1. Gambaran Keseluruhan
Rohullah Nikpa (روحالله نیکپاRohullah NikpaBahasa Parsi روحالله نیکپایRohullah NikpaBahasa Pushto; lahir 15 Jun 1987) ialah seorang atlet taekwondo dari Afghanistan dan merupakan pemenang dua kali pingat gangsa Sukan Olimpik. Beliau terkenal sebagai satu-satunya atlet Afghanistan yang pernah memenangi pingat Olimpik, sekali gus menjadi wira negara dan simbol harapan serta perdamaian bagi sebuah negara yang dilanda konflik. Pencapaiannya telah memberi inspirasi kepada ramai, menunjukkan bagaimana sukan boleh membawa kebahagiaan dan mesej keamanan selepas dekad-dekad perang. Sejak 2023, beliau telah dilantik sebagai jurulatih pasukan kebangsaan taekwondo New Zealand.
2. Kehidupan Awal dan Latar Belakang
Rohullah Nikpa memulakan perjalanan hidupnya dalam keadaan yang mencabar, dibentuk oleh konflik yang berpanjangan di negaranya.
2.1. Identiti Hazara dan Pengalaman Pelarian
Nikpa dilahirkan pada 15 Jun 1987 di Kabul, Afghanistan. Beliau berketurunan Hazara, sebuah kumpulan etnik yang sering kali menghadapi diskriminasi di Afghanistan. Semasa perang saudara pada tahun 1990-an, keluarganya terpaksa meninggalkan Kabul dan mencari perlindungan sebagai pelarian Afghanistan di Iran. Pengalaman hidup sebagai pelarian di kem-kem pelarian Iran telah membentuk ketabahannya.
2.2. Pengenalan kepada Taekwondo
Pada usia 10 tahun, ketika masih berada di Iran, Nikpa mula berlatih taekwondo. Beliau tertarik kepada sukan seni mempertahankan diri ini setelah menonton filem-filem seni mempertahankan diri. Di kem pelarian, beliau menyertai pasukan taekwondo pelarian Afghanistan, yang menjadi platform awalnya dalam sukan ini. Selepas kembali ke Afghanistan pada tahun 2004, beliau meneruskan latihannya di kemudahan latihan Olimpik yang disediakan oleh kerajaan di Kabul, mempersiapkan diri untuk kerjaya kompetitifnya.
3. Kerjaya Taekwondo
Kerjaya Rohullah Nikpa dalam taekwondo ditandai dengan pencapaian yang luar biasa, terutamanya di pentas Olimpik, menjadikannya ikon sukan di Afghanistan.
3.1. Sukan Asia 2006
Penyertaan antarabangsa pertama Nikpa adalah di Sukan Asia 2006 yang diadakan di Doha, Qatar. Beliau bertanding dalam kategori flyweight (58kg). Walaupun menunjukkan potensi, beliau tewas dalam pusingan 16 kepada Nattapong Tewawetchapong dari Thailand, yang kemudiannya memenangi pingat perak dalam acara tersebut. Pengalaman ini menjadi batu loncatan penting dalam kerjaya kompetitifnya.
3.2. Olimpik Beijing 2008
Pada Sukan Olimpik Musim Panas 2008 di Beijing, China, Rohullah Nikpa mencipta sejarah bagi Afghanistan. Beliau bertanding dalam kategori 58kg. Dalam perjalanannya menuju pingat, beliau tewas kepada Guillermo Pérez dari Mexico dalam suku akhir, namun berjaya mara melalui pusingan kalah mati. Dalam perlawanan penentuan pingat gangsa, beliau mengalahkan juara dunia dua kali, Juan Antonio Ramos dari Sepanyol, untuk memenangi pingat gangsa. Kemenangan ini bukan sahaja pingat Olimpik pertama bagi Afghanistan dalam mana-mana acara, malah menjadikannya wira negara. Sekembalinya ke Afghanistan, beliau disambut oleh ribuan orang di lapangan terbang. Presiden Afghanistan ketika itu, Hamid Karzai, secara peribadi menelefon untuk mengucapkan tahniah dan menghadiahkannya sebuah rumah, kereta, serta kemewahan lain atas perbelanjaan kerajaan. Nikpa menyatakan harapannya bahawa pingat ini akan "menghantar mesej keamanan kepada negara saya selepas 30 tahun perang."
