Papua New Guinea

3.1. Zaman Prasejarah

Bukti arkeologi menunjukkan bahawa manusia pertama tiba di Papua New Guinea sekitar 42,000 hingga 45,000 tahun yang lalu. Mereka adalah keturunan penghijrah dari Afrika dalam salah satu gelombang awal penghijrahan manusia. Satu kajian pada tahun 2016 oleh Christopher Klein et al. dari Universiti Cambridge mencadangkan bahawa sekitar 50,000 tahun yang lalu, kumpulan manusia ini sampai ke Sahul, iaitu paleokontinen yang terdiri daripada Australia dan New Guinea masa kini. Paras laut meningkat dan mengasingkan New Guinea kira-kira 10,000 tahun yang lalu, tetapi Orang Asli Australia dan orang Papua telah berpisah secara genetik lebih awal, kira-kira 37,000 tahun Sebelum Kini (BP). Ahli genetik evolusi Svante Pääbo mendapati bahawa penduduk New Guinea berkongsi 4%-7% genom mereka dengan Denisovan, menunjukkan bahawa nenek moyang orang Papua telah berkahwin campur di Asia dengan hominin purba ini.

Pertanian dikembangkan secara bebas di dataran tinggi New Guinea sekitar 7000 SM, menjadikannya salah satu daripada beberapa kawasan di dunia di mana manusia secara bebas mendomestikasikan tumbuhan. Penghijrahan besar-besaran orang yang bertutur bahasa Austronesia ke kawasan pantai New Guinea berlaku sekitar 500 SM. Ini dikaitkan dengan pengenalan tembikar, babi, dan teknik menangkap ikan tertentu. Pada abad ke-18, pedagang membawa ubi keledek ke New Guinea, di mana ia diterima pakai dan menjadi makanan ruji. Pedagang Portugis telah memperolehnya dari Amerika Selatan dan memperkenalkannya ke Kepulauan Maluku. Hasil tanaman ubi keledek yang jauh lebih tinggi secara radikal mengubah pertanian dan masyarakat tradisional. Ubi keledek sebahagian besarnya menggantikan makanan ruji sebelumnya, talas, dan mengakibatkan peningkatan populasi yang ketara di dataran tinggi. Di New Britain, wang cangkerang yang dikenali sebagai "shelley money" mula dibuat kira-kira 5,000 tahun dahulu, menjadikannya salah satu bentuk mata wang terawal yang diketahui.

Walaupun pada akhir abad ke-20 pemburuan kepala dan kanibalisme telah hampir dihapuskan, pada masa lalu ia diamalkan di banyak bahagian negara sebagai sebahagian daripada upacara yang berkaitan dengan peperangan dan pengambilan semangat atau kuasa musuh. Pada tahun 1901, di Pulau Goaribari di Teluk Papua, mubaligh Harry Moore Dauncey menemui 10,000 tengkorak di rumah panjang pulau itu, satu demonstrasi amalan masa lalu. Menurut Marianna Torgovnick, yang menulis pada tahun 1991, "Contoh kanibalisme yang paling lengkap didokumenkan sebagai institusi sosial berasal dari New Guinea, di mana pemburuan kepala dan kanibalisme ritual bertahan, di kawasan terpencil tertentu, sehingga tahun lima puluhan, enam puluhan, dan tujuh puluhan, dan masih meninggalkan kesan dalam kumpulan sosial tertentu."

3.2. Pertembungan dengan Eropah dan Zaman Penjajahan

Hanya sedikit yang diketahui di Eropah mengenai pulau ini sehingga abad ke-19, walaupun penjelajah Portugis dan Sepanyol, seperti Dom Jorge de Menezes (1526-27) dan Yñigo Ortiz de Retez (1545), telah menemuinya seawal abad ke-16. Pedagang dari Asia Tenggara telah melawat New Guinea sejak 5,000 tahun yang lalu untuk mengumpul bulu Cenderawasih.

Agama Kristian diperkenalkan ke New Guinea pada 15 September 1847 apabila sekumpulan mubaligh Marist datang ke Pulau Woodlark. Mereka menubuhkan misi pertama mereka di Pulau Umboi. Selepas tahun itu, mereka terpaksa menarik diri daripada usaha misi mereka. Lima tahun kemudian pada 8 Oktober 1852, Institut Pontifikal untuk Misi Asing, sebuah institut pontifikal, menubuhkan semula misi di Pulau Woodlark, menghadapi penyakit dan penentangan daripada penduduk tempatan.

Nama negara yang mempunyai dua bahagian ini adalah hasil daripada sejarah pentadbiran yang kompleks sebelum kemerdekaan. Bermula pada tahun 1884, wilayah ini dibahagikan antara dua kuasa penjajah. Jerman memerintah bahagian utara negara ini selama beberapa dekad sebagai tanah jajahan yang dinamakan New Guinea Jerman, manakala bahagian selatan negara ini menjadi negeri naungan British. Pada tahun 1828, Belanda telah pun mengilhak bahagian barat pulau New Guinea.

Pada tahun 1888, negeri naungan British, serta beberapa pulau bersebelahan, telah diilhak oleh Britain sebagai New Guinea British. Pada tahun 1902, Papua secara efektif dipindahkan kepada kuasa dominion British yang baru, iaitu Australia. Dengan kelulusan Akta Papua 1905, kawasan itu secara rasmi dinamakan semula sebagai Wilayah Papua, dan pentadbiran Australia menjadi rasmi pada tahun 1906.

3.3. Pemerintahan Australia dan Kemerdekaan

Berikutan meletusnya Perang Dunia Pertama pada tahun 1914, tentera Australia menawan New Guinea Jerman dan mendudukinya sepanjang perang. Selepas Jerman dan Kuasa Tengah dikalahkan dalam perang, Liga Bangsa-Bangsa memberi kuasa kepada Australia untuk mentadbir kawasan ini sebagai wilayah mandat Liga Bangsa-Bangsa, yang menjadi Wilayah New Guinea. Berbeza dengan penubuhan mandat Australia di bekas New Guinea Jerman, Liga Bangsa-Bangsa menentukan bahawa Papua adalah wilayah luar Komanwel Australia; dari segi undang-undang ia kekal sebagai milik British. Perbezaan status undang-undang ini bermakna sehingga tahun 1949, Papua (bekas wilayah naungan British, Wilayah Papua) dan New Guinea (bekas wilayah Jerman, New Guinea Jerman) mempunyai pentadbiran yang sama sekali berasingan, kedua-duanya dikawal oleh Australia. Keadaan ini menyumbang kepada kerumitan dalam mengatur sistem perundangan negara selepas kemerdekaan. Lembah-lembah Tanah Tinggi New Guinea pertama kali diterokai oleh orang Australia pada tahun 1930-an dan didapati dihuni oleh lebih sejuta orang.

Semasa Perang Dunia Kedua, Kempen New Guinea (1942-1945) merupakan salah satu kempen ketenteraan utama dan konflik antara Jepun dan Pihak Berikat. Kira-kira 216,000 askar Jepun, Australia, dan A.S. terkorban. Selepas Perang Dunia II dan kemenangan Pihak Berikat, kedua-dua wilayah itu digabungkan menjadi Wilayah Papua dan New Guinea. Ini kemudiannya dirujuk sebagai "Papua New Guinea."

Selepas Perang Dunia II, Australia mentadbir kedua-dua wilayah Papua dan New Guinea yang baru digabungkan. Menjelang tahun 1951, sebuah Majlis Perundangan yang dianggotai 28 ahli telah ditubuhkan, walaupun ini sebahagian besarnya didominasi oleh ahli pentadbiran Australia, dengan hanya 3 kerusi diperuntukkan kepada orang Papua New Guinea. Sir Donald Cleland, seorang askar Australia, menjadi pentadbir pertama majlis baru ini. Pada tahun 1964, Majlis ini digantikan oleh Dewan Perhimpunan yang dianggotai 64 ahli, yang buat pertama kalinya mempunyai majoriti ahli Papua New Guinea. Keahlian Dewan meningkat kepada 84 ahli pada tahun 1967 dan 100 menjelang tahun 1971. Pada tahun 1968, undang-undang larangan alkohol telah dimansuhkan.

Perdebatan mengenai pentadbiran Australia bermula di Papua New Guinea dan Australia, dengan gerakan kemerdekaan Bougainville mendesak autonomi yang lebih besar apabila amalan eksploitatif syarikat perlombongan Australia Rio Tinto menjadi sangat kontroversi kepada pemilik tanah adat di rantau itu, dengan tuntutan pampasan dibuat. Pemimpin Pembangkang Australia Gough Whitlam melawat Papua New Guinea pada tahun 1970 dan 1971, di tengah-tengah seruan lanjut untuk kemerdekaan oleh orang Tolai di Semenanjung Gazelle. Beliau menyeru pemerintahan sendiri untuk Wilayah itu seawal tahun 1972.

Pada pilihan raya umum Papua New Guinea 1972 pada bulan Julai, Michael Somare dipilih sebagai Ketua Menteri Papua New Guinea yang pertama. Pada bulan Disember, Whitlam dipilih sebagai Perdana Menteri pada pilihan raya persekutuan Australia 1972. Kerajaan Whitlam kemudiannya menubuhkan pemerintahan sendiri di bawah pimpinan Somare pada akhir tahun 1973. Pada tahun 1971, nama "Papua New Guinea" telah diterima pakai secara rasmi, bersama-sama dengan bendera, lagu kebangsaan, dan jata negara.

Dalam tempoh dua tahun berikutnya, hujah-hujah lanjut untuk kemerdekaan dikemukakan, yang memuncak dengan Kerajaan Whitlam meluluskan Akta Kemerdekaan Papua New Guinea 1975 pada bulan September 1975, menetapkan 16 September 1975 sebagai tarikh kemerdekaan. Whitlam dan Putera Charles ketika itu menghadiri upacara kemerdekaan, dengan Somare terus berkhidmat sebagai Perdana Menteri pertama negara itu. Kemerdekaan dicapai secara aman tanpa konflik bersenjata. Papua New Guinea kekal sebagai ahli Negara-Negara Komanwel dan berkongsi raja British sebagai ketua negaranya.

