1. Kehidupan awal dan pendidikan
Oussama Mellouli memulakan perjalanan hidup dan pendidikannya di Tunisia sebelum berpindah ke luar negara untuk mengejar impian renangnya.
1.1. Kelahiran dan latar belakang
Mellouli dilahirkan di La Marsa, Tunis, Tunisia, pada 16 Februari 1984. Beliau mempunyai ketinggian 1.92 m dan berat 84 kg. Pada usia 15 tahun, beliau meninggalkan Tunisia untuk melanjutkan pelajaran dan latihan di Perancis. Beliau menamatkan pengajian dari Lycee Technologique du Rempart di Marseille, Perancis, sebelum meneruskan pendidikan tinggi di Amerika Syarikat.
1.2. Universiti of Southern California (USC)
Pada tahun 2003, Mellouli mendaftar di USC di Sekolah Kejuruteraan Viterbi USC, di mana beliau mengambil jurusan sains komputer. Semasa pengajiannya, beliau menyertai pasukan renang kolej USC Trojans dan menamatkan pengajian pada tahun 2007 dengan ijazah sarjana muda dalam sains komputer. Beliau juga merupakan pemegang biasiswa di bawah program Solidariti Olimpik. Mellouli juga mewakili kelab Esperance of Tunisia.
2. Kerjaya renang
Kerjaya renang Oussama Mellouli merangkumi pelbagai kejayaan, cabaran, dan pencapaian bersejarah di peringkat antarabangsa, dari debut awalnya hingga penyertaan Olimpik terakhirnya.
2.1. Kerjaya awal dan debut antarabangsa (2000-2005)
Mellouli membuat penampilan sulung Olimpiknya pada Sukan Olimpik Sydney 2000, di mana beliau menduduki tempat ke-43 dalam acara renang rampaian individu 400 meter. Pada tahun 2001, beliau meraih pingat perak dalam acara 400m rampaian individu di Sukan Mediterranean 2001 di Tunis. Beliau mula menonjol di peringkat dunia pada Kejohanan Akuatik Dunia 2003 di Barcelona, Sepanyol, memenangi pingat gangsa dalam acara 400m rampaian individu, di belakang László Cseh dan Michael Phelps yang mencatat rekod dunia.
Pada Sukan Olimpik Athens 2004, beliau menduduki tempat kelima dalam acara 400m rampaian individu, mencatat Rekod Afrika baharu. Beliau seterusnya mencipta sejarah di Kejohanan Renang Dunia FINA Jarak Pendek 2004 di Indianapolis, Amerika Syarikat, dengan memenangi pingat emas antarabangsa pertama Tunisia dalam renang, dalam acara 400m rampaian individu. Beliau juga meraih gangsa dalam acara 200m rampaian individu pada kejohanan yang sama. Pada Kejohanan Akuatik Dunia 2005 di Montreal, Kanada, beliau meraih dua pingat gangsa dalam acara 400m rampaian individu dan 400m gaya bebas. Selain itu, beliau memenangi tiga pingat emas (800m gaya bebas, 200m rampaian, 400m rampaian) di Sukan Mediterranean 2005 di Almería, Sepanyol.
2.2. Pelanggaran doping dan penggantungan
Pada 1 Disember 2006, di Terbuka AS di West Lafayette, Oussama Mellouli mengalahkan Michael Phelps dalam acara 400m rampaian individu dengan catatan masa 4:15.61 berbanding 4:18.32. Walau bagaimanapun, keputusan ini kemudiannya dibatalkan kerana beliau didapati positif mengambil bahan terlarang Adderall, sejenis stimulan dan bentuk amphetamine, dalam ujian doping yang dijalankan pada kejohanan tersebut.
Laporan mengenai ujian positif ini mula tersebar beberapa minggu selepas Kejohanan Akuatik Dunia 2007 apabila FINA, badan induk sukan antarabangsa, mendapati pihak berkuasa Tunisia hanya memberikan amaran kepada Mellouli walaupun mengetahui tentang ujian positif tersebut. Peraturan FINA dan WADA menetapkan bahawa atlet yang didapati positif mengambil bahan terlarang mesti digantung selama dua tahun. Akibatnya, FINA membawa kes itu ke Court of Arbitration for Sport (CAS), menuntut hukuman yang lebih berat.
