Shankar Dayal Sharma

1.1. Kelahiran dan Awal Kehidupan

Shankar Dayal Sharma dilahirkan pada 19 Ogos 1918, di Bhopal, yang pada masa itu merupakan ibu kota negeri beraja Bhopal. Beliau memulakan persekolahannya di Bhopal.

1.2. Pendidikan dan Kerjaya Akademik Awal

Sharma melanjutkan pengajiannya di St. John's College, Agra, Universiti Allahabad, dan Universiti Lucknow, memperoleh ijazah Sarjana Sastera dalam kesusasteraan Inggeris, Hindi, dan Sanskrit, serta Sarjana Undang-Undang. Beliau merupakan pelajar terbaik dalam kedua-dua kursus tersebut dan dianugerahkan Pingat Emas Chakravarty untuk khidmat sosial. Di Universiti Lucknow, beliau adalah juara renang sebanyak tiga kali, dan di Allahabad, beliau merupakan juara merentas desa.

Beliau memperoleh doktor dalam undang-undang perlembagaan dari Universiti Cambridge dengan tesisnya yang bertajuk Interpretation of Legislative Powers under Federal Constitutions (Tafsiran Kuasa Perundangan di bawah Perlembagaan Persekutuan). Beliau juga menerima diploma dalam pentadbiran awam dari Universiti London. Pada tahun 1946, beliau diterima masuk ke Lincoln's Inn sebagai seorang barrister dan mengajar di Universiti Cambridge pada tahun 1946-1947. Pada tahun berikutnya, beliau dilantik sebagai Brandeis Fellow di Universiti Harvard. Sharma memulakan amalan undang-undang di Lucknow pada tahun 1940, di mana beliau juga mengajar undang-undang di universiti dan tidak lama kemudian menyertai Kongres Kebangsaan India.

2.1. Politik Negeri Bhopal

Antara tahun 1948 dan 1949, Sharma dipenjarakan selama lapan bulan kerana kepimpinannya dalam gerakan popular untuk menggabungkan negeri beraja Bhopal dengan India. Walaupun Nawab Bhopal telah menandatangani Instrument of Accession (Instrumen Penyertaan) untuk menyertai Dominion India pada Ogos 1947, beliau enggan menandatangani Instrument of Merger, berhasrat untuk mengekalkan negerinya sebagai unit berasingan di dalam India. Gerakan popular itu mendapat sokongan dari Persidangan Rakyat Negeri Seluruh India (Praja Mandal), dan sebuah kerajaan sementara yang diketuai oleh Chatur Narain Malviya telah ditubuhkan oleh Nawab pada tahun 1948. Walau bagaimanapun, apabila gerakan itu semakin mendapat sokongan, Nawab membubarkan kerajaan ini. Tekanan awam dan campur tangan V. P. Menon akhirnya menyebabkan Nawab menandatangani Instrument of Merger pada 30 April 1949, dan negeri beraja itu distrukturkan semula sebagai Negeri Kategori 'C' di bawah pentadbiran Ketua Pesuruhjaya pada 1 Jun 1949.

Sharma berkhidmat sebagai Presiden Kongres Negeri Bhopal dari tahun 1950 hingga 1952. Beliau telah dipilih ke Dewan Undangan Bhopal dari Berasia dalam pilihan raya 1952 dan menjadi Ketua Menteri Negeri Bhopal pada tahun yang sama. Pada tahun 1956, berikutan Akta Penyusunan Semula Negeri 1956, Negeri Bhopal digabungkan dengan negeri baharu Madhya Pradesh. Sharma memainkan peranan penting dalam mengekalkan Bhopal sebagai ibu kota negeri baharu ini.

2.2. Politik Negeri Madhya Pradesh

Dalam pilihan raya tahun 1957, 1962, dan 1967, Sharma telah dipilih ke Dewan Undangan Madhya Pradesh dari Udaipura sebagai calon parti Kongres. Selama tempoh ini, beliau berkhidmat sebagai menteri kabinet dalam kerajaan Madhya Pradesh, memegang pelbagai portfolio termasuk pendidikan, undang-undang, kerja raya, industri dan perdagangan, serta hasil. Sebagai Menteri Pendidikan, beliau menekankan pedagogi sekular di sekolah, dan buku teks telah disemak untuk mengelakkan berat sebelah agama.

Antara tahun 1967 dan 1968, beliau adalah Presiden Jawatankuasa Kongres Madhya Pradesh dan berkhidmat sebagai Setiausaha Agung parti dari tahun 1968 hingga 1972. Semasa perpecahan parti pada tahun 1969, Sharma memihak kepada Indira Gandhi dan telah disingkirkan dari jawatan parti oleh presiden S. Nijalingappa, tetapi dilantik semula oleh Gandhi dalam pecahan partinya.

