Esapekka Lappi

1.1. Zaman Kanak-kanak dan Kerjaya Amatur

Sejak usia enam tahun, Lappi telah aktif dalam perlumbaan karting, dengan cita-cita besar untuk menjadi seorang pemandu Formula Satu. Beliau menunjukkan bakat yang luar biasa dalam sukan ini, malah berjaya memenangi Kejohanan Karting Finland pada tahun 2007. Walau bagaimanapun, disebabkan oleh kekurangan dana yang diperlukan untuk melangkah ke peringkat Formula Junior, Lappi terpaksa mengalihkan tumpuan kerjayanya kepada sukan rali.

Pada tahun 2009, Lappi membuat penampilan pertamanya dalam sukan rali secara serius dengan mengendalikan sebuah Honda Civic Type R. Kerjaya ralinya mula melonjak apabila beliau membentuk gandingan yang mantap dengan pembantu pemandu jangka panjangnya, Janne Ferm, pada tahun 2011. Gendiran ini membuat penampilan sulung mereka dalam Kejohanan Rali Dunia (WRC) di Rali Finland dengan memandu Citroën C2 R2. Menjelang akhir tahun itu, Lappi menandatangani kontrak dengan Even Management, sebuah syarikat pengurusan sukan Norway yang turut menguruskan pemandu rali terkenal lain seperti Andreas Mikkelsen dan Pontus Tidemand, satu langkah yang terbukti menjadi titik perubahan dalam kerjayanya.

2.1. Permulaan Kerjaya Profesional dan Kejohanan Finland (2011-2012)

Pada tahun 2012, Lappi mencapai kejayaan besar apabila beliau menjuarai Kejohanan Rali Finland dengan Ford Fiesta S2000, memenangi kesemua tujuh pusingan kejohanan bersama pembantu pemandunya, Janne Ferm. Selain kejayaan domestik ini, beliau juga membuat penampilan di Rali Finland 2012 dengan Ford Fiesta S2000, serta menyertai Rali Deutschland 2012 dengan Citroën C2 R2 secara sambilan.

Pada bulan Oktober 2012, Lappi menandatangani kontrak dengan Škoda Motorsport, sebuah pasukan rali yang berprestij dari Republik Czech. Beliau mencatat kemenangan pertamanya bersama pasukan itu di Rali Poland 2012, yang merupakan sebahagian daripada Kejohanan Rali Eropah (ERC), dengan memandu sebuah Škoda Fabia S2000. Kemenangan ini menandakan permulaan kerjaya antarabangsa beliau yang gemilang.

2.2. Era Škoda Motorsport (2013-2016)

Pada tahun 2013, Lappi mula aktif di pentas antarabangsa sebagai pemandu kilang untuk Škoda. Beliau menyertai musim penuh Kejohanan Rali Asia-Pasifik (APRC) bersama pasukan MRF dengan memandu Škoda Fabia S2000, memenangi tiga daripada enam acara dan menamatkan musim di tempat kedua di belakang rakan sepasukannya, Gaurav Gill. Sebagai sebahagian daripada APRC, Lappi juga mengunjungi Jepun untuk Rali Hokkaido.

Selain APRC, Lappi turut menyertai acara-acara terpilih dalam Kejohanan Rali Dunia-2 (WRC-2) dan Kejohanan Rali Eropah (ERC) bersama Škoda Motorsport. Dalam ERC, beliau bertanding dalam tiga rali permukaan tarmac, memenangi Rali Antarabangsa du Valais di Switzerland dan menamatkan musim di tempat kelima keseluruhan. Dalam WRC-2, beliau memenangi Rali de Portugal 2013 dan memperoleh mata WRC pertamanya dengan menamatkan perlumbaan di tempat ke-10 keseluruhan.

Pada tahun 2014, Lappi meraih gelaran Kejohanan Rali Eropah selepas memenangi rali di Latvia, Ireland Utara, dan Switzerland. Pada tahun 2015, beliau meneruskan persaingan dalam Kejohanan WRC-2 dengan jentera baharu Škoda, Škoda Fabia R5. Beliau memperoleh dua kemenangan di Rali Poland 2015 dan Rali Finland 2015, menamatkan musim di tempat ketiga keseluruhan. Di Rali Finland, beliau turut mencatat keputusan WRC terbaik dalam kerjayanya pada ketika itu, iaitu di tempat kelapan.