3.4. Konflik Bougainville

Pemberontakan pemisah pada tahun 1975-76 di Pulau Bougainville mengakibatkan pengubahsuaian draf Perlembagaan Papua New Guinea untuk membenarkan Bougainville dan 18 daerah lain mempunyai status separa persekutuan sebagai wilayah. Pemberontakan yang diperbaharui dalam Perang Saudara Bougainville bermula pada tahun 1988, diketuai oleh Francis Ona dan Tentera Revolusi Bougainville (BRA), yang menuntut penutupan lombong tembaga Panguna (dimiliki oleh Bougainville Copper Ltd, anak syarikat Rio Tinto) dan pemisahan Bougainville untuk menubuhkan semula Republik Solomon Utara. Konflik ini meragut kira-kira 20,000 nyawa sehingga ia diselesaikan pada tahun 1997. Bougainville telah menjadi wilayah perlombongan utama negara, menghasilkan 40% daripada bajet negara. Penduduk asli merasakan mereka menanggung kesan buruk alam sekitar akibat perlombongan, yang mencemari tanah, air, dan udara, tanpa mendapat bahagian keuntungan yang saksama.

Konflik ini berpanjangan dan menjadi lebih rumit. Pada tahun 1992, tentera kerajaan Papua New Guinea menyerang Kepulauan Shortland di Kepulauan Solomon, dengan alasan ia digunakan untuk menyokong BRA. Pada tahun 1997, Krisis Sandline berlaku apabila kerajaan Perdana Menteri Julius Chan (Chan Kong-Fat) mengikat kontrak dengan syarikat tentera swasta British, Sandline International, untuk menindas pemberontakan. Ini dibocorkan kepada media antarabangsa, menyebabkan komander Angkatan Pertahanan Papua New Guinea ketika itu, Jeneral Jerry Singirok, menuntut peletakan jawatan Chan dan mencetuskan cubaan rampasan kuasa, yang membawa kepada pengisytiharan darurat di seluruh negara.

Pada 30 Ogos 2001, "Perjanjian Damai Bougainville" telah ditandatangani di Arawa, yang merangkumi peruntukan untuk pelucutan senjata, pengampunan bagi jenayah perang semasa konflik, pengiktirafan Kerajaan Autonomi Bougainville, dan referendum masa depan mengenai kemerdekaan daripada Papua New Guinea. Wilayah Autonomi Bougainville telah memilih Joseph Kabui, bekas pemimpin BRA, sebagai presiden pada tahun 2005, yang berkhidmat sehingga kematiannya pada tahun 2008. Beliau digantikan oleh timbalannya John Tabinaman sebagai pemangku presiden sementara pilihan raya untuk mengisi baki penggal dianjurkan. James Tanis memenangi pilihan raya itu pada Disember 2008 dan berkhidmat sehingga pelantikan John Momis, pemenang pilihan raya 2010.

Sebagai sebahagian daripada penyelesaian damai semasa, sebuah referendum kemerdekaan yang tidak mengikat telah diadakan antara 23 November dan 7 Disember 2019. Soalan referendum adalah pilihan antara autonomi yang lebih besar dalam Papua New Guinea dan kemerdekaan penuh untuk Bougainville, dan pengundi memilih secara besar-besaran (98.31%) untuk kemerdekaan. Rundingan antara kerajaan Bougainville yang diketuai oleh Presiden Ishmael Toroama dan kerajaan Papua New Guinea yang diketuai oleh Perdana Menteri James Marape mengenai laluan ke arah kemerdekaan Bougainville bermula selepas referendum. Pada Julai 2021, satu persetujuan dicapai untuk Bougainville mencapai kemerdekaan penuh menjelang 2027.

4.1. Bentuk Muka Bumi dan Geologi

Dengan keluasan 462.84 K km², Papua New Guinea adalah negara ke-54 terbesar di dunia dan negara pulau ketiga terbesar. Geografi negara ini pelbagai dan di sesetengah tempat sangat berceranggah. Tulang belakang pergunungan, Banjaran New Guinea, merentangi sepanjang pulau New Guinea, membentuk kawasan tanah tinggi yang padat penduduk dan kebanyakannya dilitupi hutan hujan tropika. Semenanjung Papua yang panjang, dikenali sebagai 'Ekor Burung', juga merupakan ciri utama. Hutan hujan tebal boleh ditemui di kawasan tanah rendah dan pantai serta kawasan tanah lembap yang sangat luas mengelilingi sungai Sepik dan Fly.

Puncak tertinggi ialah Gunung Wilhelm pada ketinggian 4.51 K m. Papua New Guinea dikelilingi oleh terumbu karang yang dipantau rapi demi pemuliharaan. Sungai-sungai terbesar di Papua New Guinea terletak di pulau New Guinea dan termasuklah Sepik, Ramu, Markham, Musa, Purari, Kikori, Turama, Wawoi, dan Fly.

Negara ini terletak di Lingkaran Api Pasifik, pada titik pertembungan beberapa plat tektonik. Secara geologi, pulau New Guinea adalah lanjutan utara plat tektonik Indo-Australia, membentuk sebahagian daripada satu jisim daratan iaitu Australia-New Guinea (juga dipanggil Sahul atau Meganesia). Ia bersambung dengan segmen Australia melalui pentas benua cetek merentasi Selat Torres, yang pada zaman dahulu terdedah sebagai jambatan darat, terutamanya semasa zaman ais apabila paras laut lebih rendah daripada sekarang. Apabila Plat Indo-Australia (yang merangkumi jisim daratan India, Australia, dan dasar Lautan Hindi di antaranya) hanyut ke utara, ia berlanggar dengan Plat Eurasia. Pertembungan kedua-dua plat ini menolak naik Himalaya, kepulauan Indonesia, dan Banjaran Tengah New Guinea. Banjaran Tengah jauh lebih muda dan lebih tinggi daripada pergunungan Australia, begitu tinggi sehingga ia menjadi rumah kepada glasier khatulistiwa yang jarang ditemui. Papua New Guinea adalah salah satu daripada beberapa kawasan berhampiran khatulistiwa yang mengalami salji turun, yang berlaku di bahagian paling tinggi di tanah besar.

Sempadan darat antara Papua New Guinea dan Indonesia disahkan melalui perjanjian dengan Australia sebelum kemerdekaan pada tahun 1974. Sempadan darat ini terdiri daripada segmen meridian 141° T dari pantai utara ke selatan hingga bertemu Sungai Fly yang mengalir ke timur, kemudian lengkungan pendek thalweg sungai hingga bertemu meridian 141°01'10" T yang mengalir ke barat, kemudian ke selatan hingga ke pantai selatan. Meridian 141° T membentuk keseluruhan sempadan timur New Guinea Belanda menurut pengisytiharan pengilhakan 1828. Melalui Perjanjian The Hague (1895), Belanda dan British bersetuju untuk pertukaran wilayah, membawa seluruh tebing kiri Sungai Fly ke dalam New Guinea British dan memindahkan sempadan selatan ke timur ke Muara Torasi. Sempadan maritim dengan Australia disahkan melalui perjanjian pada tahun 1978. Di Selat Torres, ia berjalan berhampiran tanah besar New Guinea, memastikan Kepulauan Selat Torres Barat Laut bersebelahan (Pulau Dauan, Pulau Boigu, dan Pulau Saibai) di bawah kedaulatan Australia. Sempadan maritim dengan Kepulauan Solomon disahkan melalui perjanjian 1989.

4.2. Iklim

Iklim di pulau ini pada dasarnya adalah iklim tropika, tetapi ia berbeza mengikut wilayah. Suhu purata maksimum di tanah rendah ialah 30 hingga 32 °C, dan minimum 23 °C-24 °C. Di kawasan tanah tinggi melebihi 2.10 K m, keadaan lebih sejuk berlaku dan fros malam adalah biasa di sana, manakala suhu siang hari melebihi 22 °C, tanpa mengira musim.

Kebanyakan kawasan mengalami musim hujan dari Disember hingga Mac dan musim kering dari Mei hingga Oktober. April dan November adalah bulan peralihan dengan cuaca yang tidak menentu. Pengecualian ketara ialah Lae dan Alotau, di mana musim hujan berlaku dari Mei hingga Oktober. Walaupun suhu di kawasan pantai agak konsisten sepanjang tahun, kelembapan dan angin boleh berubah-ubah.

4.3. Kepelbagaian Biologi

Papua New Guinea adalah sebahagian daripada alam Australasia, yang juga merangkumi Australia, New Zealand, timur Indonesia, dan beberapa kumpulan pulau Pasifik, termasuk Kepulauan Solomon dan Vanuatu. Banyak spesies burung dan mamalia yang terdapat di New Guinea mempunyai hubungan genetik yang rapat dengan spesies yang sepadan yang terdapat di Australia. Satu ciri penting yang dikongsi bersama oleh kedua-dua daratan ialah kewujudan beberapa spesies mamalia marsupial, termasuk beberapa kanggaru dan posum, yang tidak ditemui di tempat lain. Papua New Guinea adalah sebuah negara megadiversiti.

Banyak pulau lain dalam wilayah PNG, termasuk New Britain, New Ireland, Bougainville, Kepulauan Admiralty, Kepulauan Trobriand, dan Kepulauan Louisiade, tidak pernah dihubungkan dengan New Guinea melalui jambatan darat. Akibatnya, mereka mempunyai flora dan fauna tersendiri; khususnya, mereka kekurangan banyak mamalia darat dan burung yang tidak boleh terbang yang biasa terdapat di New Guinea dan Australia.