2.3. Kerjaya Parlimen dan Kepimpinan Parti

Sharma telah dipilih ke Lok Sabha dari Bhopal dalam pilihan raya umum India 1971. Pada tahun berikutnya, beliau dilantik sebagai Presiden Kongres Kebangsaan India oleh Perdana Menteri Indira Gandhi. Sebelum pelantikannya sebagai presiden parti, Sharma telah menjadi ahli Jawatankuasa Kerja Kongres sejak 1967 dan Setiausaha Agung parti sejak 1968. Sebagai presiden parti, Sharma melancarkan kempen awam menentang Agensi Perisikan Pusat (CIA), menuduhnya terlibat secara aktif dalam mencetuskan keganasan di India.

Pada Oktober 1974, Sharma dilantik sebagai Menteri Komunikasi dalam kementerian Indira Gandhi dan digantikan sebagai presiden Kongres oleh D. K. Barooah. Beliau kekal dalam jawatan tersebut sehingga kekalahannya dalam pilihan raya umum India 1977 oleh Arif Baig. Sharma telah dipilih semula dari Bhopal dalam pilihan raya umum India 1980.

2.4. Tempoh Gabenor

Shankar Dayal Sharma berkhidmat sebagai Gabenor di beberapa negeri di India, di mana beliau menghadapi isu-isu politik dan pentadbiran yang kompleks dengan integriti dan ketegasan.

4.1. Kerajaan Narasimha Rao

Kemenangan Sharma dilihat sebagai kemenangan bagi parti Kongres dan Perdana Menteri P. V. Narasimha Rao yang mengetuai kerajaan minoriti. Walaupun dilihat sebagai jawatan yang sebahagian besarnya bersifat istiadat, pejabat presiden adalah penting kerana penyandang jawatan berhak melantik ketua kerajaan sekiranya tiada parti yang memperoleh majoriti di Parlimen selepas pilihan raya kebangsaan atau selepas kerajaan kehilangan undi tidak percaya. Kementerian Rao menghadapi tiga usul tidak percaya sepanjang tempoh perkhidmatannya, yang ketiga, yang diadakan pada Julai 1993, dicemari oleh dakwaan rasuah dan pertuduhan jenayah terhadap Rao sendiri.

Pada 6 Disember 1992, Masjid Babri di Ayodhya telah dirobohkan oleh sekumpulan perusuh Hindu fanatik, yang membawa kepada rusuhan meluas di seluruh India. Sharma menyatakan kesedihan dan kesakitannya yang mendalam atas perobohan tersebut dan mengutuk tindakan itu sebagai bertentangan dengan etos tradisional India yang menghormati semua agama dan bertentangan dengan ajaran Hinduisme. Kecaman keras Sharma terhadap insiden itu memaksa kerajaan Rao untuk memecat kerajaan negeri dan mengenakan Pemerintahan Presiden di Uttar Pradesh, negeri di mana Ayodhya terletak, pada petang yang sama. Pada hari berikutnya, Kerajaan India, melalui ordinan presiden, memperoleh 67 acre tanah di sekitar tempat masjid itu berdiri dan menetapkan bahawa semua litigasi berkaitan kawasan yang dipertikaikan akan terbatal berikutan pengambilalihan tersebut. Pada Januari 1993, rujukan telah dibuat oleh Sharma kepada Mahkamah Agung India sama ada kuil Hindu atau struktur keagamaan telah wujud sebelum pembinaan Masjid Babri di kawasan yang dipertikaikan di mana masjid itu berdiri. Pada tahun 1994, dengan keputusan majoriti, Mahkamah enggan menjawab rujukan itu kerana ia menganggapnya bertentangan dengan semangat sekularisme dan kemungkinan akan memihak kepada komuniti agama.

Pada tahun 1995, Sharma mendedikasikan semula Kuil Somnath yang telah dibina semula di Gujarat kepada rakyat India. Pada majlis perasmian itu, Sharma menyatakan bahawa semua agama mengajar pelajaran perpaduan yang sama dan meletakkan humanisme di atas segalanya. Pembinaan kuil itu telah berlangsung selama lima puluh tahun. Persoalan mengenai pembiayaannya, peranan negara dalam pembinaannya semula, dan kehadiran pegawai perlembagaan semasa pemasangan berhala telah ditandai dengan perdebatan mengenai sekularisme pada tahun-tahun selepas kemerdekaan India. Pada tahun yang sama, walaupun kerajaan Narasimha Rao ragu-ragu untuk bertindak terhadap Sheila Kaul, Gabenor Himachal Pradesh, selepas Mahkamah Agung menyatakan kebimbangannya bahawa beliau menggunakan kekebalan gabenornya untuk mengelakkan prosiding jenayah, Sharma memaksa kerajaan untuk memintanya meletak jawatan dengan segera.

