Mariam Abdul Aziz

1.1. Zaman Kanak-kanak dan Pendidikan

Mariam binti Abdul Aziz dilahirkan pada 29 Januari 1956 di Bandar Brunei. Beliau merupakan anak keempat dalam keluarganya. Ibunya, Rashidah Saleh, adalah seorang warga Brunei, manakala bapanya, Jimmy Bell, dilahirkan kepada bapa berketurunan Scotland dan ibu berketurunan Jepun. Jimmy Bell adalah seorang pegawai kerajaan di Brunei yang kemudian memeluk agama Islam dan mengambil nama Abdul Aziz. Oleh itu, Mariam berketurunan separuh Melayu Brunei, suku Inggeris (atau Scotland), dan suku Jepun. Beliau menghadiri Maktab Sultan Omar Ali Saifuddien di Bandar Brunei. Semasa zaman persekolahannya, beliau dilaporkan bersimpati dengan Parti Rakyat Brunei (PRB) yang diharamkan. Beliau juga merupakan adik kepada Pehin Dato Mohd Jaafar dan Dato Mohd Samid.

1.2. Kerjaya Awal

Sebelum perkahwinan dirajanya, Mariam binti Abdul Aziz bekerja sebagai seorang pramugari untuk Royal Brunei Airlines. Semasa tempoh inilah beliau bertemu dengan Sultan Hassanal Bolkiah, yang dikatakan terpikat dengan penampilan dan keunikan beliau.

2.1. Perkahwinan dengan Sultan Hassanal Bolkiah

Mariam menjadi isteri kedua Sultan Hassanal Bolkiah dalam satu majlis rahsia yang diadakan pada 28 Oktober 1981. Perkahwinan ini pada mulanya mendapat tentangan kuat daripada ayah Sultan, Sultan Omar Ali Saifuddien III, terutamanya kerana Mariam adalah orang biasa yang berketurunan campuran dan bukan berdarah Melayu tulen. Walau bagaimanapun, menjelang Mac-April 1987, Sultan Omar Ali akhirnya berdamai dan mula menerimanya sebagai menantu.

2.2. Anak-anak

Mariam binti Abdul Aziz mempunyai empat orang anak dengan Sultan Hassanal Bolkiah: dua putera dan dua puteri. Anak-anak mereka ialah Putera Abdul Azim (lahir 29 Julai 1982, mangkat 24 Oktober 2020), Puteri Azemah Ni'matul Bolkiah (lahir 26 September 1984), Puteri Fadzilah Lubabul Bolkiah (lahir 23 Ogos 1985), dan Putera Abdul Mateen (lahir 10 Ogos 1991). Selain itu, beliau juga mempunyai seorang anak angkat bernama Afifa Abdullah.

2.3. Peranan dan Pengaruh dalam Keluarga Diraja

Sebagai isteri kedua Sultan, Mariam menduduki kedudukan penting dalam keluarga diraja. Keluarga beliau tinggal di Istana Nurul Izzah di Kampong Jerudong, sebuah istana yang dibina khas untuknya oleh Sultan dengan kos kira-kira 120.00 M USD. Walaupun secara rasmi menduduki tempat kedua selepas Raja Isteri Saleha, Mariam sering dianggap lebih berpengaruh. Sultan dilaporkan menghabiskan sebahagian besar masanya bersama beliau, baik di rumah mahupun semasa perjalanan rasmi dan tidak rasmi ke luar negara. Terdapat juga khabar angin bahawa beliau menggunakan statusnya untuk mempromosikan puteranya, Abdul Azim, sebagai pewaris takhta. Beliau juga pernah memegang jawatan sebagai Kolonel-in-Chief Kompeni Wanita Askar Melayu Diraja Brunei (AMDB), sebuah unit yang ditubuhkan pada tahun 1981.

3.1. Perceraian

Selepas bertemu pada tahun 1980, pasangan diraja itu bercerai pada Februari 2003. Berita perceraian itu diumumkan secara rasmi oleh Putera Sufri Bolkiah, adik kepada Sultan, di televisyen pada 2 Februari 2003. Pengumuman itu menyatakan bahawa perceraian itu berlaku mengikut undang-undang Islam Syariah negara tersebut. Selepas pengumuman diraja itu, beberapa gambar bekas isteri Sultan yang dipamerkan bersama gambar Sultan dan isteri pertamanya di bangunan kerajaan dan perniagaan telah segera diturunkan. Sultan mempunyai tempoh 100 hari untuk mengubah fikirannya tanpa memerlukan akad nikah yang baru, namun tiada penjelasan diberikan mengenai sebab perceraian tersebut. Selepas perceraian, beliau dilaporkan kehilangan semua gelaran dan pingat kehormatan, dan cuba menyesuaikan diri dengan kehidupan yang lebih bebas. Seorang hakim sebelum ini menggambarkan beliau sebagai seorang wanita yang pada mulanya murah hati dan percaya, tetapi kemudiannya menjadi kesepian dan mendambakan persahabatan. Beliau kini tinggal di Singapura.

