1. Gambaran Keseluruhan
Pierre Fournier dikenali sebagai salah seorang pemain selo terkemuka pada abad ke-20, dihormati atas gaya permainannya yang elegan, bunyi yang agung dan hangat, serta penguasaan teknik yang luar biasa. Kerjaya beliau merangkumi persembahan solo yang meluas, kolaborasi muzik kamar yang penting, dan sumbangan besar dalam bidang pengajaran. Walaupun menghadapi cabaran awal akibat polio yang mendorongnya beralih kepada selo, beliau mencapai kemasyhuran antarabangsa. Namun, kerjayanya juga diwarnai oleh kontroversi berkaitan kolaborasi semasa pendudukan Nazi di Perancis, yang menjejaskan reputasinya buat sementara waktu. Sepanjang hidupnya, Fournier mengekalkan reputasi sebagai "bangsawan pemain selo" dan "putera selo", meninggalkan legasi rakaman dan pengaruh pedagogi yang berkekalan.
2. Kehidupan Awal dan Pendidikan
Pierre Fournier dilahirkan di Paris, Perancis, pada 24 Jun 1906. Beliau berasal dari keluarga yang berlatar belakang seni dan ketenteraan; datuknya ialah seorang pengukir, bapanya seorang jeneral tentera Perancis yang pernah berkhidmat sebagai gabenor Corsica, dan ibunya seorang pemain piano. Adik lelakinya, Jean Fournier, kemudian menjadi pemain violin terkenal.
Pada mulanya, Fournier belajar bermain piano di bawah bimbingan ibunya. Walau bagaimanapun, pada usia sembilan tahun, beliau menghidap polio ringan yang menyebabkan kehilangan ketangkasan pada kaki dan tangan kanannya. Kesukaran menggunakan pedal piano akibat penyakit ini mendorongnya untuk beralih kepada selo.
Beliau menerima latihan awal daripada Odette Krettly, dan pada tahun 1918, beliau mula belajar dengan André Hekking. Kemudian, beliau melanjutkan pengajian di bawah bimbingan Paul Bazelaire. Pada usia 12 tahun, Fournier diterima masuk ke Konservatori Paris, sebuah institusi muzik berprestij. Beliau menamatkan pengajian pada tahun 1923, pada usia 17 tahun, dengan memenangi hadiah pertama. Setelah itu, beliau meneruskan latihan di bawah Bazelaire. Fournier juga dilaporkan pernah mendapatkan nasihat daripada pemain selo legenda, Pablo Casals. Beliau membuat debutnya di Paris pada tahun 1924, di mana beliau dipuji sebagai "pemain selo masa depan" atas kehebatan dan teknik membownya.
3. Kerjaya Persembahan Antarabangsa
Kerjaya persembahan antarabangsa Pierre Fournier bermula dengan pesat, menjadikannya salah seorang pemain selo yang paling dicari pada zamannya.
Pada tahun 1925, beliau menjadi terkenal apabila membuat persembahan dengan Concerts Colonne Orchestra, dan pada tahun 1927, beliau dijemput sebagai pemain solo bersama orkestra tersebut. Ini menandakan permulaan jelajah konsertnya di seluruh Perancis dan pelbagai negara Eropah. Pada tahun 1934, beliau mencapai kejayaan besar apabila membuat persembahan dengan Orkestra Filharmonik Berlin.
Selepas Perang Dunia Kedua, kerjaya Fournier semakin berkembang. Beliau membuat jelajah pertamanya ke Amerika Syarikat pada tahun 1948, di mana beliau menerima pujian besar di New York dan Boston. Beliau terus membuat persembahan di Amerika Syarikat setiap tahun selepas itu, dengan sokongan daripada pemain piano Artur Schnabel. Pada tahun 1950-an, beliau menjelajah Amerika Selatan, sering diiringi oleh Alfredo Rossi, seorang rakan peribadi dan bekas rakan sekerja dari awal kerjayanya di Itali dan Sepanyol.
