Belize

3.1. Tamadun Maya Purba

Tamadun Maya muncul sekurang-kurangnya tiga alaf yang lalu di kawasan tanah pamah Semenanjung Yucatán dan tanah tinggi di selatan, di kawasan yang kini merangkumi tenggara Mexico, Belize, Guatemala, dan barat Honduras. Banyak aspek budaya ini masih kekal di kawasan tersebut, walaupun selepas hampir 500 tahun penguasaan Eropah. Sebelum kira-kira 2500 SM, beberapa kumpulan pemburu-pengumpul menetap di kampung-kampung pertanian kecil; mereka menternak tanaman seperti jagung, kacang, labu, dan cili. Pelbagai bahasa dan subbudaya berkembang dalam budaya teras Maya. Antara kira-kira 2500 SM dan 250 M, institusi asas tamadun Maya muncul.

Tamadun Maya berkembang ke seluruh wilayah Belize masa kini sekitar 1500 SM, dan mencapai kegemilangannya sehingga sekitar 900 M. Sejarah yang direkodkan mengenai wilayah tengah dan selatan memberi tumpuan kepada Caracol, sebuah pusat politik bandar yang mungkin telah menyokong lebih 140,000 orang. Di utara Pergunungan Maya, pusat politik yang paling penting ialah Lamanai. Pada akhir Zaman Klasik Tamadun Maya (600-1000 M), dianggarkan antara 400,000 hingga 1,000,000 orang mendiami kawasan Belize masa kini.

Apabila penjelajah Sepanyol tiba pada abad ke-16, kawasan Belize masa kini merangkumi sekurang-kurangnya tiga wilayah Maya yang berbeza:

• Wilayah Chetumal, yang merangkumi kawasan sekitar Teluk Corozal.
• Wilayah Dzuluinicob, yang merangkumi kawasan antara hilir Sungai New dan Sungai Sibun, ke barat hingga Tipu.
• Wilayah selatan yang dikuasai oleh Maya Manche Ch'ol, merangkumi kawasan antara Sungai Monkey dan Sungai Sarstoon.

Antara tapak arkeologi Maya yang penting di Belize termasuk Xunantunich, Altun Ha, Caracol, Lamanai, Cahal Pech, Nim Li Punit, dan Lubaantun. Tapak-tapak ini menunjukkan kemajuan seni bina, sistem tulisan, astronomi, dan organisasi sosial yang kompleks. Kejatuhan tamadun Maya klasik sekitar abad ke-10 M menyaksikan penurunan populasi dan pengabaian banyak bandar besar, walaupun beberapa pusat terus didiami atau muncul semula kemudian.

3.2. Hubungan dengan Orang Eropah dan Zaman Jajahan Awal

Hubungan Eropah bermula pada tahun 1502-04 apabila Christopher Columbus belayar di sepanjang Teluk Honduras. Para konkuistador Sepanyol meneroka tanah tersebut dan mengisytiharkannya sebagai sebahagian daripada Empayar Sepanyol, tetapi mereka gagal untuk menetap di wilayah itu kerana kekurangan sumber dan penentangan daripada suku-suku Yucatán yang mempertahankan tanah mereka.

Lanun-lanun Inggeris secara sporadis melawat pantai yang kini dikenali sebagai Belize, mencari kawasan terlindung untuk menyerang kapal-kapal Sepanyol (lihat Penempatan Inggeris di Belize) dan menebang pokok logwood (Haematoxylum campechianum). Penempatan tetap British yang pertama diasaskan sekitar tahun 1716, di kawasan yang kemudiannya menjadi Daerah Belize, dan semasa abad ke-18, mereka menubuhkan sistem menggunakan hamba abdi Afrika untuk menebang pokok logwood. Logwood menghasilkan agen penetap yang berharga untuk pewarna pakaian, dan merupakan salah satu cara pertama untuk mencapai warna hitam pekat sebelum kemunculan pewarna tiruan. Pihak Sepanyol memberikan hak kepada peneroka British untuk menduduki kawasan tersebut dan menebang logwood sebagai balasan atas bantuan mereka dalam menindas kegiatan lanun.