Australia dan New Guinea adalah bahagian daripada benua purba Gondwana, yang mula terpecah menjadi benua yang lebih kecil pada zaman Kapur, 65-130 juta tahun dahulu. Australia akhirnya terpisah daripada Antartika kira-kira 45 juta tahun dahulu. Semua daratan Australasia adalah rumah kepada flora Antartika, yang berasal daripada flora Gondwana selatan, termasuk konifer podokarp dan pain Araucaria, serta bic selatan berdaun lebar (Nothofagus). Keluarga tumbuhan ini masih wujud di Papua New Guinea. New Guinea adalah sebahagian daripada kawasan tropika lembap, dan banyak tumbuhan hutan hujan Indomalaya tersebar merentasi selat sempit dari Asia, bercampur dengan flora lama Australia dan Antartika. New Guinea telah dikenal pasti sebagai pulau yang paling kaya dengan kepelbagaian flora di dunia, dengan 13,634 spesies tumbuhan vaskular yang diketahui.

Papua New Guinea merangkumi beberapa ekoregion daratan:

• Hutan hujan tanah pamah Kepulauan Admiralty - pulau-pulau berhutan di utara tanah besar, rumah kepada flora yang tersendiri.
• Hutan hujan pergunungan Banjaran Tengah
• Hutan hujan pergunungan Semenanjung Huon
• Hutan hujan Kepulauan Louisiade
• Hutan hujan tanah pamah New Britain-New Ireland
• Hutan hujan pergunungan New Britain-New Ireland
• Bakau New Guinea
• Hutan hujan tanah pamah dan paya air tawar New Guinea Utara
• Hutan hujan pergunungan New Guinea Utara
• Hutan hujan Kepulauan Solomon (termasuk Pulau Bougainville dan Buka)
• Hutan hujan Papua Tenggara
• Hutan paya air tawar New Guinea Selatan
• Hutan hujan tanah pamah New Guinea Selatan
• Hutan hujan Kepulauan Trobriand
• Savana dan padang rumput Trans-Fly
• Padang rumput sub-alpin Banjaran Tengah

Tiga spesies mamalia baru ditemui di hutan Papua New Guinea oleh ekspedisi yang diketuai oleh Australia pada awal tahun 2010-an. Seekor walabi kecil, tikus bertelinga besar, dan marsupial seperti celurut telah ditemui. Ekspedisi itu juga berjaya merakam gambar dan rakaman video beberapa haiwan langka lain seperti kanggaru pokok Tenkile dan kanggaru pokok Weimang. Hampir satu perempat daripada hutan hujan Papua New Guinea telah rosak atau musnah antara tahun 1972 dan 2002. Papua New Guinea mempunyai skor min Indeks Integriti Landskap Hutan 8.84/10, meletakkannya di tangga ke-17 di seluruh dunia daripada 172 negara. Paya bakau terbentang di sepanjang pantai, dan di pedalaman ia didiami oleh nipah (Nypa fruticans), dan lebih dalam di pedalaman pokok rumbia mendiami kawasan di lembah sungai-sungai besar. Pokok seperti oak, cedar merah, pain, dan bic menjadi dominan di kawasan tanah tinggi melebihi 1.0 K m ^{(3.30 K ft)}. Papua New Guinea kaya dengan pelbagai spesies reptilia, ikan air tawar asli dan burung, tetapi ia hampir tiada mamalia besar. Isu pemuliharaan alam sekitar dan ancaman penebangan hutan merupakan cabaran besar, memerlukan usaha bersepadu untuk melindungi kekayaan biologi ini demi generasi akan datang dan keseimbangan ekologi global.

4.4. Gempa Bumi

Papua New Guinea terkenal dengan aktiviti seismik yang kerap, kerana terletak di Lingkaran Api Pasifik. Pada 17 Julai 1998, sebuah gempa bumi bermagnitud 7.0 melanda utara Aitape. Ia mencetuskan tsunami setinggi 50 kaki, yang membunuh lebih 2,180 orang dalam salah satu bencana alam terburuk di negara ini. Peristiwa ini menyoroti kerentanan komuniti pantai terhadap ancaman gempa bumi dan tsunami, dan menekankan keperluan untuk sistem amaran awal dan kesiapsiagaan bencana yang lebih baik.

Pada September 2002, sebuah gempa bumi bermagnitud 7.6 melanda luar pesisir Wewak, Wilayah Sandaun, membunuh enam orang. Dari Mac hingga April 2018, satu siri gempa bumi melanda Wilayah Hela, menyebabkan tanah runtuh yang meluas dan kematian 200 orang. Pelbagai negara dari Oceania dan Asia Tenggara segera menghantar bantuan kepada negara itu. Bencana ini menunjukkan cabaran logistik dalam menyampaikan bantuan ke kawasan pedalaman yang terjejas teruk.

Satu lagi gempa bumi yang teruk berlaku pada 11 September 2022, membunuh tujuh orang dan menyebabkan gegaran yang merosakkan di beberapa bandar terbesar negara, seperti Lae dan Madang, ia juga dirasai di ibu kota Port Moresby. Pada 24 Mei 2024, sebuah tanah runtuh melanda kampung Kaokalam di Wilayah Enga, kira-kira 600 km barat laut ibu kota, Port Moresby, pada kira-kira jam 3 pagi waktu tempatan. Tanah runtuh itu menimbus lebih 2,000 orang hidup-hidup, menyebabkan kemusnahan besar kepada bangunan dan kebun makanan serta memberi kesan besar kepada nadi ekonomi negara. Angka korban ini mengatasi tragedi tanah runtuh Leyte Selatan 2006 di mana seramai 1,126 orang kehilangan nyawa akibat aliran serpihan daripada tanah runtuh selepas 10 hari hujan lebat. Dengan lebih 2,000 orang dilaporkan terkorban oleh kerajaan Papua New Guinea, bencana ini kini muncul sebagai tanah runtuh paling maut pada abad ke-21. Kejadian-kejadian ini menggarisbawahi risiko geologi yang berterusan yang dihadapi oleh Papua New Guinea dan kepentingan usaha pengurangan risiko bencana, termasuk perancangan guna tanah yang lebih baik, pembinaan bangunan tahan gempa, dan pendidikan awam mengenai keselamatan gempa bumi.

5.1. Struktur Kerajaan

Papua New Guinea ialah sebuah Alam Komanwel dengan Charles III sebagai Raja Papua New Guinea. Wakil raja ialah Gabenor Jeneral Papua New Guinea, yang dipilih oleh Parlimen Nasional yang unikameral. Papua New Guinea dan Kepulauan Solomon adalah satu-satunya alam Komanwel di mana gabenor jeneral dipilih oleh parlimen, walaupun gabenor jeneral masih dilantik secara rasmi oleh raja selaras dengan undi parlimen.

Perlembagaan negara memperuntukkan eksekutif bertanggungjawab kepada parlimen sebagai wakil rakyat Papua New Guinea. Perdana menteri dipilih oleh Parlimen Nasional, manakala menteri-menteri lain dilantik oleh gabenor jeneral atas nasihat perdana menteri dan membentuk Majlis Eksekutif Nasional, yang bertindak sebagai kabinet negara. Parlimen Nasional mempunyai 111 kerusi, di mana 22 daripadanya diduduki oleh gabenor 22 wilayah dan Daerah Ibu Negara. Calon ahli parlimen diundi apabila perdana menteri meminta gabenor jeneral untuk mengadakan pilihan raya kebangsaan, maksimum lima tahun selepas pilihan raya kebangsaan sebelumnya.

Pada tahun-tahun awal kemerdekaan, ketidakstabilan sistem parti membawa kepada undi tidak percaya yang kerap di parlimen, mengakibatkan perubahan kerajaan, tetapi dengan rujukan kepada pengundi melalui pilihan raya kebangsaan hanya berlaku setiap lima tahun. Dalam beberapa tahun kebelakangan ini, kerajaan berturut-turut telah meluluskan undang-undang yang menghalang undi sedemikian lebih awal daripada 18 bulan selepas pilihan raya kebangsaan dan dalam tempoh 12 bulan sebelum pilihan raya berikutnya. Pada tahun 2012, dua bacaan pertama (daripada tiga) telah diluluskan untuk menghalang undi tidak percaya berlaku dalam tempoh 30 bulan pertama. Sekatan terhadap undi tidak percaya ini boleh dikatakan telah menghasilkan kestabilan yang lebih besar, walaupun mungkin dengan mengorbankan pengurangan akauntabiliti cabang eksekutif kerajaan.

Pilihan raya di PNG menarik ramai calon. Selepas kemerdekaan pada tahun 1975, ahli dipilih melalui sistem undi kemajmukan (first-past-the-post), dengan pemenang sering memperoleh kurang daripada 15% undi. Pembaharuan pilihan raya pada tahun 2001 memperkenalkan sistem Undi Keutamaan Terhad (LPV), satu versi undi alternatif. Pilihan raya umum 2007 adalah yang pertama dijalankan menggunakan LPV.

Di bawah pindaan 2002, pemimpin parti yang memenangi bilangan kerusi terbanyak dalam pilihan raya dijemput oleh gabenor jeneral untuk membentuk kerajaan, jika mereka boleh mengumpulkan majoriti yang diperlukan di parlimen. Proses membentuk gabungan sedemikian di PNG, di mana parti tidak mempunyai banyak ideologi, melibatkan tawar-menawar yang besar sehingga saat-saat akhir. Peter O'Neill muncul sebagai perdana menteri Papua New Guinea selepas pilihan raya Julai 2012, dan membentuk kerajaan dengan Leo Dion, bekas Gabenor Wilayah New Britain Timur, sebagai timbalan perdana menteri.