Mellouli mengakui mengambil Adderall, menyatakan beliau tidak mempunyai preskripsi dan mendakwa menerimanya daripada pelajar USC lain sejurus sebelum Terbuka AS. Beliau berhujah bahawa beliau mengambil pil itu untuk membantu penulisan kertas kerja akademik dan bukan sebagai bahan peningkatan prestasi untuk renang kompetitif. Namun, amphetamin berada dalam senarai bahan terlarang rasmi dan sememangnya boleh meningkatkan prestasi renang.
Pada 11 September 2007, CAS memutuskan kes Mellouli, mengenakan penggantungan selama 18 bulan yang berkuat kuasa secara retroaktif mulai 30 November 2006. Akibatnya, semua keputusan beliau dari Terbuka AS 2006 hingga pertandingan yang disertainya pada tahun 2007, termasuk Kejohanan Akuatik Dunia 2007, dibatalkan. Ini termasuk pingat perak dalam acara 400m gaya bebas dan pingat emas dalam acara 800m gaya bebas yang asalnya dimenangi di Kejohanan Dunia 2007 di Melbourne. Walaupun penggantungan itu meliputi sebahagian besar tempoh kelayakan untuk Sukan Olimpik Beijing 2008, Mellouli berjaya melayakkan diri dalam tempoh yang singkat selepas larangan itu tamat.
2.3. Pencapaian utama (2008-2013)
Tempoh ini menandakan kemuncak kerjaya Mellouli, di mana beliau meraih banyak pingat Olimpik dan dunia yang signifikan.
2.3.1. Sukan Olimpik Beijing 2008
Selepas kembali daripada penggantungan, Mellouli menyertai Sukan Olimpik Beijing 2008 dalam dua acara. Dalam acara 400m gaya bebas, beliau menduduki tempat kelima dengan catatan masa 3:43.45, menetapkan rekod Afrika baharu. Beliau kemudiannya memenangi pingat emas dalam acara 1500m gaya bebas, mencatat rekod Afrika baharu dan mengalahkan pemegang rekod dunia Grant Hackett yang mengintai tiga kemenangan berturut-turut. Dengan kemenangan ini, Mellouli menjadi perenang lelaki Afrika pertama yang memenangi pingat emas Olimpik individu dalam acara renang, serta atlet Tunisia kedua yang memenangi emas Olimpik selepas Mohamed Gammoudi dalam olahraga.
2.3.2. Kejohanan Akuatik Dunia 2009
Pada Kejohanan Akuatik Dunia 2009 yang diadakan di Rom, Itali, Mellouli memenangi pingat emas dalam acara 1500m gaya bebas dengan catatan masa 14:37.28, yang ketika itu merupakan prestasi kedua terbaik sepanjang masa. Beliau juga meraih dua pingat perak dalam acara 400m gaya bebas dan 800m gaya bebas. Selain itu, pada Sukan Mediterranean 2009 di Pescara, Itali, beliau memenangi lima pingat emas dalam acara 200m dan 400m rampaian individu, serta 200m, 400m, dan 1500m gaya bebas.
2.3.3. Sukan Olimpik London 2012
Di Sukan Olimpik London 2012, Mellouli mencapai kejayaan bersejarah dengan memenangi pingat emas dalam acara 10km renang maraton dan pingat gangsa dalam acara 1500m gaya bebas. Pencapaian ini menjadikannya atlet Olimpik pertama yang memenangi pingat dalam kedua-dua acara kolam dan air terbuka pada Sukan Olimpik yang sama, menonjolkan kepelbagaian kemahiran beliau.
2.3.4. Kejohanan Akuatik Dunia 2013
Mellouli meneruskan rentetan kejayaannya di Kejohanan Akuatik Dunia 2013 di Barcelona, Sepanyol, di mana beliau memenangi pingat emas dalam acara 5km maraton dan pingat gangsa dalam acara 10km maraton.