Kerajaan British tidak mengiktiraf penempatan itu sebagai tanah jajahan kerana bimbang akan mencetuskan serangan Sepanyol. Kelewatan dalam pengawasan kerajaan ini membolehkan para peneroka menubuhkan undang-undang dan bentuk pemerintahan mereka sendiri. Dalam tempoh ini, sebilangan kecil peneroka menguasai badan perundangan tempatan, yang dikenali sebagai Mesyuarat Awam, serta sebahagian besar tanah dan kayu balak di penempatan itu. Pihak British tidak melantik penguasa pertama mereka ke atas kawasan Belize sehingga tahun 1786.

Sepanjang abad ke-18, pihak Sepanyol menyerang Belize setiap kali perang meletus dengan Britain. Pertempuran St. George's Caye pada tahun 1798 merupakan pertempuran ketenteraan terakhir sedemikian, antara armada Sepanyol dengan pasukan Baymen dan hamba abdi mereka. Dari 3 hingga 5 September, pihak Sepanyol cuba menembusi beting Montego Caye, tetapi dihalang oleh para pertahanan. Percubaan terakhir Sepanyol berlaku pada 10 September, apabila Baymen berjaya menangkis armada Sepanyol dalam pertempuran singkat tanpa sebarang korban jiwa yang diketahui di kedua-dua belah pihak. Ulang tahun pertempuran ini telah diisytiharkan sebagai hari kelepasan kebangsaan di Belize dan disambut untuk memperingati "orang Belize yang pertama" dan pertahanan wilayah mereka yang diambil daripada empayar Sepanyol. Kesan penjajahan awal ini terhadap masyarakat peribumi adalah signifikan, termasuk kehilangan tanah, penyebaran penyakit, dan gangguan terhadap cara hidup tradisional mereka. Eksploitasi sumber seperti logwood juga membawa kepada perubahan alam sekitar dan ekonomi yang bergantung kepada buruh paksa.

3.3. Honduras British

Pada awal abad ke-19, pihak British berusaha untuk mereformasi para peneroka, mengancam untuk menggantung Mesyuarat Awam melainkan ia mematuhi arahan kerajaan untuk menghapuskan perhambaan secara keseluruhan. Selepas satu generasi pertikaian, perhambaan telah dimansuhkan dalam Empayar British pada tahun 1833. Hasil daripada kebolehan hamba abdi Afrika mereka dalam kerja-kerja pengekstrakan mahoni, pemilik di Honduras British diberi pampasan sebanyak £53.69 setiap hamba Afrika secara purata, jumlah tertinggi yang dibayar di mana-mana wilayah British. Ini adalah satu bentuk pampasan yang tidak diberikan kepada hamba-hamba Afrika pada masa itu, mahupun sejak itu.

Penghujung perhambaan tidak banyak mengubah keadaan kerja bekas hamba Afrika jika mereka kekal dalam perdagangan mereka. Satu siri institusi menyekat keupayaan individu Afrika yang dibebaskan untuk membeli tanah, dalam sistem peonage hutang. Bekas pemotong mahoni atau logwood yang "sangat istimewa" menyokong penentuan awal keupayaan (dan seterusnya batasan) orang keturunan Afrika di tanah jajahan. Oleh kerana segelintir elit mengawal tanah dan perdagangan penempatan, bekas hamba Afrika mempunyai sedikit pilihan selain terus bekerja dalam pemotongan kayu balak.

Pada tahun 1836, selepas pembebasan Amerika Tengah daripada pemerintahan Sepanyol, pihak British menuntut hak untuk mentadbir wilayah tersebut. Pada tahun 1862, United Kingdom secara rasmi mengisytiharkannya sebagai Tanah Jajahan Mahkota British, yang subordinat kepada Jamaica, dan menamakannya Honduras British. Sejak tahun 1854, penduduk terkaya memilih sebuah perhimpunan orang kenamaan melalui undi berdasarkan banci, yang kemudiannya digantikan oleh majlis perundangan yang dilantik oleh kerajaan British.

