.

Pada 8 Januari 1968, Pengiran Muhammad Yusuf mengumumkan tarikh pertabalan Sultan Hassanal Bolkiah di Radio Brunei, menggambarkannya sebagai upacara tradisional yang akan membawa kemakmuran kepada negara dan rakyatnya. Pada 4 November, beliau disahkan memegang jawatan sebagai menteri besar berikutan persaraan Marsal.

Pengiran Muhammad Yusuf secara rasmi mengumumkan penamaan semula Bandar Brunei kepada Bandar Seri Begawan pada 4 Oktober 1970, semasa upacara yang dihadiri oleh ribuan orang, menandakan satu pencapaian penting dalam pembangunan Brunei di bawah kepimpinan sultan baharu. Pada 23 Oktober 1970, beliau meletakkan batu asas untuk Tugu Chenderamata di Seria, mengucapkan terima kasih kepada penduduk Daerah Belait kerana memperingati sumbangan Sultan Omar Ali Saifuddien III kepada pembangunan Brunei. Pada 15 Julai 1972, Pengiran Abdul Momin dilantik sebagai pemangku menteri besar, buat sementara mengambil alih Pengiran Muhammad Yusuf. Beliau menamatkan tempoh perkhidmatannya sebagai menteri besar dan bersara dari kerajaan pada Disember 1973.

3.3. Aktiviti Diplomatik

Selepas bersara, Pengiran Muhammad Yusuf memegang beberapa jawatan penting, termasuk berkhidmat sebagai ahli Majlis Adat Istiadat pada tahun 1974 dan Majlis Mesyuarat Diraja Brunei pada Februari 1989. Beliau juga merupakan pengarah Brunei Press dari tahun 1989 hingga 2000, serta pengarah Baiduri Bank dan Baiduri Security dari tahun 1994 hingga Jun 2000. Pada tahun 1992, beliau dilantik ke jawatankuasa yang bertanggungjawab untuk mengkaji semula dan mencadangkan pindaan kepada perlembagaan Brunei. Kerjaya diplomatik singkatnya bermula dengan pelantikan beliau sebagai pesuruhjaya tinggi Brunei ke Malaysia pada 17 November 1995, diikuti dengan peranannya sebagai duta besar ke Jepun dari September 2001 hingga September 2002.

3.4. Aktiviti Perundangan

Pengiran Muhammad Yusuf dilantik ke Majlis Mesyuarat Negara Brunei (LegCo) pada 6 September 2004. Pada 14 Mac 2011, beliau menekankan kepentingan pertimbangan yang teliti dalam membuat keputusan dan memuji ahli-ahli LegCo yang lain atas kebijaksanaan mereka. Speaker Majlis Mesyuarat Negara Brunei, Isa Ibrahim, mengiktiraf beliau sebagai "bapa dewan" dan rekod hidup sejarah Brunei. Pada 26 Mac 2013, beliau membangkitkan kebimbangan mengenai pemerkasaan belia Brunei, yang membawa kepada perbincangan mengenai pelbagai inisiatif kerajaan yang bertujuan untuk memupuk pembangunan belia. Beliau berkhidmat dalam jawatan ini sehingga akhir hayatnya pada tahun 2016.

5.1. Gelaran dan Gaya

Pada 12 Januari 1968, Pengiran Muhammad Yusuf telah dikurniakan oleh Sultan Hassanal Bolkiah dengan gelaran cheteria Pengiran Jaya Negara^{Bahasa Melayu}. Beliau kemudiannya dinaikkan pangkat kepada gelaran Pengiran Setia Negara^{Bahasa Melayu} pada 16 Mei 1969. Setiap gelaran ini membawa gaya Yang Amat Mulia^{Bahasa Melayu}.

5.2. Anugerah

Beliau telah dianugerahkan anugerah-anugerah berikut:

• Anugerah ASEAN (1987)
• Anugerah Penulis Asia Tenggara (1993)
• Pemimpin Belia Berjasa (1 Ogos 2006)
• Tokoh Jasawan Ugama Negara Brunei Darussalam (28 Disember 2008)

5.3. Pingat Kehormatan

Pengiran Muhammad Yusuf telah dikurniakan pingat-pingat kehormatan berikut:

Kebangsaan

• 

  Darjah Kerabat Laila Utama (DK; 1968) - Dato Laila Utama

• 

  Darjah Seri Paduka Mahkota Brunei Kelas Pertama (SPMB; 23 September 1963) - Dato Seri Paduka

• 

  Darjah Seri Paduka Mahkota Brunei Kelas Ketiga (SMB; 23 September 1958)

• 

  Darjah Setia Negara Brunei Kelas Kedua (DSNB; 24 November 1960) - Dato Setia

• 

  Pingat Omar Ali Saifuddin (POAS; 1962)

• 

  Pingat Hassanal Bolkiah Sultan Kelas Pertama (PHBS; 15 Julai 1970)

• 

  Pingat Jasa Kebaktian (PJK; 23 September 1959)

• 

  Pingat Kerja Lama (PKL; 23 September 1959)

• 

  Pingat Bakti Laila Ikhlas (PBLI; 2008)

• 

  Pingat Pertabalan (1968)

• 

  Pingat Kempen (1963)

• Universiti Brunei Darussalam Doktor Kehormat (1996)

Asing

• Kanada:
  • Doktor Kehormat Akademi Antarabangsa Vancouver (1960)
• Jepun:

  • 

    Grand Cordon of the Darjah Matahari Terbit (1985)

  • Doktor Kehormat Universiti Hiroshima
• United Kingdom:

  • 

    Commander of the Darjah Empayar British (CBE; 1969)

• Amerika Syarikat:
  • Doktor Kehormat Universiti Southern Indiana (2002)