Samuel Wanjiru

1.1. Kelahiran, Keluarga dan Kemiskinan

Samuel Kamau Wanjiru dilahirkan pada 10 November 1986 di Ol Kalou, Nyahururu, Daerah Laikipia, di Wilayah Tengah, Kenya. Beliau berasal daripada suku Kikuyu. Ibu bapanya berpisah ketika beliau masih kecil, menyebabkan beliau dibesarkan dalam kemiskinan oleh ibunya, Hannah Wanjiru, bersama adik lelakinya, Simon Njoroge. Wanjiru mengambil nama ibunya sebagai nama keluarga kerana ibunya adalah ibu tunggal.

Sejak kecil, Wanjiru sangat gemar berlari. Keadaan rumahnya yang terletak di ketinggian lebih 2.00 K m secara semula jadi melatih kapasiti paru-parunya. Pada usia enam tahun, beliau mendaftar di Sekolah Rendah Githunguri, yang terletak kira-kira 30 km dari rumahnya. Walau bagaimanapun, kehidupan keluarganya sangat daif, bergantung hanya pada ladang jagung yang kecil. Wanjiru sering ke sekolah tanpa bekalan makan tengah hari dan berkaki ayam, tidak mampu membeli buku teks, dan sukar membayar yuran sekolah yang sedikit. Akibat kemiskinan, beliau terpaksa berhenti sekolah pada usia kira-kira 12 tahun, ketika berada di darjah tujuh (sistem pendidikan Kenya adalah 8-4-4).

1.2. Berhenti Sekolah dan Kerjaya Larian Awal di Kenya

Walaupun Wanjiru telah menunjukkan kebolehan berlari yang luar biasa sejak usia lapan tahun dalam acara sukan sekolah rendah, beliau mula serius dalam sukan larian selepas berhenti sekolah. Pada mulanya, beliau berlatih sendiri di rumah. Bakat Wanjiru kemudiannya menarik perhatian jurulatih Francis Kamau dari kelab olahraga MFAE (Mutual Fair Exchanges athletics club). Untuk berlatih di kelab tersebut, Wanjiru berpindah bersendirian ke pinggir bandar. Kelab MFAE terletak berhampiran Air Terjun Thomson di pinggir Nyahururu, sebuah pusat latihan khusus untuk pelari jarak jauh di kawasan altitud tinggi kira-kira 3.00 K m.

Di bawah bimbingan Jurulatih Kamau, Wanjiru mencapai tempat ketiga dalam Kejohanan Olahraga Sekolah Rendah Kebangsaan 10,000m di Kisumu, Kenya Barat, pada tahun 2000. Pencapaian ini menjadikan bakat Wanjiru dikenali ramai. Namun, beliau tidak mampu membayar yuran kelab dan terpaksa meninggalkannya. Beberapa jurulatih dari kelab lain yang mengiktiraf bakatnya di Kisumu menunjukkan minat, tetapi tiada seorang pun yang mampu menanggungnya, menyebabkan Wanjiru terpaksa kembali ke rumah keluarganya.

Setelah kembali ke kehidupan serba kekurangan bersama ibu dan adiknya, Wanjiru teringat perbualan dengan atlet lain di Kisumu tentang kem latihan altitud tinggi Gunung Kenya di Nyeri, kira-kira 100 km dari Ol Kalou. Beliau memutuskan untuk memohon kebenaran menyertai kem tersebut yang dianjurkan oleh Stephen Ndung'u. Mengikut adat suku Kikuyu, seorang ibu tunggal tidak dibenarkan membuat keputusan penting mengenai kehidupan anaknya secara bersendirian. Oleh itu, bapa saudara sebelah ibunya, John Mwihia, bertindak sebagai penjaga. Mwihia membawa Wanjiru melawat Ndung'u di Nyeri, dan Wanjiru diterima masuk ke kem tersebut. Semasa pertemuan itu, Mwihia menyediakan gula dan 1 kg beras sebagai yuran latihan awal. Latihan di kem Nyeri membolehkan Wanjiru memenangi pelbagai kejohanan daerah, menjadikannya seorang wira di Nyeri. Ndung'u kemudiannya mula mencari penaja untuk membolehkan Wanjiru mengembangkan bakatnya di luar negara.