Sebagai sebuah tanah jajahan, Belize mula menarik pelabur British. Antara firma British yang menguasai tanah jajahan pada akhir abad ke-19 ialah Belize Estate and Produce Company, yang akhirnya memperoleh separuh daripada semua tanah milik persendirian dan akhirnya menghapuskan sistem peonage. Pengaruh Belize Estate sebahagiannya menyumbang kepada pergantungan tanah jajahan terhadap perdagangan mahoni sepanjang sisa abad ke-19 dan separuh pertama abad ke-20.

Zaman Meleset tahun 1930-an menyebabkan ekonomi tanah jajahan hampir runtuh apabila permintaan British terhadap kayu balak merudum. Kesan pengangguran yang meluas diburukkan lagi oleh taufan dahsyat yang melanda tanah jajahan pada tahun 1931. Persepsi terhadap usaha bantuan kerajaan yang dianggap tidak mencukupi diburukkan lagi oleh keengganannya untuk menghalalkan kesatuan sekerja atau memperkenalkan gaji minimum. Keadaan ekonomi bertambah baik semasa Perang Dunia Kedua, apabila ramai lelaki Belize menyertai angkatan tentera atau sebaliknya menyumbang kepada usaha perang.

Selepas perang, ekonomi tanah jajahan menjadi lembap. Keputusan Britain untuk menurunkan nilai dolar Honduras British pada tahun 1949 memburukkan lagi keadaan ekonomi dan membawa kepada penubuhan Jawatankuasa Rakyat, yang menuntut kemerdekaan. Pengganti Jawatankuasa Rakyat, Parti Rakyat Bersatu (PUP), berusaha untuk melakukan pembaharuan perlembagaan yang meluaskan hak mengundi kepada semua orang dewasa. Pilihan raya pertama di bawah hak mengundi sejagat diadakan pada tahun 1954 dan dimenangi dengan jelas oleh PUP, memulakan tempoh tiga dekad di mana PUP menguasai politik negara. Aktivis pro-kemerdekaan George Cadle Price menjadi pemimpin PUP pada tahun 1956 dan ketua kerajaan yang efektif pada tahun 1961, jawatan yang dipegangnya di bawah pelbagai gelaran sehingga tahun 1984.

Kemajuan ke arah kemerdekaan terhalang oleh tuntutan Guatemala terhadap kedaulatan ke atas wilayah Belize. Pada tahun 1964, Britain memberikan Honduras British pemerintahan sendiri di bawah perlembagaan baru. Pada 1 Jun 1973, Honduras British secara rasmi dinamakan semula sebagai Belize. Struktur sosial dan ketidaksamarataan pada zaman penjajahan ini menyaksikan golongan elit Eropah dan Kreol menguasai ekonomi dan politik, manakala majoriti penduduk, terutamanya keturunan Afrika dan Maya, menghadapi diskriminasi dan peluang terhad. Gerakan kemerdekaan yang muncul pada pertengahan abad ke-20 berusaha bukan sahaja untuk kedaulatan politik tetapi juga untuk menangani ketidakadilan sosial dan ekonomi ini.

3.4. Kemerdekaan Belize

Belize diberikan kemerdekaan pada 21 September 1981. Guatemala enggan mengiktiraf negara baru itu kerana pertikaian wilayahnya yang telah lama wujud, dengan mendakwa bahawa Belize adalah milik Guatemala. Selepas kemerdekaan, kira-kira 1,500 tentera British kekal di Belize untuk menghalang sebarang kemungkinan pencerobohan Guatemala.

Dengan George Cadle Price sebagai pemimpin, PUP memenangi semua pilihan raya kebangsaan sehingga tahun 1984. Dalam pilihan raya itu, pilihan raya kebangsaan pertama selepas kemerdekaan, PUP dikalahkan oleh Parti Demokratik Bersatu (UDP). Pemimpin UDP Manuel Esquivel menggantikan Price sebagai perdana menteri, dengan Price sendiri secara tidak dijangka kehilangan kerusi Dewan beliau kepada pencabar UDP. PUP di bawah Price kembali berkuasa selepas pilihan raya pada tahun 1989. Pada tahun berikutnya, United Kingdom mengumumkan bahawa ia akan menamatkan penglibatan tenteranya di Belize, dan detasmen Harrier RAF ditarik balik pada tahun yang sama, setelah ditempatkan secara berterusan di negara itu sejak penempatannya menjadi tetap di sana pada tahun 1980. Tentera British ditarik balik pada tahun 1994, tetapi United Kingdom meninggalkan unit latihan ketenteraan untuk membantu Angkatan Pertahanan Belize yang baru ditubuhkan.