3.3. Olimpik London 2012
Rohullah Nikpa meneruskan kejayaannya di Sukan Olimpik Musim Panas 2012 di London, United Kingdom. Beliau bertanding dalam kategori 68kg. Dalam kejohanan ini, beliau tewas kepada Mohammad Bagheri Motamed dari Iran. Namun, beliau sekali lagi menunjukkan semangat juangnya dengan memenangi pingat gangsa keduanya di Sukan Olimpik setelah mengalahkan Martin Stamper dari Great Britain dalam perlawanan penentuan tempat ketiga. Pencapaian ini mengukuhkan statusnya sebagai salah seorang atlet terhebat dalam sejarah Afghanistan.
3.4. Status sebagai Satu-satunya Peraih Pingat Olimpik Afghanistan
Sehingga 2024, Rohullah Nikpa kekal sebagai satu-satunya atlet dari Afghanistan yang pernah memenangi pingat di Sukan Olimpik. Beliau telah memenangi dua pingat gangsa, satu pada tahun 2008 dan satu lagi pada tahun 2012. Kedudukan unik ini menekankan sumbangan besarnya kepada sukan Afghanistan dan statusnya sebagai ikon kebangsaan yang membawa kebanggaan dan harapan kepada rakyatnya.
| Sukan Olimpik | Kategori | Pingat |
|---|---|---|
| 2008 Beijing | Lelaki 58kg | Gangsa |
| 2012 London | Lelaki 68kg | Gangsa |
4. Aktiviti Selepas Persaraan
Selepas menamatkan kerjaya kompetitifnya sebagai atlet, Rohullah Nikpa beralih tumpuan kepada bidang kejurulatihan, terus menyumbang kepada pembangunan sukan taekwondo.
4.1. Kerjaya Kejurulatihan
Rohullah Nikpa bersara daripada kerjaya atlet kompetitif pada tahun 2017. Selepas persaraannya, beliau beralih kepada bidang kejurulatihan, memanfaatkan pengalaman dan pengetahuannya yang luas dalam taekwondo untuk membimbing generasi atlet seterusnya.
4.1.1. Jurulatih Pasukan Kebangsaan New Zealand
Pada tahun 2023, Rohullah Nikpa dilantik sebagai jurulatih pasukan taekwondo kebangsaan New Zealand. Pelantikan ini merupakan pengiktirafan terhadap kepakaran dan rekod cemerlangnya sebagai atlet. Peranannya di New Zealand membolehkannya terus menyumbang kepada sukan taekwondo di peringkat antarabangsa, membimbing atlet-atlet baru untuk mencapai potensi penuh mereka.
5. Impak dan Legasi
Pencapaian Rohullah Nikpa melangkaui arena sukan; beliau telah menjadi simbol harapan dan inspirasi bagi Afghanistan.
Sebagai satu-satunya peraih pingat Olimpik Afghanistan, Nikpa diiktiraf secara meluas sebagai wira negara. Kejayaannya di pentas Olimpik bukan sahaja membawa kebanggaan kepada Afghanistan, tetapi juga menghantar mesej yang kuat tentang keamanan dan kemungkinan. Dalam ucapannya selepas memenangi pingat pertamanya, beliau menyatakan harapannya bahawa pencapaiannya dapat membawa mesej keamanan kepada negaranya yang telah menderita akibat perang selama tiga dekad. Legasinya terletak pada kemampuannya untuk memberi inspirasi kepada rakyat Afghanistan, menunjukkan bahawa walaupun dalam keadaan yang paling sukar, harapan dan kejayaan adalah mungkin. Beliau menjadi bukti bahawa sukan mempunyai kuasa untuk menyatukan dan memberi inspirasi, membawa kebahagiaan dan rasa kebanggaan kepada sebuah negara yang sangat memerlukannya.