3.2. Tuntutan Undang-undang Barang Kemas

Mariam binti Abdul Aziz telah memfailkan dua tuntutan undang-undang di London terhadap Fatimah Kumin Lim, menuduhnya mencuri barang kemas. Hakim memutuskan bahawa pencuri itu telah menjual secara haram dua berlian dan barang kemas berlian bernilai kira-kira 12.50 M GBP. Beliau kini tinggal di Singapura dan sedang berusaha untuk mendapatkan pampasan atas kecurian tersebut. Mariam sebelum ini memberi keterangan di mahkamah bahawa beliau telah memberikan gelang berlian kepada salah seorang pengawal peribadinya pada suatu malam pada tahun 2008 untuk disimpan, dan tidak melihatnya lagi sejak itu.

4.1. Aktiviti Amal dan Penajaan

Mariam binti Abdul Aziz merupakan penaung Pusat Ehsan Al-Ameerah Al-Hajjah Maryam, sebuah organisasi bukan untung dan amal yang berdedikasi untuk menyediakan latihan, rehabilitasi, dan peluang pendidikan berkualiti tinggi untuk individu berkeperluan khas. Pusat ini diasaskan oleh beliau dengan tujuan untuk meningkatkan kehidupan golongan kurang upaya. Pada 8 Mei 2002, beliau bersama Puteri Masna Bolkiah mengambil bahagian dalam senaman Tai chi semasa acara amal besar-besaran yang dianjurkan oleh Persatuan Wanita Perniagaan Brunei di Stadium Negara Hassanal Bolkiah.

5.1. Pingat Kebangsaan

Walaupun pingat kebangsaannya telah ditarik balik selepas perceraian pada tahun 2003, beliau masih memegang gelaran Datin Paduka Seri setakat tahun 2022. Beliau telah dianugerahkan pingat-pingat berikut dari Brunei Darussalam:

• Darjah Kerabat Mahkota Brunei (DKMB; 11 April 1987)
• Darjah Paduka Keberanian Laila Terbilang Darjah Pertama (DPKT; 29 November 1996) - Datin Paduka Seri
• Pingat Hassanal Bolkiah Sultan (PHBS; 1 Ogos 1968)
• Pingat Jubli Perak Sultan Brunei (5 Oktober 1992)
• Pingat Pengisytiharan Kemerdekaan (1 Januari 1984)

5.2. Pingat Asing

Beliau juga telah menerima pingat dan darjah kebesaran dari pelbagai negara lain:

• Jordan: Supreme Order of the Renaissance Grand Cordon (19 Disember 1984)
• Malaysia:
  • Pingat Jasa Malaysia (PJM; 11 April 1987)
  • Darjah Kerabat Diraja Kelantan (DK; 7 Mac 1999)
  • Darjah Kerabat Diraja Johor Darjah Pertama (DK I; 6 Mac 1997)
  • Darjah Mahkota Johor Panglima Besar (SPMJ; 11 April 1987) - Datin Paduka
  • Darjah Bintang Kenyalang Sarawak Panglima (DA) - Datuk Amar
• Korea Selatan: Grand Order of Mugunghwa (6 April 1984)
• Mesir: Order of the Virtues Darjah Tertinggi (17 Disember 1984)
• Thailand: Dame Grand Cross of the Order of Chula Chom Klao (DGC; 26 Ogos 2002)

6.1. Institusi yang Dinamakan Sempena Nama Beliau

Beberapa institusi penting di Brunei telah dinamakan sempena nama beliau sebagai pengiktirafan atas sumbangan dan peranannya:

• Hospital Pengiran Isteri Hajjah Mariam (Hospital PIHM), yang merupakan hospital daerah keempat terbesar di negara itu. Ia terletak di pekan Bangar, Daerah Temburong.
• Sekolah Menengah Pengiran Isteri Hajjah Mariam (SMPIHM), sebuah sekolah yang terletak di Kampong Serasa.
• Masjid Al-Ameerah Al-Hajjah Maryam, sebuah tempat ibadat yang terletak di Kampong Jerudong.