2.1. Belajar di Luar Negara dan Zaman Sekolah Tinggi

Pada awal tahun 2002, Stephen Ndung'u memperkenalkan Wanjiru kepada Shunichi Kobayashi, seorang penganjur atlet yang berpangkalan di Kenya dan telah menghantar hampir 50 atlet ke Jepun. Pada masa yang sama, Wanjiru sendiri telah berbincang dengan Samuel Kabiru, seorang senior dari Sekolah Tinggi Sendai Ikuei Gakuen yang telah meningkatkan prestasinya melalui latihan di Jepun, dan Wanjiru mula berharap untuk belajar di Jepun. Beliau kemudian memenangi pertandingan rentas desa yang juga berfungsi sebagai pemilihan pelajar antarabangsa, dan berjaya mendapatkan tempat di Sekolah Tinggi Sendai Ikuei melalui Sekolah Menengah Ngaru. Pada masa itu, Wanjiru menunjukkan bakat luar biasa pada usia 15 tahun, mampu berlari 5000m dalam 14 minit 6 saat.

Pada April 2002, Wanjiru mendaftar di Sekolah Tinggi Sendai Ikuei. Pada mulanya, beliau menghadapi cabaran besar seperti kesejukan musim sejuk Sendai yang pertama kali dialaminya, halangan bahasa, dan kerinduan kampung halaman. Namun, beliau belajar bahasa Jepun dengan menonton program anime dan menjadi fasih dalam perbualan harian dalam masa setahun. Wanjiru kemudiannya menyatakan bahawa tahun pertamanya di Sendai Ikuei sangat sukar berbanding dengan hanya 30 minit latihan sehari di Kenya.

Di bawah bimbingan jurulatih Takao Watanabe, beliau menumpukan perhatian pada ekiden (perlumbaan larian berganti-ganti) dan rentas desa. Beliau memenangi Kejohanan Rentas Desa Antarabangsa Chiba dua kali dan Kejohanan Rentas Desa Antarabangsa Fukuoka tiga kali. Beliau juga mencatatkan larian cemerlang dengan memenangi anugerah bahagian selama tiga tahun berturut-turut dalam Kejohanan Ekiden Sekolah Tinggi Kebangsaan, mengalahkan atlet seperti Mekubo Job Mogusu, dan menyumbang kepada era kegemilangan Sekolah Tinggi Sendai Ikuei. Walau bagaimanapun, Wanjiru terlalu fokus pada latihan larian berirama jalan raya pada kelajuan 2 minit 45 saat per kilometer untuk 2 km, menyebabkan kekurangan latihan kelajuan. Akibatnya, beliau gagal memenangi 5000m di Kejohanan Sukan Kebangsaan Sekolah Tinggi, menduduki tempat ketiga pada tahun pertama, kedua pada tahun kedua, dan ketiga pada tahun ketiga. Ini menyebabkan Wanjiru tersalah anggap bahawa beliau tidak mempunyai bakat kelajuan dan berhasrat untuk beralih kepada maraton lebih awal. Walaupun begitu, rekod peribadi terbaiknya semasa sekolah tinggi, 5000m dalam 13:38.98 dan 10000m dalam 28:00.14, kedua-duanya melebihi rekod sekolah tinggi Jepun pada masa itu.

2.2. Kerjaya Pasukan Korporat

Selepas menamatkan pengajian di sekolah tinggi, Samuel Wanjiru menerima tawaran daripada beberapa pasukan korporat dan menyertai Toyota Motor Kyushu dengan matlamat menjadi pelari maraton, di bawah bimbingan Koichi Morishita, pemenang pingat perak maraton Olimpik Barcelona 1992. Beliau diletakkan di Bahagian Hal Ehwal Am, Jabatan Sumber Manusia dan Hal Ehwal Am, di mana beliau menjalani latihan.

Sejurus selepas menyertai syarikat itu, pada April 2005, beliau mencatatkan rekod peribadi terbaik berturut-turut: 10000m dalam 27:32.43 di Hyogo Relay Carnival, dan 5000m dalam 13:12.40 di Oda Memorial Athletics Meet pada minggu berikutnya. Kejayaan ini menyebabkan beliau menangguhkan peralihan awal kepada maraton dan sebaliknya menumpukan pada latihan jarak yang lebih pendek. Hasilnya segera terlihat: pada Julai tahun yang sama, beliau memenangi Separuh Maraton Antarabangsa Sendai dengan masa 59:43, yang merupakan masa kedua terpantas di dunia pada masa itu. Kemudian, pada Ogos, beliau mencipta rekod dunia junior 26:41.75 dalam 10000m di Grand Prix Brussels di Belgium, dan pada September, beliau memecahkan rekod dunia separuh maraton dengan masa 59:16 di Separuh Maraton Rotterdam di Belanda.