Pada tahun 2016, Lappi memenangi Kejohanan Rali Dunia-2 2016 dengan Škoda Fabia R5, selepas mempamerkan prestasi yang kukuh di akhir musim. Walaupun berdepan cabaran pada awal musim, beliau bangkit dengan memenangi empat rali berturut-turut di Rali Finland, Rali Deutschland, Rali Great Britain, dan Rali Australia. Kemenangan berturut-turut ini membolehkannya meraih gelaran juara.

2.3. Debut Toyota Gazoo Racing (2017-2018)

Pada tahun 2017, Lappi meninggalkan Škoda dan menandatangani kontrak dengan Toyota Gazoo Racing WRT untuk memandu Toyota Yaris WRC dalam Kejohanan Rali Dunia 2017. Beliau bermula sebagai pemandu ketiga pasukan itu pada Rali de Portugal 2017. Hanya pada perlumbaan keduanya bersama pasukan itu, di Rali d'Italia 2017, beliau berjaya memenangi peringkat khas WRC pertamanya, diikuti oleh lima lagi kemenangan peringkat, menamatkan perlumbaan di tempat keempat keseluruhan.

Dalam permulaan Kereta Rali Dunia keempatnya sahaja, di acara halaman sendiri, Rali Finland 2017, Lappi meraih kemenangan WRC pertamanya. Kemenangan ini, walaupun berlaku setelah rakan sepasukan Jari-Matti Latvala mengalami masalah mekanikal, tetap mengejutkan ramai memandangkan ia dicapai dalam masa yang singkat.

Pada tahun 2018, Lappi meneruskan bersama Toyota untuk musim penuh pertamanya. Walaupun beliau tidak mencatat kemenangan, beliau berjaya meraih tiga kali podium di tempat ketiga di Rali d'Italia 2018, Rali Deutschland 2018, dan Rali Great Britain 2018, serta menamatkan musim di tempat kelima keseluruhan. Prestasinya yang stabil menyumbang kepada gelaran pengeluar yang dimenangi Toyota. Walaupun demikian, Lappi merasakan sedikit ketidakpuasan hati terhadap keutamaan komponen baharu yang rendah berbanding rakan sepasukan yang lebih berpengalaman dan kebimbangan terhadap prospek kerjaya masa depannya. Ini menyebabkan beliau menerima tawaran menarik dari Citroën, dan memutuskan untuk meninggalkan Toyota pada akhir musim 2018, menggantikan pemandu Kris Meeke yang dipecat oleh Citroën. Walaupun meninggalkan pasukan, perpisahan antara Lappi dan Toyota adalah secara baik. Naib Presiden Toyota, Shigeki Tomoyama, malah menghadiahkan kamus bahasa Perancis kepadanya.

2.4. Citroën Total World Rally Team (2019)

Pada tahun 2019, Lappi menyertai Citroën Total World Rally Team untuk Kejohanan Rali Dunia 2019, bergandingan dengan juara dunia berganda Sébastien Ogier. Perpindahan ini menjadikan Lappi pemandu Finland pertama yang menyertai Citroën sejak Mikko Hirvonen.

Musim ini terbukti mencabar bagi Lappi. Beliau mencapai podium pertamanya bersama pasukan di Rali Sweden 2019 dengan menamatkan di tempat kedua. Walau bagaimanapun, selepas Sweden, beliau menghadapi beberapa insiden yang menjejaskan prestasinya, termasuk kemalangan di Rali Argentina 2019 dan Rali de Portugal 2019.

Namun, pasukan Citroën melakukan penambahbaikan pada jentera Citroën C3 WRC untuk separuh kedua musim, yang mula membuahkan hasil. Di Rali Finland 2019, Lappi menunjukkan kepantasan setanding dengan juara Ott Tänak, dan sekali lagi menamatkan di tempat kedua. Di Rali Turki 2019, beliau memimpin perlumbaan pada hari pertama dengan kepantasan yang mengagumkan, mengatasi Ogier. Walaupun beliau akhirnya menyerahkan kemenangan kepada Ogier, Lappi menamatkan di tempat kedua, menyumbang kepada keputusan 1-2 yang pertama untuk Citroën dalam empat tahun.