UDP kembali berkuasa dalam pilihan raya kebangsaan 1993, dan Esquivel menjadi perdana menteri untuk kali kedua. Tidak lama selepas itu, Esquivel mengumumkan penggantungan pakatan yang dicapai dengan Guatemala semasa tempoh Price, mendakwa Price telah membuat terlalu banyak konsesi untuk mendapatkan pengiktirafan Guatemala. Pakatan itu mungkin telah mengurangkan pertikaian sempadan berusia 130 tahun antara kedua-dua negara. Ketegangan sempadan berterusan hingga awal tahun 2000-an, walaupun kedua-dua negara bekerjasama dalam bidang lain.

Pada tahun 1996, Terumbu Sawar Belize, salah satu ekosistem paling asli di Hemisfera Barat, telah ditetapkan sebagai Tapak Warisan Dunia UNESCO.

PUP memenangi kemenangan besar dalam pilihan raya kebangsaan 1998, dan pemimpin PUP Said Musa mengangkat sumpah sebagai perdana menteri. Dalam pilihan raya 2003, PUP mengekalkan majoritinya, dan Musa terus menjadi perdana menteri. Beliau berjanji untuk memperbaiki keadaan di bahagian selatan Belize yang kurang membangun dan sebahagian besarnya tidak dapat diakses.

Pada tahun 2005, Belize menjadi tapak rusuhan yang disebabkan oleh rasa tidak puas hati terhadap kerajaan PUP, termasuk kenaikan cukai dalam bajet negara. Pada 8 Februari 2008, Dean Barrow mengangkat sumpah sebagai perdana menteri selepas UDP beliau memenangi kemenangan besar dalam pilihan raya umum. Barrow dan UDP dipilih semula pada tahun 2012 dengan majoriti yang jauh lebih kecil. Barrow memimpin UDP kepada kemenangan pilihan raya umum ketiga berturut-turut pada November 2015, meningkatkan bilangan kerusi parti daripada 17 kepada 19. Beliau berkata pilihan raya itu akan menjadi yang terakhir sebagai pemimpin parti dan persiapan sedang dibuat untuk parti memilih penggantinya.

Pada 11 November 2020, Parti Rakyat Bersatu (PUP), yang diketuai oleh Johnny Briceño, mengalahkan Parti Demokratik Bersatu (UDP) buat kali pertama sejak 2003, setelah memenangi 26 daripada 31 kerusi untuk membentuk kerajaan baru Belize. Briceño mula memegang jawatan sebagai Perdana Menteri pada 12 November.

Pada tahun 2023, Belize menjadi negara Amerika Tengah kedua yang dianugerahkan pensijilan untuk penghapusan malaria oleh Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO). Pembangunan demokrasi dan hak asasi manusia di Belize terus menghadapi cabaran, termasuk isu rasuah, jenayah, dan kemiskinan, di samping usaha untuk mengukuhkan institusi demokratik dan memastikan keadilan sosial bagi semua rakyat.

4.1. Iklim

Belize mempunyai iklim tropika dengan musim hujan dan musim kering yang ketara, walaupun terdapat variasi yang signifikan dalam corak cuaca mengikut wilayah. Suhu berbeza mengikut ketinggian, jarak ke pantai, dan kesan penyederhanaan angin timur laut dari Caribbean. Suhu purata di kawasan pantai berkisar antara 24 abbr=on pada bulan Januari hingga 27 abbr=on pada bulan Julai. Suhu sedikit lebih tinggi di pedalaman, kecuali dataran tinggi selatan, seperti Banjaran Pine Gunung, di mana ia lebih sejuk sepanjang tahun. Secara keseluruhan, musim lebih ditandai dengan perbezaan kelembapan dan hujan berbanding suhu.