Tambahan kepada kejayaan ini, Mellouli juga meraih empat pingat di Kejohanan Renang Dunia FINA Jarak Pendek 2010 di Dubai, Emiriah Arab Bersatu: satu emas dalam 1500m gaya bebas, satu perak dalam 400m rampaian, dan dua gangsa dalam 200m serta 400m gaya bebas. Pada Sukan Pan Arab 2011 di Doha, Qatar, beliau mempamerkan dominasi luar biasa dengan memenangi 16 pingat (15 emas dan 1 perak) dalam pelbagai acara gaya bebas, kuak lentang, kuak dada, kuak kupu-kupu, rampaian individu, dan rampaian berganti-ganti. Di Sukan Mediterranean 2013 di Mersin, beliau memenangi dua pingat emas (400m rampaian, 1500m gaya bebas) dan tiga pingat perak (200m gaya bebas, 200m rampaian, 400m gaya bebas).
2.4. Kerjaya akhir dan penyertaan Olimpik (2016-2021)
Mellouli terus bertanding di peringkat Olimpik sehingga penghujung kerjayanya.
Pada Sukan Olimpik Rio 2016, beliau menyertai dua acara. Dalam acara 1500m gaya bebas, beliau menduduki tempat pertama dalam saringan beliau dengan masa 15:07.78, tetapi secara keseluruhan menduduki tempat ke-21 dan gagal melayakkan diri ke peringkat akhir. Beliau juga bertanding dalam acara 10km maraton, menamatkan perlumbaan di tempat ke-12 dengan masa 1:53:06.
Pada Julai 2021, Mellouli pada mulanya memutuskan untuk menarik diri daripada Sukan Olimpik Tokyo 2020 akibat perselisihan dengan persekutuan Tunisia atas dakwaan pemalsuan sejak 2017. Walau bagaimanapun, beliau kemudian mengumumkan akan bertanding di Sukan Tokyo selepas Presiden Jawatankuasa Olimpik Tunisia, Mahrez Boussian, berjanji untuk menyelesaikan pertikaian tersebut. Pada 4 Ogos 2021, Mellouli menamatkan saingan di tempat ke-20 dalam maraton air terbuka 10km di Olimpik Tokyo, menandakan penampilan keenamnya di Sukan Olimpik tanpa meraih pingat.
3. Anugerah dan pengiktirafan utama
Sepanjang kerjayanya, Oussama Mellouli telah menerima pelbagai anugerah dan pengiktirafan atas pencapaian cemerlangnya dalam sukan renang:
- Perenang Afrika Terbaik Tahun Ini:** 2008, 2009 (berkongsi dengan Cameron van der Burgh).
- Perenang Air Terbuka Terbaik Tahun Ini (Majalah Swimming World):** 2012.
- Perenang Air Terbuka Terbaik Tahun Ini FINA:** 2012.
- Pembawa Bendera Tunisia:** Beliau diberi penghormatan sebagai pembawa bendera untuk Tunisia pada Sukan Olimpik Rio 2016.