Walaupun berjaya meraih tiga podium tempat kedua, Lappi kekurangan konsistensi berbanding musim sebelumnya dengan Toyota. Beliau menamatkan musim di tempat kesepuluh keseluruhan. Selepas musim itu, Citroën mengumumkan penarikan diri mereka dari Kejohanan Rali Dunia untuk musim 2020 selepas Ogier berpindah ke pasukan lama Lappi, Toyota, menyebabkan Lappi terpaksa mencari pasukan baharu.

2.5. M-Sport Ford World Rally Team (2020)

Selepas Citroën menarik diri pada tahun 2019, Lappi menandatangani kontrak dengan M-Sport World Rally Team untuk bersaing sepanjang musim dengan Ford Fiesta WRC, bergandingan dengan rakan senegaranya, Teemu Suninen. Kedua-dua pemandu Finland ini mempunyai hubungan rapat sejak zaman karting mereka.

Musim 2020 bermula dengan baik untuk Lappi, apabila beliau menamatkan di tempat keempat di Rali Monte Carlo 2020 dan kelima di Rali Sweden 2020. Namun, nasib buruk menimpa beliau di Rali Mexico 2020 apabila keretanya terbakar sepenuhnya selepas menamatkan peringkat khas ketujuh. Walaupun api pada mulanya kecil, ia cepat merebak, dan walaupun usaha awal oleh pihak marshals, Lappi terpaksa menggerakkan kenderaan ke kawasan yang lebih selamat. Walau bagaimanapun, api tidak dapat dikawal dan kereta itu musnah sepenuhnya, namun Lappi dan pembantu pemandunya tidak mengalami kecederaan.

Musim 2020 terganggu oleh pandemik COVID-19, menyebabkan kalendar dirombak menjadi tujuh pusingan. Selepas penyambungan semula, Lappi menghadapi beberapa kesukaran. Walau bagaimanapun, beliau kembali mempamerkan prestasi cemerlang di pusingan terakhir, Rali Monza 2020, di mana pemilihan tayar yang tepat membolehkannya mendahului pada hari pertama. Walaupun beliau terkeluar dari persaingan untuk kemenangan, beliau menamatkan rali itu di tempat keempat, mengulangi keputusan terbaiknya musim ini. Sepanjang musim ini, Lappi tidak berjaya meraih sebarang podium dengan jentera WR Car, kali pertama dalam kerjaya WRC utamanya. Namun, beliau masih menamatkan musim di tempat keenam keseluruhan, mengatasi rakan sepasukannya, Suninen, yang meraih podium di Mexico. Selepas musim itu, Lappi kehilangan tempat duduk tetapnya kepada pemandu muda Perancis, Adrien Fourmaux, manakala Suninen kekal bersama pasukan.

2.6. Penyertaan Bebas dan Kembali ke Toyota (2021-2022)

Pada tahun 2021, Lappi menyertai Kejohanan Rali Dunia-2 (WRC2) secara sambilan. Beliau memandu Volkswagen Polo GTI R5 untuk pasukan Movisport di Rali Artik 2021 dan Rali de Portugal 2021, memenangi kedua-dua acara tersebut dan menunjukkan kepantasan setanding dengan pasukan kilang. Selain itu, beliau juga menyewa sebuah Toyota Yaris WRC dari RTE-Motorsport untuk Rali Finland 2021, di mana beliau menamatkan di tempat keempat keseluruhan dan meraih mata WRC yang penting. Beliau menamatkan musim WRC2 di tempat ke-12 dalam pungutan mata.

Pada musim 2022, Lappi membuat kemunculan semula bersama Toyota Gazoo Racing untuk bersaing dalam Kejohanan Rali Dunia 2022 dengan jentera Toyota GR Yaris Rally1 hibrid baharu. Beliau berkongsi kereta ketiga pasukan itu dengan Sébastien Ogier, manakala pemandu utama lain ialah Kalle Rovanperä, Elfyn Evans, dan Takamoto Katsuta. Lappi mempamerkan prestasi cemerlang di rali-rali Nordik dan tarmac, meraih tiga kali podium di tempat ketiga dalam Rali Sweden 2022, Rali Finland 2022, dan Rali Ypres 2022. Sumbangan penting beliau membantu Toyota meraih gelaran pengeluar buat kali kedua berturut-turut. Walaupun beliau dijangka kekal di Toyota, keinginan Lappi untuk mendapatkan tempat duduk tetap dalam WRC menyebabkan beliau menerima tawaran daripada Hyundai Motorsport selepas Ott Tänak meninggalkan pasukan itu. Dengan perpindahan ini, Lappi menjadi salah seorang daripada segelintir pemandu (bersama Ogier) yang pernah bersaing secara sepenuh masa untuk empat pengeluar utama yang berbeza dalam WRC.