Fournier juga menumpukan perhatian kepada muzik kamar, yang menjadi salah satu minat utamanya. Dari tahun 1925 hingga 1929, beliau adalah ahli Krettly Quartet, yang diketuai oleh Robert Krettly, abang kepada guru awalnya, Odette Krettly. Pada tahun 1928, beliau membentuk trio dengan pemain violin Gabriel Bouillon dan pemain piano Vlad Perlemuter. Beliau juga sering berkolaborasi dengan pemain piano Alfred Cortot dan pemain violin Jacques Thibaud. Selepas Perang Dunia Kedua, beliau membentuk kuartet dengan pemain violin Josef Szigeti, pemain viola William Primrose, dan pemain piano Artur Schnabel. Kuartet ini membuat persembahan di pelbagai tempat di Eropah, termasuk Festival Muzik Edinburgh yang pertama pada tahun 1947, di mana mereka mempersembahkan semua muzik kamar Franz Schubert dan Johannes Brahms. Josef Szigeti menyifatkan pengalaman ini sebagai "pengalaman muzik tertinggi".
Sebagai pemain duo, Fournier berkolaborasi dengan pemain piano terkemuka seperti Wilhelm Kempff, Wilhelm Backhaus, Artur Rubinstein, dan Friedrich Gulda. Beliau mempunyai persahabatan yang istimewa dengan Kempff, dan pada tahun 1954, mereka mengadakan konsert khas yang tidak dirancang di Jepun apabila kedua-duanya berada di sana untuk jelajah berasingan. Fournier terus membuat persembahan di khalayak ramai sehingga dua tahun sebelum kematiannya pada usia 79 tahun.
4. Kerjaya Pengajaran
Pierre Fournier juga merupakan seorang pendidik yang berdedikasi, meninggalkan impak besar kepada generasi pemain selo seterusnya.
Beliau mengajar selo dan muzik kamar di École Normale de Musique di Paris selama tiga tahun bermula pada tahun 1937. Pada tahun 1941, beliau dijemput untuk mengajar di Konservatori Paris. Walau bagaimanapun, disebabkan jadual persembahan yang sangat padat, beliau terpaksa meninggalkan jawatan pengajarannya di Paris pada tahun 1949.
Selepas tahun 1956, Fournier berpindah ke Geneva, Switzerland, yang menjadi pangkalan persembahannya. Di sana, beliau terus mengajar secara persendirian di rumahnya. Beliau juga mengadakan kursus musim panas setiap tahun di Geneva dan Zürich, di mana beliau membimbing pelajar dari seluruh dunia bersama anak lelakinya, Jean Fonda (seorang pemain piano).
Pendekatan pedagogi Fournier menekankan penghasilan "bunyi yang lembut seperti baldu dan mengalir" serta "mengangkat siku lebih tinggi daripada lengan bow". Beliau berpendapat bahawa memegang bow dengan kuat sambil mengekalkan tangan dan lengan dalam keadaan bebas bergerak adalah penting. Beliau juga menyarankan latihan violin Sevcik sebagai cara untuk menyempurnakan teknik membow. Fournier sering menekankan kepentingan irama dan menasihati pelajarnya agar tidak terlalu banyak menggunakan rubato. Murid-muridnya mengenang bahawa beliau mengajar setiap individu dengan cara yang berbeza.
Fournier turut berkhidmat sebagai juri dalam pelbagai pertandingan antarabangsa yang berprestij. Beliau adalah ahli juri dalam Pertandingan Antarabangsa Pablo Casals yang pertama, diadakan di Paris pada tahun 1957, di bawah pimpinan Paul Bazelaire. Pada tahun 1962, beliau juga menjadi juri dalam Pertandingan Antarabangsa Tchaikovsky ke-3, di mana Mstislav Rostropovich menjadi pengerusi juri.
Antara murid-muridnya yang terkenal termasuk Julian Lloyd Webber, Rocco Filippini, Margaret Moncrieff, Richard Markson, Kenichiro Yasuda, Hirofumi Kanno, Nobuko Yamazaki, Joan Dickson, dan Amaryllis Fleming.
5. Alat Muzik
Pierre Fournier dikenali kerana bermain tiga alat selo yang berbeza sepanjang kerjayanya:
- Selo Jean-Baptiste Vuillaume yang dibuat pada tahun 1863.
- Selo Matteo Goffriller dari tahun 1722, yang kini dimainkan oleh Valentin Erben dari Austria.
- Selo Charles Adolphe Maucotel yang jarang ditemui, dibuat pada tahun 1849.
Selo Maucotel 1849 digunakan oleh Fournier selama 18 tahun terakhir kerjayanya dan untuk semua rakamannya.
6. Kontroversi dan Kritikan
Kerjaya Pierre Fournier tidak terlepas daripada kontroversi, terutamanya berkaitan dengan aktiviti beliau semasa Perang Dunia Kedua.