Purata hujan berbeza dengan ketara, dari 1.35 K mm di utara dan barat hingga lebih 4.50 K mm di selatan yang melampau. Perbezaan musim dalam hujan adalah paling besar di wilayah utara dan tengah negara di mana, antara Januari dan April atau Mei, kurang daripada 100 1 hujan setiap bulan. Musim kering lebih pendek di selatan, biasanya hanya berlangsung dari Februari hingga April. Tempoh yang lebih pendek dan kurang hujan, yang dikenali secara tempatan sebagai "kering kecil", biasanya berlaku pada akhir Julai atau Ogos, selepas permulaan musim hujan.

Taufan
Taufan telah memainkan peranan penting-dan memusnahkan-dalam sejarah Belize. Pada tahun 1931, taufan yang tidak dinamakan memusnahkan lebih dua pertiga bangunan di Bandar Raya Belize dan membunuh lebih 1,000 orang. Pada tahun 1955, Taufan Janet meratakan bandar utara Corozal. Hanya enam tahun kemudian, Taufan Hattie melanda kawasan pantai tengah negara, dengan angin melebihi 300 round=5 dan ombak ribut setinggi 4 abbr=on. Kemusnahan Bandar Raya Belize untuk kali kedua dalam tiga puluh tahun mendorong pemindahan ibu negara kira-kira 80 0 ke pedalaman ke bandar terancang Belmopan.

Pada tahun 1978, Taufan Greta menyebabkan kerosakan lebih daripada 25.00 M USD di sepanjang pantai selatan. Pada tahun 2000, Taufan Keith, taufan tropika paling basah dalam rekod negara, terhenti, dan melanda negara sebagai taufan Kategori 4 pada 1 Oktober, menyebabkan 19 kematian dan sekurang-kurangnya 280.00 M USD kerosakan. Tidak lama selepas itu, pada 9 Oktober 2001, Taufan Iris melanda Bandar Sungai Monkey sebagai taufan Kategori 4 dengan kelajuan 145 round=5. Taufan itu merobohkan kebanyakan rumah di kampung itu, dan memusnahkan tanaman pisang. Pada tahun 2007, Taufan Dean melanda sebagai taufan Kategori 5 hanya 25 abbr=on di utara sempadan Belize-Mexico. Dean menyebabkan kerosakan yang meluas di utara Belize.

Pada tahun 2010, Belize terjejas secara langsung oleh Taufan Richard Kategori 2, yang melanda kira-kira 20 km selatan-tenggara Bandar Raya Belize sekitar jam 00:45 UTC pada 25 Oktober 2010. Ribut itu bergerak ke pedalaman menuju Belmopan, menyebabkan anggaran kerosakan sebanyak 33.80 M BZD (17.40 M USD pada 2010), terutamanya daripada kerosakan pada tanaman dan perumahan. Taufan terbaharu yang melanda Belize ialah Taufan Lisa pada tahun 2022. Peristiwa cuaca ekstrem, seperti taufan dan banjir, telah menjadi lebih kerap dan lebih hebat akibat perubahan iklim.

4.2. Alam Sekitar dan Kepelbagaian Biologi

Belize mempunyai pelbagai hidupan liar yang kaya kerana kedudukannya antara Amerika Utara dan Selatan serta pelbagai iklim dan habitat untuk hidupan tumbuhan dan haiwan. Populasi manusia Belize yang rendah dan kira-kira 8.87 K order=flip tanah yang tidak diagihkan menjadikan ia rumah yang ideal untuk lebih daripada 5,000 spesies tumbuhan dan ratusan spesies haiwan, termasuk tenggiling, ular, dan monyet.

Santuari Hidupan Liar Lembangan Cockscomb ialah sebuah rizab alam semula jadi di selatan-tengah Belize yang ditubuhkan untuk melindungi hutan, fauna, dan lembangan air di kawasan seluas kira-kira 400 sigfig=2 di cerun timur Pergunungan Maya. Rizab ini diasaskan pada tahun 1990 sebagai santuari hutan belantara pertama untuk jaguar dan dianggap oleh seorang penulis sebagai tapak utama untuk pemeliharaan jaguar di dunia.