Sharma secara amnya menikmati hubungan baik dengan kerajaan Narasimha Rao. Walau bagaimanapun, pada tahun 1996, dua ordinan yang dihantar kepadanya oleh kerajaan Rao yang bertujuan untuk melanjutkan faedah kuota dalam pekerjaan dan pendidikan negeri untuk Dalit Kristian dan Dalit Muslim serta mengurangkan masa yang dibenarkan untuk berkempen dalam pilihan raya, telah dikembalikan oleh Sharma atas alasan bahawa pilihan raya akan tiba dan oleh itu keputusan sedemikian harus diserahkan kepada kerajaan yang akan datang.

4.2. Kerajaan Vajpayee, Deve Gowda, dan Gujral

Sepanjang tahun terakhir jawatannya sebagai Presiden, Shankar Dayal Sharma terpaksa melantik tiga orang Perdana Menteri berbeza, menggambarkan tempoh ketidakstabilan politik di India.

Dalam pilihan raya umum India 1996, tiada parti yang mendapat majoriti di Parlimen, tetapi Parti Bharatiya Janata muncul sebagai parti terbesar, memenangi 160 kerusi daripada 543. Parti Kongres yang memerintah menduduki tempat kedua dengan 139 kerusi. Pada 15 Mei 1996, Sharma menjemput Atal Bihari Vajpayee, sebagai pemimpin parti tunggal terbesar, untuk menjadi Perdana Menteri dengan syarat beliau membuktikan majoritinya di dewan sebelum 31 Mei. Vajpayee dan kabinet yang terdiri daripada 11 menteri mengangkat sumpah pada keesokan harinya. Presiden Sharma berucap kepada parlimen baharu pada 24 Mei. Ucapan Presiden, yang merupakan kenyataan dasar dan rancangan kerajaan, merupakan tradisi perlembagaan pada permulaan setiap sesi pertama Parlimen dan selepas setiap pilihan raya umum. Walau bagaimanapun, disebabkan peletakan jawatan kerajaan Vajpayee sebelum usul terima kasih dapat diusulkan, dan ketidaksetujuan kementerian Deve Gowda terhadap kandungannya, Parlimen memutuskan secara konsensus untuk tidak mengemukakan usul terima kasih bagi ucapan Presiden 1996 bagi mengelakkan krisis politik. Usul undi percaya telah dibincangkan pada 27 dan 28 Mei. Walau bagaimanapun, sebelum usul itu dapat diundi, Vajpayee mengumumkan peletakan jawatannya. Kerajaan itu hanya bertahan selama 13 hari, tempoh terpendek dalam sejarah India.

Keputusan Presiden Sharma untuk memilih Vajpayee sebagai Perdana Menteri mengundang kritikan dari beberapa pihak. Tidak seperti presiden Ramaswamy Venkataraman atau Neelam Sanjiva Reddy yang telah meminta calon Perdana Menteri untuk mengemukakan senarai Ahli Parlimen yang menyokong mereka, dengan itu memastikan Perdana Menteri yang dilantik dapat memenangi undi percaya, Sharma tidak membuat tuntutan sedemikian kepada Vajpayee dan melantiknya semata-mata berdasarkan prinsip menjemput pemimpin parti terbesar di Parlimen. Juga, tidak seperti Presiden Venkataraman, Sharma tidak mengeluarkan kenyataan akhbar yang menggariskan alasan keputusannya. Parti-parti Komunis mengkritik keputusan Sharma kerana beliau telah dipilih sebagai presiden dengan sokongan mereka tetapi telah memilih untuk menjemput lawan ideologi mereka untuk menjadi perdana menteri.

Keputusan Sharma untuk menjemput Vajpayee dikaitkan dengan fakta bahawa tiada parti yang menuntut untuk membentuk kerajaan dan Barisan Bersatu, gabungan tiga belas parti, mengambil masa untuk memutuskan pemimpin mereka dan mendapatkan parti Kongres untuk melanjutkan sokongan kepada mereka. Tarikh akhir dua minggu yang diberikan Sharma kepada Vajpayee untuk membuktikan majoritinya adalah jauh lebih pendek daripada masa yang diberikan kepada Perdana Menteri dalam kes-kes sebelumnya dan merupakan langkah untuk menghalang "perdagalan kuda" politik.