Pada tahun 2011, berlaku krisis perlembagaan antara Perdana Menteri yang dipilih parlimen, Peter O'Neill (diundi oleh majoriti besar Ahli Parlimen), dan Sir Michael Somare, yang dianggap oleh mahkamah agung untuk mengekalkan jawatan. Pertikaian antara parlimen dan mahkamah agung berterusan sehingga pilihan raya kebangsaan Julai 2012, dengan undang-undang diluluskan yang secara berkesan menyingkirkan ketua hakim dan meletakkan ahli mahkamah agung di bawah kawalan yang lebih besar oleh badan perundangan, serta beberapa siri undang-undang lain yang diluluskan, contohnya mengehadkan umur untuk perdana menteri. Konfrontasi mencapai kemuncak, dengan timbalan perdana menteri memasuki mahkamah agung semasa perbicaraan, diiringi oleh polis, kononnya untuk menangkap ketua hakim. Terdapat tekanan kuat di kalangan beberapa Ahli Parlimen untuk menangguhkan pilihan raya kebangsaan selama enam bulan hingga setahun lagi, walaupun kuasa mereka untuk berbuat demikian sangat dipersoalkan. Perdana menteri yang dipilih parlimen dan Ahli Parlimen lain yang lebih tenang membawa undi untuk writ pilihan raya baru dikeluarkan, sedikit lewat, tetapi untuk pilihan raya itu sendiri berlaku tepat pada masanya, sekali gus mengelakkan krisis perlembagaan yang berterusan.

Pada Mei 2019, O'Neill meletak jawatan sebagai perdana menteri dan digantikan melalui undi Parlimen oleh James Marape. Marape adalah menteri utama dalam kerajaan O'Neill dan pembelotannya dari kerajaan ke kem pembangkang akhirnya membawa kepada peletakan jawatan O'Neill. Davis Steven dilantik sebagai timbalan perdana menteri, Menteri Keadilan dan Peguam Negara. Selepas pilihan raya yang dikritik secara meluas oleh pemerhati kerana persediaan yang tidak mencukupi (termasuk kegagalan mengemas kini daftar pemilih), penyalahgunaan dan keganasan, pada Julai 2022, Parti PANGU Perdana Menteri James Marape memperoleh kerusi terbanyak berbanding mana-mana parti dalam pilihan raya, membolehkan James Marape dijemput untuk membentuk kerajaan campuran, yang berjaya dilakukannya dan beliau terus berkhidmat sebagai Perdana Menteri PNG. Dalam Pilihan Raya 2022, dua wanita telah dipilih ke Parlimen kesebelas, salah seorang daripadanya, Rufina Peter, juga menjadi Gabenor Wilayah Wilayah Tengah.

5.2. Undang-undang

Parlimen unikameral menggubal undang-undang dengan cara yang sama seperti di alam Komanwel lain yang menggunakan sistem pemerintahan Westminster. Kabinet secara kolektif bersetuju mengenai dasar kerajaan, dan kemudian menteri yang berkaitan memperkenalkan rang undang-undang kepada Parlimen, bergantung pada jabatan kerajaan mana yang bertanggungjawab untuk pelaksanaan undang-undang tertentu. Ahli parlimen biasa juga boleh memperkenalkan rang undang-undang. Parlimen membahaskan rang undang-undang, dan (seksyen 110.1 Perlembagaan) ia menjadi undang-undang yang digubal apabila Speaker memperakui bahawa Parlimen telah meluluskannya. Tidak ada Perkenan Diraja.

Semua statut biasa yang digubal oleh Parlimen mestilah selaras dengan Perlembagaan. Mahkamah mempunyai bidang kuasa untuk memutuskan mengenai keperlembagaan statut, baik dalam pertikaian di hadapan mereka mahupun atas rujukan di mana tidak ada pertikaian tetapi hanya persoalan undang-undang abstrak. Luar biasa di kalangan negara membangun, cabang kehakiman kerajaan di Papua New Guinea kekal bebas secara luar biasa, dan kerajaan eksekutif berturut-turut terus menghormati kuasanya.

"Undang-undang asas" (undang-undang umum Papua New Guinea) terdiri daripada prinsip dan peraturan undang-undang umum dan ekuiti dalam undang-undang umum Inggeris seperti yang wujud pada 16 September 1975 (tarikh kemerdekaan), dan selepas itu keputusan mahkamah PNG sendiri. Mahkamah diarahkan oleh Perlembagaan dan, kemudiannya, Akta Undang-undang Asas, untuk mengambil perhatian terhadap "adat" komuniti tradisional. Mereka dikehendaki menentukan adat mana yang lazim di seluruh negara dan boleh diisytiharkan juga sebagai sebahagian daripada undang-undang asas. Dalam praktiknya, ini terbukti sukar dan sebahagian besarnya telah diabaikan. Statut sebahagian besarnya disesuaikan daripada bidang kuasa luar negara, terutamanya Australia dan England. Advokasi di mahkamah mengikut corak adversarial negara-negara undang-undang umum yang lain. Sistem mahkamah kebangsaan ini, yang digunakan di bandar-bandar besar dan kecil, disokong oleh sistem mahkamah kampung di kawasan yang lebih terpencil. Undang-undang yang menyokong mahkamah kampung ialah 'undang-undang adat'.

5.3. Pembahagian Pentadbiran

Papua New Guinea dibahagikan kepada empat wilayah, yang bukan merupakan bahagian pentadbiran utama tetapi agak penting dalam banyak aspek kerajaan, komersial, sukan dan aktiviti lain. Negara ini mempunyai 22 bahagian peringkat wilayah: dua puluh wilayah, Wilayah Autonomi Bougainville dan Daerah Ibu Negara. Setiap wilayah dibahagikan kepada satu atau lebih daerah, yang seterusnya dibahagikan kepada satu atau lebih kawasan Kerajaan Peringkat Tempatan. Wilayah adalah bahagian pentadbiran utama negara. Kerajaan wilayah adalah cawangan kerajaan kebangsaan kerana Papua New Guinea bukan sebuah persekutuan wilayah. Bahagian peringkat wilayah adalah seperti berikut:

Pada tahun 2009, Parlimen meluluskan penubuhan dua wilayah tambahan: Wilayah Hela, yang terdiri daripada sebahagian daripada Wilayah Tanah Tinggi Selatan yang sedia ada, dan Wilayah Jiwaka, yang dibentuk dengan membahagikan Wilayah Tanah Tinggi Barat. Jiwaka dan Hela secara rasmi menjadi wilayah berasingan pada 17 Mei 2012. Pengisytiharan Hela dan Jiwaka adalah hasil daripada projek gas asli cecair (LNG) terbesar di negara ini yang terletak di kedua-dua wilayah. Kerajaan menetapkan 23 November 2019 sebagai tarikh pengundian untuk referendum kemerdekaan yang tidak mengikat di wilayah autonomi Bougainville. Pada Disember 2019, wilayah autonomi itu mengundi secara besar-besaran untuk kemerdekaan, dengan 97.7% mengundi menyokong kemerdekaan penuh dan sekitar 1.7% mengundi menyokong autonomi yang lebih besar.

5.4. Hubungan Luar Negeri

Papua New Guinea adalah ahli Negara-Negara Komanwel, Komuniti Pasifik, Forum Kepulauan Pasifik, dan Kumpulan Peneraju Melanesia (MSG). Ia diberi status pemerhati dalam ASEAN pada tahun 1976, diikuti kemudian oleh status pemerhati khas pada tahun 1981. Ia juga merupakan ahli APEC dan negara ACP, yang bersekutu dengan Kesatuan Eropah. Papua New Guinea telah menjadi ahli Forum Negara-negara Kecil (FOSS) sejak penubuhan kumpulan itu pada tahun 1992.

Papua New Guinea secara sejarah menyokong kawalan Indonesia ke atas New Guinea Barat, yang menjadi fokus konflik Papua di mana banyak pelanggaran hak asasi manusia dilaporkan telah dilakukan oleh pasukan keselamatan Indonesia. Pendirian ini sering dikritik oleh aktivis hak asasi manusia dan beberapa kumpulan masyarakat sivil di Papua New Guinea sendiri, yang bersimpati dengan aspirasi kemerdekaan penduduk asli New Guinea Barat. Walau bagaimanapun, kerajaan Papua New Guinea secara amnya mengekalkan hubungan diplomatik yang baik dengan Indonesia, menekankan integriti wilayah dan tidak campur tangan dalam hal ehwal dalaman negara jiran. Dalam isu-isu antarabangsa yang lebih luas, Papua New Guinea sering menyelaraskan dirinya dengan pendirian negara-negara membangun dan negara-negara pulau kecil, terutamanya mengenai isu-isu seperti perubahan iklim dan pembangunan lestari. Kerajaan berusaha untuk mengekalkan keseimbangan dalam hubungan dengan kuasa-kuasa besar, termasuk Australia (rakan kongsi tradisional dan penderma bantuan utama), Amerika Syarikat, dan China, yang pengaruhnya semakin meningkat di rantau Pasifik.

5.5. Ketenteraan

Angkatan Pertahanan Papua New Guinea (Papua New Guinea Defence Force - PNGDF) adalah organisasi ketenteraan yang bertanggungjawab untuk pertahanan Papua New Guinea. Ia terdiri daripada tiga cabang utama: Elemen Darat, Elemen Udara, dan Elemen Maritim.

Elemen Darat mempunyai 7 unit: Rejimen Kepulauan Pasifik Diraja, sebuah unit pasukan khas, satu batalion jurutera, tiga unit kecil lain yang terutamanya berurusan dengan isyarat dan kesihatan, dan sebuah akademi tentera. Elemen Udara terdiri daripada satu skuadron pesawat, yang mengangkut sayap tentera yang lain. Elemen Maritim terdiri daripada empat bot peronda kelas Pacific, tiga bekas kelas Balikpapan kapal pendarat dari Australia, dan satu bot peronda kelas Guardian. Salah satu kapal pendarat digunakan sebagai kapal latihan. Tiga lagi bot peronda kelas Guardian sedang dalam pembinaan di Australia, untuk menggantikan kapal kelas Pacific yang lama.