Pada tahun 1949, ketika Fournier membuat jelajah pertamanya di Amerika Syarikat, timbul pendedahan bahawa beliau telah berkolaborasi dengan pihak Jerman Nazi semasa pendudukan Perancis. Beliau didapati telah membuat persembahan sebanyak 82 kali di "Radio-Paris", sebuah stesen yang dikendalikan oleh Jerman, dan menerima bayaran sebanyak 192.40 K FRF untuk perkhidmatan tersebut. Akibatnya, "Cawangan Profesional Jawatankuasa Pembersihan Kebangsaan untuk Artis Dramatik dan Lirik serta Pemuzik Persembahan" di Perancis mendapati beliau bersalah atas tuduhan kolaborasi. Beliau dikenakan larangan membuat persembahan selama enam bulan. Pendedahan ini menyebabkan rasa malu besar semasa persembahannya di Amerika.
Selain kontroversi kolaborasi, terdapat juga beberapa penilaian kritikal terhadap persembahan Fournier pada lewat kerjayanya. Sesetengah pengkritik, seperti Kazuhiko Watanabe, menyatakan bahawa terdapat kemerosotan dalam intonasi dan teknik membownya selepas tahun 1960-an. Pemain violin terkenal Nathan Milstein, walaupun memuji Fournier sebagai pemain selo yang hebat, tidak meletakkannya setanding dengan Gregor Piatigorsky.
7. Kehidupan Peribadi
Pierre Fournier mempunyai kehidupan peribadi yang agak tertutup tetapi penuh dengan hubungan penting.
Anak lelakinya, Jean-Pierre Fournier, menjadi seorang pemain piano dan membuat persembahan dengan nama Jean Fonda. Beliau sering berkolaborasi dengan bapanya dalam konsert dan sesi rakaman.
Fournier berkahwin dengan Lydia Antik, yang merupakan bekas isteri kepada pemain selo terkenal Gregor Piatigorsky. Kemudian dalam hidupnya, beliau berkahwin dengan seorang wanita Jepun.
Dari segi personaliti, Fournier digambarkan oleh muridnya, Richard Markson, sebagai seorang yang "sangat pemalu, pendiam, dengan harga diri yang mencukupi tetapi tidak pernah menunjukkannya secara berlebihan," dan memiliki "humor yang halus." Richard Markson berkongsi anekdot di mana Fournier, setelah bermain bahagian lambat dari Konserto Selo Dvořák dalam pelajaran, dan isterinya berkata ia "sangat menyentuh," Fournier menjawab, "Semua orang sangat menyukai bahagian saya yang perlahan. Adakah ada yang salah dengan bahagian lain?"
Beliau menjalin persahabatan rapat dengan ramai tokoh muzik terkemuka, termasuk pemain piano Wilhelm Kempff, serta konduktor Wilhelm Furtwängler, Herbert von Karajan, dan Rafael Kubelík. Beliau juga mempunyai hubungan rapat dengan pemain selo Mstislav Rostropovich, di mana mereka sering berkhidmat sebagai juri bersama dalam pertandingan muzik antarabangsa, dan Fournier kadang-kadang membuat persembahan solo selo dalam 'Don Quixote' di bawah pimpinan Rostropovich.
Selepas tahun 1956, Fournier menjadikan Switzerland sebagai tempat tinggalnya, walaupun beliau tidak pernah melepaskan kewarganegaraan Perancisnya.
8. Repertoar
Pierre Fournier mempunyai repertoar yang sangat luas, merangkumi pelbagai era dan gaya muzik, dari karya-karya klasik dan romantis hingga muzik kontemporari.
Beliau sering mempersembahkan dan merakam karya-karya penting daripada komposer-komposer utama. Antara karya kontemporari yang sering dimainkannya termasuk:
- Konserto Selo No. 1 oleh Bohuslav Martinů (1930, disemak 1939, 1955), yang didedikasikan khas kepadanya.
- Sonata Selo oleh Francis Poulenc (1948), juga didedikasikan kepadanya.
- Karya-karya oleh Othmar Schoeck, Jean Martinon, Albert Roussel, dan Edgard Feder.
Komposer Brazil Heitor Villa-Lobos pernah berjanji untuk menggubah "Konserto untuk 3 Selo" khusus untuk Fournier, Mstislav Rostropovich, dan Gaspar Cassadó, namun karya tersebut tidak sempat diselesaikan.
Pada tahun 1986, "Elegi Mengenang Félix Salmond" yang digubah oleh Allan Shulman, dipersembahkan buat pertama kali di New York sempena konsert ulang tahun ke-30 Persatuan Selo. Karya ini didedikasikan kepada beberapa pemain selo terkemuka yang telah meninggal dunia baru-baru ini, termasuk Pierre Fournier.