Pada tahun 2020, litupan hutan di Belize adalah sekitar 56% daripada jumlah keluasan tanah, bersamaan dengan 1.28 M ha hutan, menurun daripada 1.60 M ha pada tahun 1990. Pada tahun 2020, hutan yang tumbuh semula secara semula jadi meliputi 1.27 M ha dan hutan yang ditanam meliputi 2.39 K ha. Daripada hutan yang tumbuh semula secara semula jadi, 0% dilaporkan sebagai hutan primer (terdiri daripada spesies pokok asli tanpa tanda-tanda aktiviti manusia yang jelas kelihatan) dan sekitar 59% kawasan hutan ditemui dalam kawasan perlindungan. Sekitar 20% daripada tanah negara diliputi oleh tanah pertanian dan penempatan manusia. Belize mempunyai skor purata Indeks Integriti Landskap Hutan 2018 sebanyak 6.15/10, meletakkannya di kedudukan ke-85 di peringkat global daripada 172 negara. Savana, tanah belukar dan tanah lembap membentuk baki litupan tanah Belize. Ekosistem bakau yang penting juga terdapat di seluruh landskap Belize. Empat ekoregion daratan terletak dalam sempadan negara - hutan lembap Petén-Veracruz, hutan pain Belize, bakau pantai Belize, dan bakau terumbu Belize. Sebagai sebahagian daripada Koridor Biologi Mesoamerika yang penting di peringkat global yang terbentang dari selatan Mexico hingga Panama, kepelbagaian biologi Belize - baik marin mahupun daratan - adalah kaya, dengan flora dan fauna yang melimpah.

Belize juga merupakan peneraju dalam melindungi kepelbagaian biologi dan sumber asli. Menurut Pangkalan Data Dunia mengenai Kawasan Terlindung, 37% daripada wilayah daratan Belize berada di bawah beberapa bentuk perlindungan rasmi, menjadikan Belize salah satu sistem kawasan perlindungan daratan yang paling luas di benua Amerika. Sebagai perbandingan, Costa Rica hanya mempunyai 27% daripada wilayah daratannya yang dilindungi. Sekitar 13.6% daripada perairan wilayah Belize, yang mengandungi Terumbu Sawar Belize, juga dilindungi.

Satu kajian penderiaan jauh yang dijalankan oleh Pusat Air untuk Tropika Lembap Amerika Latin dan Caribbean (CATHALAC) dan NASA, dengan kerjasama Jabatan Hutan dan Pusat Maklumat Tanah (LIC) Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar (MNRE) kerajaan Belize, dan diterbitkan pada Ogos 2010 mendedahkan bahawa litupan hutan Belize pada awal 2010 adalah kira-kira 62.7%, turun daripada 75.9% pada akhir 1980. Kajian serupa oleh Kajian Hutan Tropika Belize dan Conservation International mendedahkan trend yang serupa dari segi litupan hutan Belize. Kedua-dua kajian menunjukkan bahawa setiap tahun, 0.6% daripada litupan hutan Belize hilang, yang bermaksud purata penebangan 24.84 K order=flip setiap tahun. Kajian SERVIR yang disokong oleh USAID oleh CATHALAC, NASA, dan MNRE juga menunjukkan bahawa kawasan perlindungan Belize sangat berkesan dalam melindungi hutan negara. Walaupun hanya kira-kira 6.4% hutan di dalam kawasan perlindungan yang diisytiharkan secara sah telah ditebang antara tahun 1980 dan 2010, lebih daripada suku hutan di luar kawasan perlindungan telah hilang antara tahun 1980 dan 2010.

Sebagai sebuah negara dengan litupan hutan yang agak tinggi dan kadar penebangan hutan yang rendah, Belize mempunyai potensi yang besar untuk penyertaan dalam inisiatif seperti REDD. Secara signifikan, kajian SERVIR mengenai penebangan hutan Belize juga diiktiraf oleh Kumpulan Pemerhatian Bumi (GEO), di mana Belize adalah negara anggota. Usaha pemuliharaan alam sekitar dan pengurusan sumber yang mampan adalah penting untuk masa depan Belize, terutamanya dalam menghadapi tekanan daripada pembangunan dan perubahan iklim. Impak pembangunan terhadap alam sekitar, seperti penebangan hutan untuk pertanian dan infrastruktur, serta pencemaran daripada aktiviti perindustrian dan pelancongan, perlu dikawal dengan teliti untuk memastikan kelestarian ekosistem unik Belize.