2.7. Hyundai Shell Mobis World Rally Team (2023-Sekarang)

Pada akhir musim 2022, Lappi menandatangani kontrak dengan Hyundai Motorsport untuk Kejohanan Rali Dunia 2023, menandakan kali pertama beliau memandu untuk ketiga-tiga pengeluar utama dalam WRC. Dengan memandu Hyundai i20 N Rally1, beliau disenaraikan bersama Craig Breen (sebelum kematiannya), Thierry Neuville, Dani Sordo, dan Teemu Suninen. Musim 2023 juga merupakan kontrak sepenuh masa pertama Lappi sejak 2020, mencerminkan hasratnya untuk lebih kerap berlumba dalam kejohanan.

Musim 2023 bermula dengan kurang cemerlang bagi Lappi; beliau menamatkan di tempat kelapan di Rali Monte Carlo 2023 dan ketujuh di Rali Sweden 2023 selepas tersekat di timbunan salji. Di Rali Mexico 2023, beliau mendahului pada hari pertama tetapi terpaksa bersara akibat kemalangan pada hari kedua. Walau bagaimanapun, Lappi bangkit semula dan meraih podium pertamanya bersama Hyundai di Rali Croatia 2023, yang berlaku sejurus selepas kematian tragis rakan sepasukan Craig Breen. Beliau kemudiannya meraih tempat ketiga di Rali de Portugal 2023 dan Rali Estonia 2023. Di Rali Italia Sardegna 2023, beliau bersaing sengit untuk tempat teratas dengan Ogier, dan apabila Ogier terkeluar, Lappi mengambil keputusan strategik untuk menyerahkan kedudukan utama kepada Thierry Neuville bagi memastikan keputusan 1-2 untuk Hyundai, lantas menamatkan perlumbaan di tempat kedua. Walaupun begitu, beliau gagal mengekalkan konsistensi berbanding Neuville dan mengalami beberapa penarikan diri di rali lain. Lappi menamatkan musim sulungnya bersama Hyundai di tempat keenam keseluruhan.

Pada tahun 2024, Lappi menandatangani semula kontrak dengan Hyundai, tetapi kali ini dalam status sambilan, berkongsi kereta ketiga dengan Ott Tänak dan Andreas Mikkelsen. Beliau akan bersaing terutamanya dalam acara-acara salji dan kerikil berkelajuan tinggi. Di Rali Sweden 2024, Lappi meraih kemenangan WRC keduanya, mengatasi Elfyn Evans. Kemenangan ini merupakan pencapaian penting kerana ia memecahkan rekod untuk jurang kemenangan terpanjang dalam sejarah WRC, iaitu 6 tahun 204 hari (atau 81 rali) sejak kemenangan pertamanya di Rali Finland 2017. Walau bagaimanapun, prestasinya selepas itu kurang memberangsangkan, dengan beberapa penarikan diri dan keputusan yang kurang memuaskan, menyebabkan beliau berada di tempat ke-12 keseluruhan pada pertengahan musim, merupakan kedudukan terendah di kalangan pemandu ketiga Hyundai walaupun meraih kemenangan.

3.1. Gelaran Kejohanan

• Kejohanan Rali Finland: 2012
• Kejohanan Rali Eropah: 2014
• Kejohanan Rali Dunia-2: 2016

3.2. Kemenangan Kejohanan Rali Dunia (WRC)

4.1. Keputusan Rali Terperinci

• Musim masih berlangsung.

• Musim masih berlangsung.

5.1. Kesihatan dan Aspek Awam yang Diketahui

Lappi diketahui menghidap intoleransi gluten. Oleh sebab itu, tukang masak di taman servis Citroën sentiasa menyediakan hidangan bebas gluten khas untuknya. Salah satu penajanya ialah Moilas, sebuah syarikat pengeluar makanan bebas gluten dari Finland.