Berikut adalah senarai pingat utama yang dimenangi oleh Oussama Mellouli dalam kerjayanya:
| Acara | Tahun | Pingat | Disiplin |
|---|---|---|---|
| Sukan Olimpik | |||
| Beijing | 2008 | Emas | 1500 m gaya bebas |
| London | 2012 | Emas | 10 km maraton |
| London | 2012 | Gangsa | 1500 m gaya bebas |
| Kejohanan Akuatik Dunia (Kolam Panjang) | |||
| Barcelona | 2003 | Gangsa | 400 m rampaian individu |
| Montreal | 2005 | Gangsa | 400 m gaya bebas |
| Montreal | 2005 | Gangsa | 400 m rampaian individu |
| Rom | 2009 | Emas | 1500 m gaya bebas |
| Rom | 2009 | Perak | 400 m gaya bebas |
| Rom | 2009 | Perak | 800 m gaya bebas |
| Barcelona | 2013 | Emas | 5 km renang air terbuka |
| Barcelona | 2013 | Gangsa | 10 km renang air terbuka |
| Kejohanan Renang Dunia FINA Jarak Pendek (Kolam Pendek) | |||
| Indianapolis | 2004 | Emas | 400 m rampaian individu |
| Indianapolis | 2004 | Gangsa | 200 m rampaian individu |
| Dubai | 2010 | Emas | 1500 m gaya bebas |
| Dubai | 2010 | Perak | 400 m rampaian individu |
| Dubai | 2010 | Gangsa | 200 m gaya bebas |
| Dubai | 2010 | Gangsa | 400 m gaya bebas |
| Doha | 2014 | Perak | 1500 m gaya bebas |
| Sukan Mediterranean | |||
| Tunis | 2001 | Perak | 400 m rampaian individu |
| Almería | 2005 | Emas | 800 m gaya bebas |
| Almería | 2005 | Emas | 200 m rampaian individu |
| Almería | 2005 | Emas | 400 m rampaian individu |
| Pescara | 2009 | Emas | 200 m gaya bebas |
| Pescara | 2009 | Emas | 200 m rampaian individu |
| Pescara | 2009 | Emas | 400 m gaya bebas |
| Pescara | 2009 | Emas | 400 m rampaian individu |
| Pescara | 2009 | Emas | 1500 m gaya bebas |
| Mersin | 2013 | Emas | 400 m rampaian individu |
| Mersin | 2013 | Emas | 1500 m gaya bebas |
| Mersin | 2013 | Perak | 200 m gaya bebas |
| Mersin | 2013 | Perak | 200 m rampaian individu |
| Mersin | 2013 | Perak | 400 m gaya bebas |
| Sukan Pan Arab | |||
| Doha | 2011 | Emas | 50 m gaya bebas |
| Doha | 2011 | Emas | 100 m gaya bebas |
| Doha | 2011 | Emas | 200 m gaya bebas |
| Doha | 2011 | Emas | 400 m gaya bebas |
| Doha | 2011 | Emas | 1500 m gaya bebas |
| Doha | 2011 | Emas | 100 m kuak lentang |
| Doha | 2011 | Emas | 200 m kuak lentang |
| Doha | 2011 | Emas | 200 m kuak dada |
| Doha | 2011 | Emas | 50 m kuak kupu-kupu |
| Doha | 2011 | Emas | 100 m kuak kupu-kupu |
| Doha | 2011 | Emas | 200 m kuak kupu-kupu |
| Doha | 2011 | Emas | 200 m rampaian individu |
| Doha | 2011 | Emas | 400 m rampaian individu |
| Doha | 2011 | Emas | 4×100 m gaya bebas |
| Doha | 2011 | Emas | 4×200 m gaya bebas |
| Doha | 2011 | Perak | 4×100 m rampaian |
4. Impak dan legasi
Oussama Mellouli meninggalkan impak yang berkekalan dalam sukan renang, terutamanya sebagai seorang atlet Afrika. Beliau merupakan perintis dalam arena renang global, menjadi perenang lelaki Afrika pertama yang memenangi pingat emas Olimpik individu. Pencapaian beliau untuk memenangi pingat dalam kedua-dua acara kolam dan air terbuka pada Sukan Olimpik yang sama juga merupakan satu pencapaian yang unik dan menonjolkan keupayaan beliau yang serba boleh.
Walaupun menghadapi cabaran besar dengan penggantungan doping, kebangkitan semula Mellouli ke peringkat tertinggi sukan menunjukkan ketahanan, keazaman, dan semangat juangnya. Kisah beliau menjadi inspirasi kepada ramai atlet, menunjukkan bahawa dengan kerja keras dan fokus, seseorang boleh mengatasi halangan dan mencapai kejayaan yang luar biasa. Sumbangan beliau telah meningkatkan profil renang di Tunisia dan seluruh benua Afrika, membuka jalan bagi generasi perenang akan datang.