Pada Januari 2006, rekod dunia separuh maratonnya dipecahkan oleh Haile Gebrselassie dengan masa 58:55. Namun, pada Februari 2007, Wanjiru mengambil semula rekod tersebut dengan masa 58:53 di Separuh Maraton Ras Al Khaimah di Emiriah Arab Bersatu. Beliau kemudian memperbaikinya lagi kepada 58:33 pada 17 Mac 2007 di City-Pier-City Loop di The Hague, Belanda. Semasa memperbaharui rekodnya sendiri, beliau mencatatkan masa tidak rasmi 55:31 untuk 20 km, yang lebih pantas daripada rekod dunia Haile Gebrselassie tetapi tidak pernah disahkan kerana kaedah penetapan masa dalam perlumbaan tersebut.

Pada 2 Disember 2007, Wanjiru membuat penampilan sulung maratonnya di Maraton Fukuoka, memenanginya dengan mengagumkan dan mencatatkan rekod laluan 2:06:39. Pada Julai 2008, Wanjiru menyerahkan surat perletakan jawatan kepada Toyota Motor Kyushu melalui peguam Jepun. Beliau menyatakan, "Jika saya kekal di syarikat itu, saya perlu berlari ekiden. Saya mahu melakukan maraton mengikut cara saya sendiri." Beliau juga mengkritik latihan di Jepun, mengatakan, "Orang Jepun berlatih terlalu banyak dan menjadi letih. Saya telah mengurangkan jumlah latihan saya." Beliau juga menyatakan bahawa dunia maraton Jepun menjadi perlahan atau mengalami lebih banyak kecederaan akibat ekiden dan latihan berlebihan. Selain itu, peraturan pendaftaran persatuan korporat Jepun memerlukan atlet asing untuk tinggal di Jepun selama lebih dari 180 hari, yang menurutnya menghalang penyertaannya dalam pertandingan di luar negara. Wanjiru sering kembali ke Kenya untuk tempoh yang lama dan tidak kembali ke Jepun walaupun Morishita mendesaknya. Beliau mula bekerjasama dengan Gabriella Rosa sebagai jurulatih dan anaknya, Federico Rosa, sebagai ejen, dan tidak mengikut dasar Morishita. Beliau membatalkan jadual dan acara yang dirancang oleh Toyota Kyushu. Pada Julai 2008, beliau secara unilateral menghantar surat perletakan jawatan, yang diterima oleh Toyota Kyushu.

3.1. Rekod Dunia Separuh Maraton

Pada usia 18 tahun, Samuel Wanjiru memecahkan rekod dunia separuh maraton pada 11 September 2005 di Separuh Maraton Rotterdam dengan masa 59:16 minit, secara rasmi mengalahkan rekod separuh maraton Paul Tergat yang 59:17 minit. Ini berlaku dua minggu selepas beliau memperbaharui rekod dunia junior 10,000m dengan margin hampir 23 saat dalam Perlumbaan Memorial Van Damme Liga Emas IAAF pada 26 Ogos. Masa rekod dunia juniornya 26:41.75 cukup baik untuk tempat ketiga dalam perlumbaan di belakang rekod dunia Kenenisa Bekele 26:17.53 dan 26:39.77 milik Boniface Kiprop.

Wanjiru kemudiannya mengambil semula rekod dunia separuh maraton, yang dipecahkan oleh Haile Gebrselassie pada awal tahun 2006, dengan masa 58:53 minit pada 9 Februari 2007 di Separuh Maraton Ras Al Khaimah. Beliau memperbaikinya lagi kepada 58:33 pada 17 Mac 2007 di City-Pier-City Loop di The Hague, Belanda. Semasa memperbaharui rekodnya sendiri, beliau mencatatkan masa tidak rasmi 55:31 untuk 20 km, yang lebih pantas daripada rekod dunia Haile Gebrselassie tetapi tidak pernah disahkan kerana kaedah penetapan masa dalam perlumbaan tersebut.