Tugas utama Elemen Maritim adalah untuk meronda perairan pantai dan mengangkut Elemen Darat. Papua New Guinea mempunyai zon ekonomi eksklusif yang sangat besar kerana garis pantainya yang luas. Elemen Maritim sangat bergantung pada imejan satelit untuk mengawasi perairan negara. Perondaan secara amnya tidak berkesan kerana kekurangan dana sering menyebabkan bot peronda tidak dapat diservis. Masalah ini akan diperbetulkan sebahagiannya apabila bot peronda kelas Guardian yang lebih besar mula beroperasi. Saiz keseluruhan PNGDF adalah sederhana, dengan fokus utama pada keselamatan dalaman, bantuan bencana, dan penyertaan dalam misi pengaman serantau. Dasar pertahanan negara menekankan kedaulatan, integriti wilayah, dan kerjasama dengan rakan kongsi serantau dan antarabangsa.

5.6. Ketenteraman Awam dan Hak Asasi Manusia

Papua New Guinea sering disenaraikan sebagai tempat yang mungkin paling teruk di dunia untuk keganasan terhadap wanita. Satu kajian pada tahun 2013 dalam The Lancet mendapati bahawa 27% lelaki di Pulau Bougainville melaporkan telah merogol bukan pasangan, manakala 14.1% melaporkan telah melakukan rogol berkumpulan. Menurut UNICEF, hampir separuh daripada mangsa rogol yang dilaporkan berumur di bawah 15 tahun, dan 13% berumur di bawah 7 tahun. Satu laporan oleh ChildFund Australia, memetik bekas Ahli Parlimen Dame Carol Kidu, mendakwa 50% daripada mereka yang mendapatkan bantuan perubatan selepas dirogol berumur di bawah 16 tahun, 25% di bawah 12 tahun, dan 10% di bawah 8 tahun. Semasa penggal Dame Carol sebagai Menteri Pembangunan Masyarakat, Parlimen meluluskan Akta Perlindungan Keluarga (2013) dan Akta Lukautim Pikini (2015), walaupun Peraturan Perlindungan Keluarga tidak diluluskan sehingga 2017, melambatkan pelaksanaannya di Mahkamah. Isu keganasan berasaskan jantina dan keganasan seksual adalah masalah hak asasi manusia yang serius dan berleluasa, memerlukan tindakan segera dan komprehensif daripada kerajaan dan masyarakat.

Akta Sihir 1971 mengenakan hukuman penjara sehingga 2 tahun untuk amalan "sihir hitam", sehingga akta itu dimansuhkan pada 2013. Dianggarkan 50-150 orang yang dituduh sebagai ahli sihir dibunuh setiap tahun di Papua New Guinea. Pelan Tindakan Nasional Berkaitan Tuduhan Sihir dan Ilmu Hitam (SNAP) telah diluluskan oleh Kerajaan pada 2015, walaupun pembiayaan dan pelaksanaannya tidak mencukupi. Amalan ini sering menyasarkan wanita dan individu yang terdedah, dan berakar umbi dalam kepercayaan tradisional serta kekurangan akses kepada keadilan dan pendidikan.

Tiada perlindungan diberikan kepada warganegara LGBT di negara ini. Perbuatan homoseksual adalah dilarang oleh undang-undang di Papua New Guinea. Ini mencerminkan sikap sosial yang konservatif dan kekurangan pengiktirafan terhadap hak asasi golongan minoriti seksual.

Walaupun keganasan antara suku kaum telah lama menjadi cara hidup di kawasan tanah tinggi, peningkatan senjata api telah membawa kepada kehilangan nyawa yang lebih besar. Pada masa lalu, kumpulan yang bermusuhan diketahui menggunakan kapak, parang dan senjata tradisional, serta menghormati peraturan pertempuran yang menghalang keganasan semasa memburu atau di pasar. Norma-norma ini telah berubah dengan peningkatan penggunaan senjata api. Ini dipercayai berpunca daripada operasi penyeludupan merentasi sempadan ke Indonesia, serta kehilangan dari gudang senjata kerajaan. Hanya 1/5 daripada 5000 Senapang Muatan Sendiri L1A1 buatan Australia dan separuh daripada 2000 M16 yang dihantar kepada PNGDF dari tahun 1970-an hingga 1990-an ditemui di gudang senjata kerajaan semasa audit pada tahun 2004 dan 2005. Penyeludupan dan kecurian peluru juga telah meningkatkan keganasan di kawasan ini, menyebabkan pasukan polis dan tentera sukar untuk mengekalkan kawalan, sering mendapati diri mereka kurang bersenjata dan hanya mampu mengambil mayat. Pembunuhan beramai-ramai di kampung telah meningkat dengan 69 penduduk kampung terbunuh dalam satu serangan pada Februari 2024 di Wilayah Enga, pembunuhan terbesar sejak konflik Bougainville pada tahun 1980-an dan 90-an.

Papua New Guinea menerima skor 5.6 daripada 10 untuk keselamatan daripada negara daripada Human Rights Measurement Initiative. Keadaan ketenteraman awam domestik terus menjadi cabaran, dengan kadar jenayah yang tinggi di kawasan bandar dan luar bandar. Usaha-usaha penambahbaikan oleh kerajaan dan organisasi sivil sedang dijalankan, tetapi memerlukan sumber, komitmen politik, dan perubahan sosial yang mendalam untuk mencapai kemajuan yang bermakna dalam melindungi hak asasi manusia dan memastikan ketenteraman awam.

Konstabulari Diraja Papua New Guinea (Royal Papua New Guinea Constabulary - RPNGC) telah menghadapi masalah dalam beberapa tahun kebelakangan ini akibat pertelagahan dalaman, campur tangan politik, dan rasuah. Telah diakui sejak awal selepas Kemerdekaan (dan sehingga kini) bahawa pasukan polis kebangsaan sahaja tidak akan mampu mentadbir undang-undang dan ketenteraman di seluruh negara, dan ia juga memerlukan sistem kepolisan dan penguatkuasaan peringkat tempatan yang berkesan, terutamanya perkhidmatan majistret mahkamah kampung. Kelemahan kapasiti polis, keadaan kerja yang buruk, dan cadangan untuk menanganinya adalah subjek Kajian Semula Pentadbiran RPNGC 2004 kepada Menteri Keselamatan Dalam Negeri. Pada tahun 2011, Pesuruhjaya Polis Anthony Wagambie mengambil langkah luar biasa dengan meminta orang ramai melaporkan polis yang meminta bayaran untuk menjalankan tugas mereka. Pada September 2020, Menteri Polis Bryan Jared Kramer melancarkan kritikan pedas di Facebook terhadap jabatan polisnya sendiri, yang kemudiannya dilaporkan dalam media antarabangsa. Dalam catatan itu, Kramer menuduh RPNGC melakukan rasuah yang meluas, mendakwa bahawa "Pegawai kanan yang berpusat di Ibu Pejabat Polis di Port Moresby mencuri dari dana pencen pegawai mereka sendiri yang telah bersara. Mereka terlibat dalam jenayah terancang, sindiket dadah, penyeludupan senjata api, mencuri bahan api, penipuan insurans, dan juga menyalahgunakan elaun polis. Mereka menyalahgunakan puluhan juta kina yang diperuntukkan untuk perumahan polis, sumber, dan kebajikan. Kami juga mendedahkan banyak kes pegawai kanan yang memudahkan kecurian tanah Polis." Pesuruhjaya Polis David Manning, dalam satu kenyataan berasingan, berkata bahawa pasukannya termasuk "penjenayah berseragam."

6.1. Industri

Sektor perindustrian di Papua New Guinea, walaupun masih dalam peringkat pembangunan, memainkan peranan penting dalam ekonomi negara. Ia merangkumi pelbagai aktiviti daripada pemprosesan sumber semula jadi hingga pembuatan ringan, dengan fokus utama pada sektor pertanian, perhutanan, perikanan, serta perlombongan dan tenaga.

6.1.2. Perlombongan dan Tenaga

Papua New Guinea kaya dengan sumber mineral, dan sektor perlombongan merupakan penyumbang utama kepada pendapatan eksport dan KDNK negara. Mineral utama yang dilombong termasuk emas, tembaga, perak, minyak mentah, dan gas asli cecair (LNG). Lombong-lombong besar seperti Ok Tedi (tembaga dan emas), Porgera (emas), dan Lihir (emas) telah beroperasi selama bertahun-tahun. Pembangunan projek LNG PNG telah menjadi pemacu ekonomi yang signifikan dalam dekad terakhir, dengan pelaburan besar dalam infrastruktur pengekstrakan dan pemprosesan.

Industri tenaga juga penting, dengan penjanaan kuasa hidroelektrik dan penggunaan bahan api fosil. Terdapat potensi besar untuk tenaga boleh diperbaharui, termasuk tenaga geoterma, tenaga suria, dan tenaga angin, tetapi pembangunannya masih terhad.

Walaupun sektor perlombongan dan tenaga membawa manfaat ekonomi, ia juga menimbulkan pelbagai isu. Kesan alam sekitar daripada aktiviti perlombongan, seperti pencemaran air dan tanah, adalah kebimbangan utama. Hak tanah adat sering menjadi punca konflik antara syarikat perlombongan dan komuniti tempatan, terutamanya berkaitan pampasan dan perkongsian faedah. Pengagihan keuntungan daripada sumber mineral secara saksama untuk manfaat seluruh rakyat Papua New Guinea kekal sebagai cabaran tadbir urus yang penting. Usaha untuk meningkatkan ketelusan, akauntabiliti, dan pengurusan hasil sumber yang mampan adalah penting untuk pembangunan jangka panjang negara.

6.2. Sains dan Teknologi

Rancangan pembangunan sains dan teknologi negara Papua New Guinea, seperti Wawasan 2050 yang diterima pakai pada tahun 2009, telah membawa kepada penubuhan Majlis Penyelidikan, Sains dan Teknologi. Majlis ini menekankan keperluan untuk memberi tumpuan kepada pembangunan mampan melalui sains dan teknologi. Keutamaan jangka sederhana Wawasan 2050 termasuk teknologi perindustrian baru untuk pemprosesan hiliran; teknologi infrastruktur untuk koridor ekonomi; teknologi berasaskan pengetahuan; pendidikan sains dan kejuruteraan; dan untuk mencapai sasaran melabur 5% daripada KDNK dalam penyelidikan dan pembangunan (R&D) menjelang 2050. Walau bagaimanapun, pada tahun 2016, Papua New Guinea hanya melabur 0.03% daripada KDNK dalam R&D. Pada tahun yang sama, wanita menyumbang 33.2% daripada penyelidik di negara ini.