4.3. Terumbu Sawar Belize

Terumbu Sawar Belize ialah satu siri terumbu karang yang merentangi pantai Belize, kira-kira 300 m di luar pesisir di utara dan 40 km di selatan dalam lingkungan sempadan negara. Terumbu Sawar Belize ialah bahagian sepanjang 300 -panjang daripada Sistem Terumbu Sawar Mesoamerika sepanjang 900 -panjang, yang berterusan dari Cancún di hujung timur laut Semenanjung Yucatán melalui Riviera Maya hingga ke Honduras, menjadikannya salah satu sistem terumbu karang terbesar di dunia.

Ia merupakan destinasi pelancongan utama di Belize, popular untuk selam skuba dan snorkeling, dan menarik hampir separuh daripada 260,000 pelawatnya. Ia juga penting kepada industri perikanannya. Pada tahun 1842, Charles Darwin menggambarkannya sebagai "terumbu yang paling luar biasa di Hindie Barat".

Terumbu Sawar Belize telah diisytiharkan sebagai Tapak Warisan Dunia oleh UNESCO pada tahun 1996 kerana kerentanannya dan fakta bahawa ia mengandungi habitat semula jadi yang penting untuk pemuliharaan kepelbagaian biologi secara in-situ.

4.3.1. Spesies

Terumbu Sawar Belize adalah rumah kepada kepelbagaian tumbuhan dan haiwan yang besar, dan merupakan salah satu ekosistem yang paling pelbagai di dunia:

• 70 spesies karang keras
• 36 spesies karang lembut
• 500 spesies ikan
• beratus-ratus spesies invertebrata

Dengan kira-kira 90% terumbu masih belum dikaji, sesetengah pihak menganggarkan bahawa hanya 10% daripada semua spesies telah ditemui.

4.4. Sumber Asli dan Tenaga

Belize diketahui mempunyai beberapa mineral yang penting dari segi ekonomi, tetapi tiada satu pun dalam kuantiti yang cukup besar untuk mewajarkan perlombongan. Mineral-mineral ini termasuk dolomit, barit (sumber barium), bauksit (sumber aluminium), kasiterit (sumber timah), dan emas. Pada tahun 1990, batu kapur, yang digunakan dalam pembinaan jalan raya, merupakan satu-satunya sumber mineral yang dieksploitasi untuk kegunaan domestik atau eksport.

Pada tahun 2006, penemuan dan penanaman minyak mentah yang baru ditemui di bandar Spanish Lookout telah memberikan prospek dan masalah baru bagi negara membangun ini. Setakat 2017, pengeluaran minyak adalah 2,000 bbl/d.

Akses kepada biokapasiti di Belize adalah jauh lebih tinggi daripada purata dunia. Pada tahun 2016, Belize mempunyai 3.8 hektar global biokapasiti bagi setiap orang dalam wilayahnya, jauh lebih banyak daripada purata dunia sebanyak 1.6 hektar global bagi setiap orang. Pada tahun 2016, Belize menggunakan 5.4 hektar global biokapasiti bagi setiap orang - jejak ekologi penggunaan mereka. Ini bermakna mereka menggunakan lebih banyak biokapasiti daripada yang terkandung dalam Belize. Akibatnya, Belize mengalami defisit biokapasiti.

Struktur bekalan tenaga negara bergantung kepada gabungan sumber hidroelektrik, import dari Mexico, dan penjanaan terma menggunakan bahan api fosil. Terdapat potensi untuk pembangunan sumber tenaga boleh baharu seperti solar dan biojisim. Pengurusan sumber asli yang mampan dan impaknya kepada masyarakat setempat adalah penting, terutamanya dalam konteks eksploitasi petroleum dan mineral. Usaha perlu dilakukan untuk memastikan bahawa hasil daripada sumber asli ini memberi manfaat kepada seluruh penduduk dan tidak membawa kepada kemerosotan alam sekitar atau ketidaksamaan sosial.