5.2. Insiden dan Ciri-ciri Penting

Esapekka Lappi mempunyai beberapa ciri unik dan insiden penting yang menjadi perhatian. Beliau memilih nombor tetap '4' untuk jentera rali WRCnya sejak pengenalan sistem nombor tetap pada 2019. Pilihan ini diinspirasikan oleh huruf 'A' (yang menyerupai angka 4) dalam nama keluarganya, "Lappi". Sebelum setiap perlumbaan, Lappi mempunyai rutin khas di mana beliau memusingkan pergelangan tangannya dengan pantas.

Salah satu insiden paling dramatik dalam kerjayanya berlaku di Rali Mexico 2020. Selepas menamatkan Peringkat Khas ketujuh (SS7), api dikesan keluar dari bahagian belakang keretanya. Walaupun pembantu pemandunya, Janne Ferm, segera keluar dan pihak marshals cuba memadamkan api, ia merebak dengan cepat. Melihat keadaan itu, Lappi mengambil keputusan berani untuk menggerakkan keretanya ke kawasan yang tiada orang untuk mengelakkan bahaya kepada penonton atau marshals. Namun, api terus membesar dan kereta itu akhirnya terbakar sepenuhnya di dalam hutan. Nasib baik, kedua-dua Lappi dan Ferm berjaya menyelamatkan diri tanpa sebarang kecederaan fizikal.

5.3. Hubungan dan Minat Budaya

Lappi juga mempunyai minat dalam budaya lain; beliau pernah mendedahkan bahawa perkataan Jepun pertama yang dipelajarinya ialah "生きがい_ikigai^{Bahasa Jepun}", yang bermaksud 'sebab untuk wujud' atau 'kegembiraan hidup'. Menariknya, Jari-Matti Latvala, pemandu rali Finland terkenal lain, juga pernah menyebut "ikigai" sebagai perkataan Jepun kegemarannya, walaupun hubungan antara pilihan mereka tidak diketahui.

Beliau juga mempunyai hubungan istimewa dengan pemandu Formula Satu, Heikki Kovalainen. Lappi pernah berjumpa Kovalainen sebagai peminat di perlumbaan F1 ketika masih muda, dan Kovalainen menandatangani topinya. Lebih sepuluh tahun kemudian, mereka berdua bertemu semula di Jepun melalui hubungan Toyota, dan mereka bertukar kereta untuk pengalaman memandu. Kovalainen mendedahkan bahawa beliau sudah mengenali Lappi sejak Lappi masih aktif dalam perlumbaan karting. Selain itu, Lappi mempunyai persahabatan yang rapat dengan Teemu Suninen, rakan sepasukan di M-Sport Ford, yang juga berasal dari latar belakang karting dan pernah berada dalam pasukan karting yang sama.

6.1. Impak terhadap Rali

Lappi dikenali sebagai seorang pemandu yang berani dan mampu mempamerkan kepantasan yang luar biasa, terutamanya di permukaan kerikil berkelajuan tinggi yang menjadi ciri khas rali Finland. Kejayaannya memenangi pelbagai gelaran di peringkat kebangsaan dan antarabangsa, termasuk Kejohanan Rali Finland, ERC, dan WRC-2, menunjukkan kemampuannya untuk mendominasi pelbagai jenis kejohanan.

Salah satu aspek penting dalam legasi Lappi ialah keupayaannya untuk bersaing di peringkat tertinggi dengan pelbagai pengeluar utama, termasuk Škoda, Toyota, Citroën, Ford, dan Hyundai. Ini membuktikan kemampuannya untuk menyesuaikan diri dengan jentera yang berbeza dan sumbangannya kepada pembangunan kereta bagi setiap pasukan. Kemenangan WRC keduanya di Rali Sweden 2024, yang memecahkan rekod jurang kemenangan terpanjang dalam sejarah WRC, mengukuhkan kedudukannya sebagai seorang pemandu yang gigih dan mampu bangkit.

Walaupun kadang kala bergelut dengan konsistensi, Lappi sering kali mampu bersaing untuk kemenangan atau podium apabila segala-galanya berjalan lancar, terutamanya di rali yang digemarinya. Pengalamannya yang luas dan kemampuannya untuk meraih kemenangan di pelbagai peringkat telah memberi inspirasi kepada pemandu muda dan menyumbang kepada dinamisme sukan rali global.