Menurut Web of Science Thomson Reuters, Papua New Guinea mempunyai bilangan penerbitan tertinggi (110) di kalangan negara-negara Kepulauan Pasifik pada tahun 2014, diikuti oleh Fiji (106). Sembilan daripada sepuluh penerbitan saintifik dari Papua New Guinea memberi tumpuan kepada imunologi, genetik, bioteknologi, dan mikrobiologi. Sembilan daripada sepuluh juga ditulis bersama oleh saintis dari negara lain, terutamanya Australia, Amerika Syarikat, United Kingdom, Sepanyol, dan Switzerland. Pada tahun 2019, Papua New Guinea menduduki tempat kedua di kalangan negara-negara Kepulauan Pasifik dengan 253 penerbitan dalam pangkalan data Scopus (Elsevier), di belakang Fiji dengan 303 penerbitan. Sains kesihatan menyumbang 49% daripada penerbitan ini. Rakan kongsi saintifik utama Papua New Guinea dari 2017 hingga 2019 ialah Australia, Amerika Syarikat, United Kingdom, Perancis, dan India.

Perhutanan adalah sumber ekonomi penting bagi Papua New Guinea, tetapi industri ini menggunakan input teknologi rendah dan separa intensif. Akibatnya, rangkaian produk terhad kepada kayu gergaji, venir, papan lapis, papan blok, acuan, tiang dan pancang, serta serpihan kayu. Hanya beberapa produk siap terhad yang dieksport. Kekurangan jentera automatik, ditambah dengan kakitangan teknikal tempatan yang tidak terlatih secukupnya, adalah antara halangan untuk memperkenalkan jentera dan reka bentuk automatik.

Sumber tenaga boleh diperbaharui mewakili dua pertiga daripada jumlah bekalan elektrik. Pada tahun 2015, Sekretariat Komuniti Pasifik memerhatikan bahawa, 'walaupun Fiji, Papua New Guinea, dan Samoa mendahului dengan projek hidroelektrik berskala besar, terdapat potensi besar untuk memperluas penggunaan pilihan tenaga boleh diperbaharui lain seperti solar, angin, geoterma dan sumber tenaga berasaskan lautan'. Kesatuan Eropah membiayai program Pembangunan Kemahiran dan Kapasiti Tenaga Boleh Diperbaharui di Negara-negara Kepulauan Pasifik (EPIC) dari 2013 hingga 2017. Program ini membangunkan program sarjana dalam pengurusan tenaga boleh diperbaharui, yang diakreditasi pada 2016, di Universiti Papua New Guinea dan membantu menubuhkan Pusat Tenaga Boleh Diperbaharui di universiti yang sama. Papua New Guinea adalah salah satu daripada 15 benefisiari program Menyesuaikan Diri dengan Perubahan Iklim dan Tenaga Mampan bernilai 37.26 M EUR. Program ini terhasil daripada pemeteraian perjanjian pada Februari 2014 antara Kesatuan Eropah dan Sekretariat Forum Kepulauan Pasifik.

6.3. Pemilikan Tanah

Badan perundangan PNG telah menggubal undang-undang di mana sejenis pemilikan yang dipanggil "hak milik tanah adat" diiktiraf, yang bermaksud bahawa tanah tradisional orang asli mempunyai asas undang-undang untuk pemilikan yang tidak boleh dipindah milik. Tanah adat ini secara nosional meliputi sebahagian besar tanah yang boleh digunakan di negara ini (kira-kira 97% daripada jumlah keluasan tanah); tanah terasing sama ada dipegang secara persendirian di bawah pajakan negara atau adalah tanah kerajaan. Hak milik bebas (juga dikenali sebagai pegangan bebas) hanya boleh dipegang oleh warganegara Papua New Guinea.

Hanya kira-kira 3% tanah Papua New Guinea berada di tangan swasta; ini dipegang secara persendirian di bawah pajakan negara selama 99 tahun, atau ia dipegang oleh Negara. Hampir tiada hak milik bebas; beberapa hak milik bebas yang sedia ada secara automatik ditukar kepada pajakan negara apabila ia dipindahkan antara penjual dan pembeli. Tanah yang tidak terasing dimiliki di bawah hak milik adat oleh pemilik tanah tradisional. Sifat sebenar seisin berbeza dari satu budaya ke budaya yang lain. Ramai penulis menggambarkan tanah sebagai milik komunal puak tradisional; walau bagaimanapun, kajian yang lebih teliti biasanya menunjukkan bahawa bahagian terkecil tanah yang pemilikannya tidak boleh dibahagikan lagi dipegang oleh ketua individu keluarga besar dan keturunan mereka atau keturunan mereka sahaja jika mereka baru meninggal dunia.

Ini adalah perkara yang sangat penting kerana masalah pembangunan ekonomi ialah mengenal pasti keahlian kumpulan pemilik tanah adat dan pemiliknya. Pertikaian antara syarikat perlombongan dan perhutanan dengan kumpulan pemilik tanah sering berkisar mengenai isu sama ada syarikat-syarikat tersebut telah mengadakan hubungan kontrak untuk penggunaan tanah dengan pemilik sebenar. Harta adat-biasanya tanah-tidak boleh diwasiatkan melalui wasiat. Ia hanya boleh diwarisi mengikut adat resam si mati. Akta Tanah telah dipinda pada tahun 2010 bersama-sama dengan Akta Pemerbadanan Kumpulan Tanah, yang bertujuan untuk menambah baik pengurusan tanah negara, mekanisme penyelesaian pertikaian tanah, dan untuk membolehkan pemilik tanah adat mengakses kewangan dan perkongsian yang mungkin ke atas sebahagian tanah mereka jika mereka ingin membangunkannya untuk aktiviti ekonomi bandar atau luar bandar. Akta Pemerbadanan Kumpulan Tanah memerlukan pengenalpastian pemilik tanah adat yang lebih spesifik daripada sebelumnya dan kebenaran mereka yang lebih spesifik sebelum sebarang urusan tanah ditentukan. Satu isu utama dalam beberapa tahun kebelakangan ini ialah perampasan tanah, menggunakan, atau lebih tepat menyalahgunakan, peruntukan Pajakan-Pajakan Balik di bawah Akta Tanah, terutamanya menggunakan 'Pajakan Pertanian dan Perniagaan Khas' (SABLs) untuk memperoleh kawasan tanah adat yang luas, kononnya untuk projek pertanian, tetapi dalam hampir semua kes sebagai mekanisme pintu belakang untuk mendapatkan sumber hutan tropika untuk pembalakan-mengelakkan keperluan Akta Hutan yang lebih ketat, untuk mendapatkan Permit Kayu (yang mesti mematuhi keperluan kemampanan dan diperoleh secara kompetitif, dan dengan kelulusan pemilik tanah adat). Berikutan bantahan nasional, SABL ini telah tertakluk kepada Suruhanjaya Siasatan, yang ditubuhkan pada pertengahan 2011, yang laporannya masih ditunggu untuk pembentangan awal kepada Perdana Menteri dan Parlimen. Isu pemilikan tanah ini amat kritikal kerana ia menyentuh hak asasi masyarakat adat, kelestarian alam sekitar, dan pengagihan kekayaan negara yang saksama.

6.4. Pengangkutan

Rupa bumi negara yang bergunung-ganang menghalang pengangkutan. Pesawat terbang membuka negara semasa zaman penjajahannya dan terus digunakan untuk kebanyakan perjalanan dan kebanyakan pengangkutan barang bernilai tinggi/berketumpatan tinggi. Ibu kota, Port Moresby, tidak mempunyai hubungan jalan raya ke mana-mana bandar utama PNG yang lain. Begitu juga, banyak kampung terpencil hanya boleh dicapai dengan pesawat ringan atau berjalan kaki. Ini menjadikan kos pengangkutan sangat tinggi dan mengehadkan akses kepada pasaran, perkhidmatan kesihatan, dan pendidikan bagi sebahagian besar penduduk.

Lapangan Terbang Antarabangsa Jacksons ialah lapangan terbang antarabangsa utama di Papua New Guinea, terletak 8 km dari Port Moresby. Selain daripada dua lapangan terbang antarabangsa, Papua New Guinea mempunyai 578 landasan terbang, kebanyakannya tidak berturap. Syarikat penerbangan kebangsaan ialah Air Niugini, yang beroperasi dari Lapangan Terbang Antarabangsa Jacksons. Pengangkutan udara, walaupun penting, juga mahal dan tidak dapat diakses oleh semua orang.

Rangkaian jalan raya sangat terhad. Jalan raya utama yang ada, seperti Lebuhraya Highlands, sering mengalami kerosakan akibat keadaan cuaca dan kekurangan penyelenggaraan. Kekurangan sambungan jalan raya antara pusat-pusat utama menghalang integrasi ekonomi dan sosial negara. Pengangkutan laut adalah penting untuk menghubungkan pulau-pulau dan kawasan pantai, tetapi kemudahan pelabuhan juga memerlukan penambahbaikan. Cabaran dalam sektor pengangkutan merupakan halangan besar kepada pembangunan ekonomi dan peningkatan taraf hidup di Papua New Guinea.

7.1. Kependudukan

Papua New Guinea adalah salah satu negara yang paling heterogen di dunia. Penduduknya dianggarkan seramai 8.95 juta orang pada tahun 2020. Walau bagaimanapun, satu laporan oleh PBB pada Disember 2022, berdasarkan tinjauan menggunakan imejan satelit dan pengesahan lapangan, mencadangkan anggaran populasi baru sebanyak 17 juta, hampir dua kali ganda anggaran rasmi negara. Angka ini, jika disahkan, akan menjadikan Papua New Guinea negara kepulauan Pasifik yang paling ramai penduduk.