3.2. Kerjaya Maraton

Wanjiru membuat penampilan sulung maratonnya di Maraton Fukuoka pada 2 Disember 2007, memenanginya dengan mengagumkan dan mencatatkan rekod laluan 2:06:39. Ini menunjukkan keupayaannya sebagai pemegang rekod dunia separuh maraton. Pada awal tahun 2008, beliau memenangi Separuh Maraton Antarabangsa Zayed dan menerima hadiah wang tunai sebanyak 300.00 K USD.

Dalam Maraton London 2008, beliau menduduki tempat kedua, mencatatkan masa di bawah 2:06 buat kali pertama dengan 2:05:24. Pada Februari 2008, di Separuh Maraton Granollers, Wanjiru menyatakan niatnya untuk masa depan, mengatakan, "dalam lima tahun, saya rasa mampu mencatatkan masa di bawah 2 jam untuk maraton." Pada April 2009, Wanjiru memenangi Maraton London dengan masa 2:05:10, rekod peribadi baharu dan juga rekod laluan baharu. Beliau berpuas hati dengan pencapaian itu dan menyatakan harapannya untuk memecahkan rekod dunia Haile Gebrselassie dalam masa terdekat. Pada Separuh Maraton Rotterdam pada 13 September, Wanjiru mencatatkan masa 1:01:08, dalam perlumbaan yang dimenangi oleh Sammy Kitwara dengan masa 58:58.

Pada Oktober 2009, Wanjiru memenangi Maraton Chicago dengan masa 2:05:41, mencipta rekod laluan baharu untuk bandar itu dan masa maraton terpantas yang pernah dicatatkan di Amerika Syarikat. Kemenangan di London dan Chicago ini membantunya mencapai kedudukan teratas dalam ranking Siri Maraton Utama Dunia untuk tahun 2009, memberikannya hadiah utama sebanyak 500.00 K USD.

Beliau mendaftar untuk mempertahankan gelarannya di Maraton London 2010, tetapi menghadapi masalah lutut pada pertengahan perlumbaan dan memutuskan untuk menarik diri bagi mengelakkan kecederaan lebih lanjut. Ini adalah kali pertama dalam enam maraton beliau gagal menamatkan perlumbaan. Beliau memilih untuk berlari di Maraton Chicago 2010 pada Oktober, tetapi virus perut sebelum perlumbaan telah menjejaskan persiapannya, dan beliau memasuki pertandingan dengan matlamat yang lebih rendah iaitu mencapai tiga teratas. Tsegaye Kebede mengambil peluang untuk mendahului, tetapi Wanjiru (walaupun tidak berada dalam bentuk fizikal terbaik) kekal dengan rentak dan mengejar pelari Ethiopia itu. Beliau mendahului pada 400 m terakhir untuk mempertahankan gelarannya di Chicago dengan masa 2:06:24. Jurulatihnya, Federico Rosa, mengulas prestasi itu sebagai "kejutan terbesar yang pernah saya lihat dalam hidup saya."

3.3. Pingat Emas dan Rekod Olimpik

Pada 24 Ogos 2008, di maraton lelaki Sukan Olimpik Beijing 2008, Samuel Wanjiru memenangi pingat emas dengan masa rekod Olimpik 2:06:32. Ini memecahkan rekod sebelumnya 2:09:21 yang ditetapkan oleh Carlos Lopes dari Portugal di Olimpik 1984, menjadikannya rekod Olimpik yang baharu dalam tempoh 24 tahun. Beliau menjadi atlet Kenya pertama yang memenangi pingat emas Olimpik dalam acara maraton. Selain itu, pada usia 21 tahun 9 bulan, beliau adalah pemenang pingat emas maraton termuda dalam sejarah Olimpik sejak Juan Carlos Zabala (20 tahun 10 bulan) pada Olimpik Los Angeles 1932.