Pada tahun 1972, Fournier sendiri menyunting skor persembahan lengkap Bach's Suite Selo tanpa iringan. Edisi ini kemudian diterbitkan oleh International Music di Amerika Syarikat.
9. Penilaian dan Reputasi
Pierre Fournier secara meluas diiktiraf sebagai salah seorang pemain selo terhebat pada zamannya, sering kali diberi gelaran kehormat seperti "bangsawan pemain selo" dan "putera selo".
Beliau dipuji atas keanggunan muzik, bunyi yang agung dan hangat, serta penguasaan teknik yang cemerlang, terutamanya dalam virtuosity dan teknik membownya. Julius Bech, seorang pemain selo dari Orkestra Tonhalle Zürich, menyatakan bahawa Fournier telah meningkatkan seni selo Perancis, yang berakar umbi daripada Jean-Louis Duport, ke tahap kemahiran yang sempurna.
Rakaman-rakaman Fournier, khususnya rakaman Suite Selo Bach yang dibuat pada Disember 1960, masih dianggap sebagai antara versi terbaik yang pernah dihasilkan. Rakaman-rakaman lain termasuk sonata selo Ludwig van Beethoven dan Konserto Selo Elgar oleh Edward Elgar, yang telah lama tersedia dalam format cakera padat.
Beliau juga mempunyai persaingan yang sihat dan mesra dengan rakan pemain selo Perancis, Paul Tortelier. Dikatakan bahawa selepas salah satu konsert Tortelier, Fournier berkata, "Paul, kalaulah tangan kiri awak ada pada saya," dan Tortelier membalas, "Pierre, kalaulah tangan kanan awak ada pada saya," menunjukkan rasa kagum dan hormat antara satu sama lain.
10. Anugerah dan Penghormatan
Pierre Fournier menerima pelbagai anugerah dan penghormatan sepanjang kerjayanya yang cemerlang:
- Pada tahun 1963, beliau dilantik sebagai ahli Legion of Honour, salah satu anugerah tertinggi Perancis.
- Beliau dianugerahkan Grand Prix du Disque untuk rakaman beliau bagi Konserto Selo dalam B minor, Op. 104 oleh Antonín Dvořák, yang dikeluarkan pada tahun 1955.
- Beliau memenangi dua Anugerah Grammy untuk Persembahan Muzik Kamar Terbaik:
- Pada tahun 1976, bersama Arthur Rubinstein dan Henryk Szeryng, untuk rakaman mereka bagi Schubert's Trio Piano No. 1 dalam B Flat, Op. 99 dan No. 2 dalam E Flat, Op. 100.
- Pada tahun 1975, juga bersama Arthur Rubinstein dan Henryk Szeryng, untuk rakaman mereka bagi Brahms's Trios (Lengkap) dan Schumann's Trio No. 1 dalam D Minor.
11. Legasi
Legasi Pierre Fournier kekal signifikan dalam dunia muzik klasik, terutamanya dalam repertoar selo dan pengaruhnya terhadap generasi pemain selo seterusnya.
Sumbangan beliau kepada repertoar selo termasuk dedikasi karya-karya utama seperti Konserto Selo No. 1 oleh Bohuslav Martinů dan Sonata Selo oleh Francis Poulenc. Edisi beliau sendiri bagi Suite Selo Bach yang lengkap, yang diterbitkan pada tahun 1972, terus menjadi rujukan penting bagi pemain selo di seluruh dunia.
Fournier dikenang sebagai seorang guru yang berdedikasi, yang membentuk ramai pemain selo terkenal melalui pengajaran persendirian dan kursus musim panasnya. Murid-muridnya meneruskan warisan pedagogi dan gaya permainannya.
Beliau meninggal dunia secara tiba-tiba pada 8 Januari 1986, pada usia 79 tahun, ketika masih aktif dalam kerjaya persembahan. Beliau dijadualkan untuk mengadakan resital terakhirnya di Jepun pada tahun itu, namun ia terpaksa dibatalkan akibat kematiannya. Rakaman-rakaman beliau, terutamanya Suite Selo Bach, masih dianggap sebagai penanda aras dan terus dikagumi oleh pemuzik dan peminat muzik klasik, mengukuhkan tempatnya sebagai salah seorang maestro selo yang paling berpengaruh dalam sejarah.