Terdapat beratus-ratus kumpulan etnik asli di Papua New Guinea, majoritinya daripada kumpulan yang dikenali sebagai orang Papua, yang nenek moyangnya tiba di rantau New Guinea puluhan ribu tahun yang lalu. Orang asli yang lain ialah orang Austronesia, nenek moyang mereka tiba di rantau ini kurang daripada empat ribu tahun yang lalu. Terdapat juga ramai orang dari bahagian lain dunia yang kini menetap, termasuk orang Cina, orang Eropah, Australia, Indonesia, Filipina, Polinesia, dan Mikronesia. Sekitar 50,000 ekspatriat, kebanyakannya dari Australia dan China, tinggal di Papua New Guinea pada tahun 1975, tetapi kebanyakannya telah berpindah menjelang abad ke-21. Data dari Bank Dunia menunjukkan bahawa kira-kira 0.3% daripada populasi Papua New Guinea terdiri daripada pendatang antarabangsa pada tahun 2015.

Kadar pertumbuhan penduduk adalah tinggi, memberikan tekanan kepada sumber dan perkhidmatan. Taburan penduduk tidak sekata, dengan kepadatan tertinggi di kawasan tanah tinggi dan beberapa pusat bandar. Majoriti besar penduduk tinggal di kawasan luar bandar dalam komuniti adat tradisional.

7.2. Bahasa

Papua New Guinea mempunyai lebih banyak bahasa daripada mana-mana negara lain, dengan lebih 820 bahasa peribumi, mewakili 12% daripada jumlah keseluruhan bahasa di dunia, tetapi kebanyakannya mempunyai kurang daripada 1,000 penutur. Dengan purata hanya 7,000 penutur setiap bahasa, Papua New Guinea mempunyai kepadatan bahasa yang lebih tinggi daripada mana-mana negara lain di bumi kecuali Vanuatu. Bahasa peribumi yang paling banyak dituturkan ialah bahasa Enga, dengan kira-kira 200,000 penutur, diikuti oleh bahasa Melpa dan bahasa Huli. Bahasa peribumi dikelaskan kepada dua kumpulan besar, bahasa-bahasa Austronesia dan bahasa bukan Austronesia, atau bahasa-bahasa Papua.

Terdapat empat bahasa yang mempunyai pengiktirafan statutori di Papua New Guinea: Bahasa Inggeris, Tok Pisin, Hiri Motu, dan, sejak 2015, bahasa isyarat (yang dalam praktiknya bermaksud Bahasa Isyarat Papua New Guinea).

Bahasa Inggeris adalah bahasa kerajaan dan sistem pendidikan, tetapi ia tidak dituturkan secara meluas. Lingua franca utama negara ini ialah Tok Pisin (biasanya dikenali dalam bahasa Inggeris sebagai Pidgin New Guinea atau Pidgin Melanesia), di mana banyak perbahasan di Parlimen dijalankan, banyak kempen maklumat dan iklan dipersembahkan, dan sebuah akhbar mingguan kebangsaan, Wantok Niuspepa, diterbitkan. Satu-satunya kawasan di mana Tok Pisin tidak lazim adalah wilayah selatan Papua, di mana orang sering menggunakan bahasa rasmi ketiga, Hiri Motu. Walaupun terletak di wilayah Papua, Port Moresby mempunyai populasi yang sangat pelbagai yang kebanyakannya menggunakan Tok Pisin, dan pada tahap yang lebih rendah bahasa Inggeris, dengan bahasa Motu dituturkan sebagai bahasa peribumi di kampung-kampung terpencil. Kepelbagaian bahasa yang luar biasa ini adalah aset budaya yang penting tetapi juga menimbulkan cabaran dalam komunikasi, pendidikan, dan pentadbiran negara. Banyak bahasa tempatan menghadapi risiko kepupusan akibat pengaruh bahasa yang lebih dominan.

7.3. Agama

Kerajaan dan badan kehakiman menegakkan hak perlembagaan untuk kebebasan bersuara, berfikir, dan berkepercayaan, dan tiada undang-undang untuk menyekat hak-hak tersebut telah diterima pakai. Banci 2011 mendapati bahawa 95.6% warganegara mengidentifikasikan diri mereka sebagai Kristian, 1.4% bukan Kristian, dan 3.1% tidak memberi jawapan. Hampir tiada responden yang mengidentifikasikan diri sebagai tidak beragama. Sinkretisme agama adalah tinggi, dengan ramai warganegara menggabungkan kepercayaan Kristian mereka dengan beberapa amalan agama peribumi tradisional.

Majoriti penganut Kristian di Papua New Guinea adalah Protestan, membentuk kira-kira 70% daripada jumlah penduduk. Mereka kebanyakannya diwakili oleh Gereja Lutheran Injili Papua New Guinea, Gereja Masehi Advent Hari Ketujuh, pelbagai denominasi Pentakosta, Gereja Bersatu di Papua New Guinea dan Kepulauan Solomon, Perikatan Injili Papua New Guinea, dan Gereja Anglikan Papua New Guinea. Selain Protestan, terdapat minoriti Katolik Rom yang ketara dengan kira-kira 25% daripada populasi.

Terdapat kira-kira 5,000 penganut Islam di negara ini. Majoritinya tergolong dalam kumpulan Sunni. Gereja Kristian bukan tradisional dan kumpulan agama bukan Kristian aktif di seluruh negara. Majlis Gereja-gereja Papua New Guinea telah menyatakan bahawa kedua-dua mubaligh Muslim dan Konfusianisme sangat aktif.

Agama tradisional sering bersifat animis. Ada juga yang cenderung mempunyai unsur-unsur pemujaan nenek moyang, walaupun generalisasi adalah meragukan memandangkan kepelbagaian masyarakat Melanesia yang melampau. Lazim di kalangan suku kaum tradisional ialah kepercayaan kepada masalai, atau roh jahat, yang dipersalahkan kerana "meracuni" orang, menyebabkan malapetaka dan kematian, dan amalan puripuri (sihir).

Orang Bahá'í pertama di PNG ialah Violete Hoenke yang tiba di Pulau Admiralty, dari Australia, pada tahun 1954. Komuniti Bahá'í PNG berkembang begitu pesat sehingga pada tahun 1969 sebuah Perhimpunan Rohani Kebangsaan (majlis pentadbiran) telah dipilih. Sehingga 2020 terdapat lebih 30,000 ahli Kepercayaan Bahá'í di PNG. Pada tahun 2012 keputusan dibuat untuk mendirikan Rumah Ibadat Bahá'í pertama di PNG. Reka bentuknya adalah seperti bakul tenunan, ciri umum semua kumpulan dan budaya di PNG. Oleh itu, ia diharapkan menjadi simbol bagi seluruh negara. Sembilan pintu masuknya diilhamkan oleh reka bentuk Haus Tambaran (Rumah Roh). Pembinaan bermula di Port Moresby pada tahun 2018.

7.4. Pendidikan

Sebahagian besar penduduk adalah buta huruf, dengan wanita mendominasi dalam bidang ini. Sebahagian besar pendidikan di PNG disediakan oleh institusi gereja. Ini termasuk 500 sekolah Gereja Lutheran Injili Papua New Guinea. Papua New Guinea mempunyai enam universiti serta institusi pengajian tinggi lain. Dua universiti pengasas ialah Universiti Papua New Guinea, yang berpusat di Daerah Ibu Negara, dan Universiti Teknologi Papua New Guinea, yang berpusat di luar Lae, di Wilayah Morobe.

Empat universiti lain dahulunya adalah kolej tetapi sejak itu telah diiktiraf oleh kerajaan. Ini ialah Universiti Goroka di wilayah Tanah Tinggi Timur, Universiti Divine Word (dijalankan oleh Mubaligh Firman Ilahi Gereja Katolik) di Wilayah Madang, Universiti Vudal di Wilayah New Britain Timur, dan Universiti Advent Pasifik (dijalankan oleh Gereja Masehi Advent Hari Ketujuh) di Daerah Ibu Negara.

Sistem pendidikan formal terdiri daripada peringkat rendah, menengah, dan pengajian tinggi. Walau bagaimanapun, akses kepada pendidikan, terutamanya di kawasan luar bandar dan terpencil, masih terhad. Kadar keciciran adalah tinggi, dan kualiti pendidikan sering dipersoalkan disebabkan kekurangan guru terlatih, sumber yang tidak mencukupi, dan kurikulum yang mungkin tidak relevan dengan keperluan tempatan. Kerajaan telah berusaha untuk meningkatkan kadar celik huruf dan penyertaan dalam pendidikan melalui pelbagai inisiatif, tetapi cabaran seperti geografi yang sukar, kepelbagaian bahasa, dan kekangan kewangan terus menghalang kemajuan. Human Rights Measurement Initiative melaporkan bahawa Papua New Guinea mencapai 68.5% daripada apa yang sepatutnya mungkin untuk hak pendidikan, berdasarkan tahap pendapatannya.

7.5. Kesihatan

Petunjuk kesihatan utama seperti jangka hayat dan kadar kematian bayi/ibu di Papua New Guinea masih menunjukkan cabaran yang signifikan. Sehingga 2019, jangka hayat semasa lahir ialah 63 tahun untuk lelaki dan 67 tahun untuk wanita. Perbelanjaan kesihatan kerajaan pada tahun 2014 menyumbang 9.5% daripada jumlah perbelanjaan kerajaan, dengan jumlah perbelanjaan kesihatan bersamaan dengan 4.3% daripada KDNK. Terdapat lima orang doktor bagi setiap 100,000 orang pada awal tahun 2000-an. Kadar kematian ibu pada tahun 2010 bagi setiap 100,000 kelahiran untuk Papua New Guinea ialah 250. Ini berbanding dengan 311.9 pada tahun 2008 dan 476.3 pada tahun 1990. Kadar kematian kanak-kanak bawah 5 tahun, bagi setiap 1,000 kelahiran ialah 69 dan kematian neonatal sebagai peratusan kematian kanak-kanak bawah 5 tahun ialah 37. Di Papua New Guinea, bilangan bidan bagi setiap 1,000 kelahiran hidup ialah 1 dan risiko kematian seumur hidup bagi wanita hamil ialah 1 dalam 94.