Selepas perlumbaan, Wanjiru memberikan temu bual kepada media Jepun dalam bahasa Jepun yang fasih, menyatakan rasa terima kasihnya kepada Jepun. Apabila ditanya apa yang beliau pelajari di Jepun, beliau menjawab, "ガマン、ガマン_{sabar, sabar}^{Bahasa Jepun}". Beliau menerima pingat emas daripada Presiden IOC, Jacques Rogge, pada majlis penutup. Pengulas Jepun, Toshiya Uchiyama, memuji beliau sebagai "pemenang pingat emas Olimpik yang dilahirkan dari Miyakoji" (merujuk kepada laluan ekiden di Jepun). Selepas Olimpik, beliau pulang ke Kenya dan bertemu dengan Presiden Mwai Kibaki. Pada 11 November, beliau kembali ke Jepun dan menandatangani kontrak penajaan setahun dengan Meiji Seika di bawah jenama "Zavas".

3.4. Siri Maraton Utama Dunia

Kemenangan Wanjiru di Maraton London 2009 dan Maraton Chicago 2009 membantunya mencapai kedudukan teratas dalam ranking Siri Maraton Utama Dunia untuk tahun 2009, memberikannya hadiah utama sebanyak 500.00 K USD. Beliau mempertahankan gelarannya di Maraton Chicago pada tahun 2010, yang turut menyumbang kepada gelaran Siri Maraton Utama Dunia keduanya berturut-turut.

4.1. Perkahwinan dan Anak-anak

Samuel Wanjiru berkahwin dengan Mary Wacera, seorang pelari jarak jauh juga, pada tahun 2009, dan mereka dikurniakan seorang anak perempuan bernama Ann pada tahun 2010. Beliau sebelum ini telah mengahwini Triza Njeri dalam satu upacara tradisional dan mempunyai dua orang anak: seorang anak perempuan bernama Anne Wanjiru dan seorang anak lelaki bernama Simon Njoroge. Walaupun perkahwinan Wanjiru dengan Wacera adalah sah di sisi undang-undang, beliau juga mempunyai isteri ketiga, Judy Wambui Wairimu, yang hamil ketika beliau meninggal dunia dan kemudiannya melahirkan seorang anak lelaki. Ujian DNA kemudiannya mengesahkan Wanjiru sebagai bapa kepada anak lelaki Judy.

Sepupu Wanjiru, Joseph Riri, juga merupakan seorang pelari maraton bertaraf dunia, manakala adik lelakinya, Simon Njoroge, juga seorang pelari jarak jauh.

4.2. Kesukaran Peribadi, Isu Undang-undang dan Hobi

Wanjiru mula mengambil minuman keras ketika beliau berpindah ke Jepun, dan tabiat ini meningkat serta menjadi sebahagian besar daripada hidupnya. Walaupun begitu, kerjaya maratonnya terus berjaya, namun kehidupan peribadinya menjadi agak kacau.

Pada Disember 2010, Wanjiru ditangkap oleh Polis Kenya di rumahnya di Nyahururu dan didakwa mengancam untuk membunuh isterinya serta memiliki senapang AK-47 secara haram. Beliau menafikan kedua-dua tuduhan tersebut dan mendakwa bahawa beliau telah diperangkap. Pada Januari 2011, beliau mengalami kecederaan ringan dalam kemalangan kereta.

Selain daripada kerjaya lariannya, Wanjiru mempunyai minat lain. Semasa di sekolah tinggi di Jepun, beliau menunjukkan bakat dalam kaligrafi, memenangi pingat emas dalam pertandingan kebangsaan dan juga Anugerah Utama (kedua tertinggi) dalam Pameran Kaligrafi Pilihan Pelajar Sekolah Tinggi Antarabangsa. Beliau juga dikatakan gemar umeshu (arak plum) dan shochu, serta merupakan peminat besar penyanyi Jepun, Aya Matsuura.

Hubungan Wanjiru dengan pasukan korporat Jepunnya, Toyota Motor Kyushu, juga menghadapi masalah. Beliau sering pulang ke Kenya untuk tempoh yang lama, yang menjejaskan keperluan pendaftaran pasukan korporat Jepun yang memerlukan atlet asing untuk tinggal di Jepun selama lebih dari 180 hari. Jurulatihnya, Koichi Morishita, sering mendesaknya untuk kembali ke Jepun, tetapi Wanjiru tidak mengendahkannya. Beliau mula bekerjasama dengan Gabriella Rosa sebagai jurulatih dan anaknya, Federico Rosa, sebagai ejen, dan tidak mengikut dasar Morishita. Beliau membatalkan jadual dan acara yang dirancang oleh Toyota Kyushu. Pada Julai 2008, beliau secara unilateral menghantar surat perletakan jawatan, yang diterima oleh Toyota Kyushu. Pada tahun 2008, beliau juga diserang oleh perompak yang ingin mendapatkan wang hadiah Olimpiknya.