Berikutan peletakan jawatan Vajpayee, Sharma memintanya untuk terus berkhidmat sebagai perdana menteri sementara dan melantik H. D. Deve Gowda sebagai Perdana Menteri pada 28 Mei 1996, setelah mendapat jaminan sokongan daripada parti Kongres untuk pencalonannya. Gowda dan 21 anggota majlis menteri mengangkat sumpah pada 1 Jun dan memenangi undi percaya dalam tempoh dua belas hari yang ditetapkan oleh Sharma. Gowda, bekas ketua menteri Karnataka, adalah Perdana Menteri ketiga India dalam tempoh tiga minggu dan mengetuai gabungan yang pelbagai yang terdiri daripada parti-parti serantau, golongan kiri, dan ahli politik Hindu kasta rendah. Beliau juga merupakan Perdana Menteri pertama India yang tidak fasih berbahasa kebangsaan, Hindi. Kerajaan itu bertahan selama sepuluh bulan dan bergantung kepada parti Kongres, yang di bawah presiden baharunya Sitaram Kesri, menarik balik sokongan pada April 1997, mendakwa kegagalan Perdana Menteri dalam mencegah pertumbuhan parti-parti politik nasionalis Hindu di India Utara. Sharma kemudian mengarahkan Gowda untuk mencari undi percaya di Parlimen. Gowda kalah undi percaya pada 11 April 1997 dan terus mengetuai kerajaan sementara sementara Presiden Sharma mempertimbangkan tindakan selanjutnya.

Pada 21 April 1997, Inder Kumar Gujral, yang merupakan Menteri Hal Ehwal Luar Negeri di bawah Deve Gowda, mengangkat sumpah sebagai Perdana Menteri dan diberi masa dua hari untuk memenangi undi percaya di Parlimen. Beliau adalah Perdana Menteri ketiga yang mengangkat sumpah oleh Sharma, dan kerajaannya akan bertahan 322 hari apabila parti Kongres sekali lagi menarik balik sokongan kepada kementerian Barisan Bersatu.

4.3. Lawatan Negara

Sebagai Presiden, Sharma mengetuai lawatan negara ke Bulgaria, Chile, Republik Czech, Greece, Hungary, Itali, Namibia, Oman, Poland, Romania, Slovakia, Trinidad dan Tobago, Turki, Ukraine, United Kingdom, dan Zimbabwe. Semasa lawatannya ke Oman pada tahun 1996, Sultan Qaboos bin Said secara peribadi menyambut Sharma di lapangan terbang, mengetepikan protokol diplomatik. Sultan Qaboos mendiamkan para pengkritik dengan menyatakan bahawa beliau hanya datang untuk menyambut gurunya, kerana Qaboos telah menerima pendidikan menengahnya di Pune, di mana beliau telah diajar secara persendirian oleh Sharma.

Pada tahun 1996, Zimbabwe memberikan hadiah diplomatik berupa sepasang gajah Afrika yang tiba di India pada tahun 1998. Gajah jantan itu, dinamakan Shankar sebagai penghormatan kepada Presiden Sharma, hidup bersendirian di Taman Zoologi Nasional Delhi selepas pasangannya, Bombai, meninggal dunia pada tahun 2005.

Pada akhir tempoh perkhidmatannya, beliau memilih untuk tidak mencari penggal kedua dan digantikan oleh Naib Presiden K. R. Narayanan sebagai Presiden.

7.1. Sumbangan Ideologi dan Impak Sosial

International Bar Association menganugerahkan Sharma Anugerah "Living Legend" (Lagenda Hidup) sebagai pengiktirafan atas sumbangan besarnya kepada profesion undang-undang dan komitmennya terhadap kedaulatan undang-undang di peringkat antarabangsa. Sepanjang kerjayanya, beliau sentiasa menekankan pentingnya pendidikan sekular, komitmen untuk memerangi kemiskinan, dan mempromosikan nilai-nilai demokrasi serta kemajuan sosial.

7.2. Pengiktirafan dan Peringatan

Pada tahun 1993, Sharma dilantik sebagai Bencher dan Master Kehormat di Lincoln's Inn. Beliau juga dianugerahkan ijazah doktor kehormat dalam undang-undang oleh Universiti Cambridge, serta ijazah doktor kehormat dari Universiti Sofia, Universiti Bucharest, Universiti Kebangsaan Taras Shevchenko Kyiv, dan beberapa universiti di India.

Sebuah filem dokumentari pendek bertajuk Dr. Shankar Dayal Sharma (1999) yang dihasilkan oleh Films Division of India merangkumi kehidupan dan tempoh jawatannya sebagai Presiden. Pada tahun 2000, sebuah setem pos peringatan dikeluarkan sebagai penghormatan kepadanya oleh India Post.

Di Bhopal, Dr. Shankar Dayal Sharma Ayurvedic College & Hospital dan Dr. Shankar Dayal Sharma College dinamakan sempena beliau. Dr. Shankar Dayal Sharma Institute of Democracy di bawah Universiti Lucknow telah dirasmikan pada tahun 2009. Pingat Emas Shankar Dayal Sharma, yang dianugerahkan setiap tahun di beberapa universiti di India, ditubuhkan pada tahun 1994 daripada dana endowmen yang disumbangkan oleh Sharma sendiri.