Kebolehcapaian perkhidmatan perubatan adalah terhad, terutamanya di kawasan luar bandar dan terpencil di mana infrastruktur pengangkutan yang buruk dan kekurangan kakitangan kesihatan menjadi halangan utama. Penyakit berjangkit utama seperti HIV/AIDS, malaria, dan batuk kering terus menjadi kebimbangan kesihatan awam yang serius. Papua New Guinea mempunyai insiden HIV dan AIDS tertinggi di rantau Pasifik. Kurangnya kesedaran mengenai HIV/AIDS adalah masalah pokok, terutamanya di kawasan luar bandar.

Dasar kesihatan kerajaan bertujuan untuk meningkatkan akses kepada perkhidmatan kesihatan asas, tetapi pelaksanaannya menghadapi pelbagai cabaran termasuk kekurangan dana, rasuah, dan isu logistik. Isu-isu kesaksamaan dalam akses kesihatan, di mana penduduk di kawasan pedalaman dan golongan miskin sering terpinggir, perlu ditangani secara serius. Human Rights Measurement Initiative mendapati bahawa Papua New Guinea mencapai 71.9% daripada apa yang sepatutnya mungkin untuk hak kesihatan, berdasarkan tahap pendapatannya. Peningkatan dalam infrastruktur kesihatan, latihan kakitangan perubatan, dan program kesihatan awam yang berkesan adalah penting untuk meningkatkan status kesihatan keseluruhan penduduk.

8.1. Gaya Hidup dan Adat Resam

Dianggarkan lebih daripada seribu kumpulan budaya wujud di Papua New Guinea. Disebabkan kepelbagaian ini, banyak gaya ekspresi budaya telah muncul. Setiap kumpulan telah mencipta bentuk ekspresifnya sendiri dalam seni, tarian, persenjataan, pakaian, nyanyian, muzik, seni bina dan banyak lagi. Kebanyakan kumpulan budaya ini mempunyai bahasa mereka sendiri. Orang ramai biasanya tinggal di kampung yang bergantung pada pertanian sara diri. Di sesetengah kawasan, orang memburu dan mengumpul tumbuhan liar (seperti akar ubi keledek dan karuka) untuk menambah diet mereka. Mereka yang mahir memburu, bertani dan menangkap ikan mendapat penghormatan yang tinggi.

Sistem sosial 'Wantok' (bermaksud "satu bahasa" atau "satu puak" dalam Tok Pisin) adalah sangat penting, di mana individu mempunyai tanggungjawab dan ikatan yang kuat terhadap ahli kumpulan bahasa atau puak mereka. Kehidupan berpusatkan komuniti suku kaum adalah norma, dengan keputusan sering dibuat secara kolektif. Upacara tradisional seperti 'sing-sing' adalah persembahan kebudayaan yang meriah di mana peserta menghiasi diri dengan cat badan, bulu, dan perhiasan lain untuk menari dan menyanyi, sering kali menceritakan mitos atau peristiwa sejarah. Adat perkahwinan berbeza-beza, tetapi harga pengantin (dibayar dalam bentuk wang kulit kerang, babi, kasuari, atau wang tunai) adalah amalan biasa di banyak kawasan, manakala di kawasan lain, pengantin perempuan yang membayar mas kahwin. Walaupun wang kulit kerang tidak lagi menjadi mata wang rasmi Papua New Guinea (dimansuhkan pada tahun 1933), tradisi ini masih wujud dalam adat tempatan. Gaya hidup dan amalan sosial lain yang unik termasuk ritual peralihan usia, upacara pengebumian yang rumit, dan pelbagai pantang larang serta kepercayaan berkaitan alam ghaib.

8.2. Kesenian dan Muzik

Seni visual tradisional Papua New Guinea sangat pelbagai dan sering dikaitkan dengan amalan ritual dan kerohanian. Ukiran kayu adalah bentuk seni yang menonjol, terutamanya di rantau Sungai Sepik, di mana patung nenek moyang, topeng, dan objek ritual lain diukir dengan rumit. Topeng digunakan dalam tarian dan upacara, sering mewakili roh atau watak mitologi. Lukisan pada kulit kayu, perisai, dan gendang juga biasa, menampilkan corak geometri dan imejan simbolik. Bilum, beg tenunan tangan tradisional yang dibuat oleh wanita, bukan sahaja berfungsi tetapi juga merupakan ekspresi seni yang penting, dengan corak dan warna yang berbeza-beza mengikut wilayah dan tujuan.

Muzik tradisional Papua New Guinea juga sangat pelbagai, dengan setiap kumpulan etnik mempunyai alat muzik, lagu, dan gaya persembahan tersendiri. Alat muzik tempatan termasuk gendang (seperti 'kundu' berbentuk jam pasir), seruling buluh, paip pan, dan alat muzik bertali yang ringkas. Lagu-lagu rakyat sering mengiringi tarian dan upacara, menceritakan kisah, mitos, atau peristiwa penting dalam komuniti. Persembahan kebudayaan yang meriah, seperti 'sing-sing', menggabungkan muzik, tarian, dan pakaian tradisional yang berwarna-warni, dan merupakan tarikan utama dalam festival kebudayaan.

8.3. Sukan

Liga ragbi adalah sukan yang paling popular di Papua New Guinea dan sering dianggap sebagai sukan kebangsaan tidak rasmi. Sukan ini mempunyai pengikut yang sangat ramai dan bersemangat di seluruh negara. Pasukan kebangsaan, PNG Kumuls, bertanding di peringkat antarabangsa dan perlawanan mereka sering menjadi tumpuan utama. Perlawanan tahunan antara PNG Kumuls dan Australian Prime Minister's XIII (pasukan pilihan pemain NRL Australia) biasanya diadakan di Port Moresby dan menarik minat yang besar. Populariti liga ragbi begitu tinggi sehingga ia digambarkan sebagai pengganti kepada peperangan antara suku kaum, sebagai cara untuk menjelaskan semangat tempatan terhadap permainan tersebut. Ramai pemain Papua New Guinea telah menjadi selebriti dengan mewakili negara mereka atau bermain dalam liga profesional di luar negara. Malah pemain liga ragbi Australia yang telah bermain dalam siri State of Origin tahunan, yang diraikan setiap tahun di PNG, adalah antara orang yang paling terkenal di seluruh negara. State of Origin adalah kemuncak tahunan bagi kebanyakan rakyat Papua New Guinea, walaupun sokongan begitu ghairah sehingga ramai orang telah terkorban selama ini dalam pertempuran ganas menyokong pasukan mereka.

Walaupun tidak sepopular liga ragbi, bola sepak Australia juga mempunyai kehadiran yang signifikan, dengan pasukan kebangsaan PNG Mosquitoes menduduki tempat kedua di dunia selepas Australia. Sukan utama lain yang menjadi sebahagian daripada landskap sukan Papua New Guinea termasuk bola jaring, bola sepak persatuan, kesatuan ragbi, bola keranjang, dan, di timur Papua, kriket. Penyertaan dalam sukan dilihat sebagai cara untuk mempromosikan kesihatan, perpaduan, dan kebanggaan negara.

8.4. Media Massa

Landskap media massa di Papua New Guinea terdiri daripada akhbar, stesen penyiaran radio dan televisyen, serta platform media digital yang semakin berkembang. Akhbar utama termasuk The National dan Post-Courier, yang menyediakan liputan berita nasional dan antarabangsa.

Perbadanan Penyiaran Kebangsaan (NBC) adalah penyiar awam milik kerajaan, yang mengendalikan stesen radio dan televisyen di seluruh negara. Stesen televisyen komersial utama ialah EMTV. Radio kekal sebagai medium penting untuk penyebaran maklumat, terutamanya di kawasan luar bandar di mana akses kepada televisyen dan internet mungkin terhad.

Penggunaan internet dan media sosial semakin meningkat, terutamanya di kalangan generasi muda dan di kawasan bandar. Walau bagaimanapun, akses internet masih belum meluas di seluruh negara disebabkan oleh kos yang tinggi dan infrastruktur yang terhad. Pembekal perkhidmatan internet utama ialah Digicel PNG. Kebebasan media secara amnya dihormati, tetapi cabaran seperti tekanan politik dan kekangan sumber boleh mempengaruhi liputan.

8.5. Cuti Umum

Papua New Guinea menyambut beberapa cuti umum kebangsaan yang mencerminkan aspek sejarah, agama, dan budaya negara. Antara cuti umum utama termasuk:

• Hari Tahun Baru (1 Januari)
• Jumaat Agung dan Isnin Paskah (tarikh berubah setiap tahun, mengikut kalendar Kristian)
• Hari Keputeraan Raja (biasanya Isnin kedua pada bulan Jun, meraikan hari keputeraan rasmi Raja England)
• Hari Peringatan Kebangsaan (23 Julai, memperingati mereka yang berkhidmat dan terkorban dalam peperangan)
• Hari Kemerdekaan (16 September, meraikan kemerdekaan daripada Australia pada tahun 1975)
• Hari Krismas (25 Disember)
• Hari Boxing (26 Disember)

Selain cuti umum kebangsaan ini, setiap wilayah juga mungkin mempunyai cuti wilayah tersendiri. Cuti-cuti ini memainkan peranan penting dalam kehidupan sosial dan kebudayaan rakyat Papua New Guinea, menyediakan masa untuk perayaan, upacara keagamaan, dan perhimpunan keluarga serta komuniti.