5.1. Kronologi Kematian

Pada 15 Mei 2011, Samuel Wanjiru meninggal dunia akibat terjatuh dari balkoni di rumahnya di Nyahururu. Beliau dipercayai mengalami kecederaan dalaman selepas kejatuhan itu dan disahkan meninggal dunia oleh doktor di hospital berdekatan setelah usaha untuk menyelamatkannya gagal.

Menurut laporan polis, isteri Wanjiru, Triza Njeri, pulang ke rumah dan mendapati beliau berada di atas katil bersama seorang wanita lain. Njeri kemudian mengunci pasangan itu di dalam bilik tidur dan berlari keluar. Wanjiru kemudiannya terjatuh dari balkoni.

5.2. Kontroversi dan Siasatan Berkaitan Kematian

Pihak polis tidak pasti sama ada Wanjiru berniat untuk membunuh diri, melompat kerana kemarahan, atau mengalami kemalangan. Mereka menyiasat keadaan yang berkaitan dengan Njeri dan teman wanitanya yang membawa kepada kematiannya.

Pada Mei 2017, semasa memberi keterangan dalam siasatan kematian Wanjiru, ibunya, Hannah Wanjiru, menyatakan di mahkamah undang-undang Milimani bahawa beliau percaya anaknya telah dibunuh. Ibunya mendakwa bahawa anaknya dibunuh oleh enam lelaki yang bersekongkol dengan isterinya, Triza Njeri. Semasa siasatan di mahkamah Milimani yang bertujuan untuk menentukan sama ada Wanjiru dibunuh atau melompat hingga mati, seorang bekas ketua pakar patologi kerajaan berkata beliau yakin Wanjiru dipukul dengan objek tumpul selepas beliau melompat dari balkoni rumahnya, mendarat di kakinya, atau mungkin beliau ditolak lalu dipukul. Walau bagaimanapun, sehingga kini, punca kematiannya masih belum ditentukan secara muktamad.

6.1. Anugerah Utama

• 2005: Anugerah Atlet Sukan Paling Berpotensi Kenya Tahunan
• 2008: Anugerah Atlet Sukan Kenya Tahunan
• 2008: Anugerah Atlet Terbaik Dunia AIMS (Association of International Marathons and Distance Races)

6.2. Rekod Peribadi Terbaik

Wanjiru telah mencatatkan rekod peribadi terbaik yang mengagumkan dalam pelbagai acara larian:

Berikut adalah senarai pencapaian utama Samuel Wanjiru dalam perlumbaan besar:

Wanjiru juga menunjukkan prestasi cemerlang dalam perlumbaan ekiden di Jepun:

• 2002: Kejohanan Ekiden Sekolah Tinggi Kebangsaan, Bahagian 1 (10 km), Anugerah Bahagian, 28:55 (Sekolah Tinggi Sendai Ikuei, 2:05:28, tempat ke-6)
• 2003: Kejohanan Ekiden Sekolah Tinggi Kebangsaan, Bahagian 1 (10 km), Anugerah Bahagian, 28:04 (Sekolah Tinggi Sendai Ikuei, 2:02:07, juara, rekod kejohanan baharu, rekod antarabangsa domestik Jepun tertinggi)
• 2004: Kejohanan Ekiden Sekolah Tinggi Kebangsaan, Bahagian 3 (8.1075 km), Anugerah Bahagian (rekod bahagian baharu), 22:40 (Sekolah Tinggi Sendai Ikuei, 2:01:32, juara, rekod kejohanan baharu, rekod antarabangsa domestik Jepun tertinggi)
• 2006: Ekiden Tahun Baharu, Bahagian 3 (11.8 km), tempat ke-2 bahagian, 31:18
• 2007: Ekiden Tahun Baharu, Bahagian 3 (11.8 km), tempat ke-3 bahagian, 31:57
• 2008: Ekiden Tahun Baharu, Bahagian 3 (11.8 km), tempat ke-4 bahagian, 31:17