4.5. Perubahan Iklim

Belize sangat terdedah kepada perubahan iklim disebabkan oleh kawasan pantainya yang rendah, ekosistem yang pelbagai, dan kebergantungan ekonomi terhadap pelancongan dan pertanian. Sebagai sebuah negara, pelepasan gas rumah hijau Belize pada tahun 2023 adalah agak rendah (7.46 M t), namun, ia berada di kedudukan ke-13 tertinggi bagi pelepasan per kapita, iaitu 18.13 t setiap orang. Perubahan guna tanah dan perhutanan bersama-sama merupakan sumber pelepasan tertinggi di Belize. Kerajaan telah komited kepada pelepasan sifar bersih menjelang 2050 dan telah membangunkan pelan daya tahan iklim dan penyesuaian.

Kesan perubahan iklim yang telah dan dijangka akan dialami oleh Belize termasuk peningkatan paras laut yang mengancam kawasan pantai dan pulau-pulau rendah, peningkatan suhu yang menjejaskan pertanian dan kesihatan manusia, perubahan corak hujan yang membawa kepada kemarau dan banjir yang lebih kerap, serta peningkatan intensiti taufan. Kesan-kesan ini memberi tekanan hebat kepada alam sekitar, seperti pemutihan terumbu karang, kehilangan habitat bakau, dan hakisan pantai. Masyarakat Belize, terutamanya golongan yang bergantung kepada sumber semula jadi seperti petani dan nelayan, serta komuniti miskin dan terpinggir, adalah yang paling rentan terhadap impak ini.

Langkah-langkah tindak balas negara termasuklah pelaksanaan strategi penyesuaian dan mitigasi. Ini merangkumi usaha untuk melindungi dan memulihkan ekosistem pantai, mempromosikan pertanian lestari dan tahan iklim, meningkatkan kecekapan tenaga dan penggunaan tenaga boleh baharu, membangunkan infrastruktur yang lebih tahan bencana, serta meningkatkan kesedaran dan kapasiti masyarakat untuk menghadapi perubahan iklim. Walau bagaimanapun, sumber kewangan dan teknikal yang terhad menjadi cabaran utama dalam melaksanakan langkah-langkah ini secara berkesan. Kerjasama antarabangsa dan sokongan daripada negara-negara maju adalah penting untuk membantu Belize menangani cabaran perubahan iklim.

5.1. Struktur Kerajaan

Perhimpunan Kebangsaan Belize yang dwidewan terdiri daripada Dewan Perwakilan dan Senat. Seramai 31 ahli Dewan dipilih secara popular untuk tempoh maksimum lima tahun dan memperkenalkan undang-undang yang mempengaruhi pembangunan Belize. Gabenor jeneral melantik 12 ahli Senat, dengan seorang Presiden Senat dipilih oleh ahli-ahli. Senat bertanggungjawab untuk membahaskan dan meluluskan rang undang-undang yang diluluskan oleh Dewan.

Kuasa perundangan terletak pada kedua-dua kerajaan dan Parlimen Belize. Perlindungan perlembagaan termasuk kebebasan bersuara, akhbar, beribadat, bergerak, dan berpersatuan. Badan kehakiman adalah bebas daripada eksekutif dan badan perundangan.

Ahli-ahli badan kehakiman yang bebas dilantik. Sistem kehakiman termasuk majistret tempatan yang dikumpulkan di bawah Mahkamah Majistret, yang mendengar kes-kes yang kurang serius. Mahkamah Agung (ketua hakim) mendengar kes pembunuhan dan kes-kes serius yang serupa, dan Mahkamah Rayuan mendengar rayuan daripada individu yang disabitkan kesalahan yang ingin hukuman mereka dibatalkan. Defendan boleh, dalam keadaan tertentu, merayu kes mereka ke Mahkamah Keadilan Caribbean.

5.2. Budaya dan Parti Politik

Pada tahun 1935, pilihan raya diperkenalkan semula, tetapi hanya 1.8 peratus daripada populasi layak mengundi. Pada tahun 1954, wanita memenangi hak untuk mengundi.

Sejak tahun 1974, sistem parti di Belize telah didominasi oleh Parti Rakyat Bersatu (People's United Party, PUP) yang berhaluan kiri-tengah dan Parti Demokratik Bersatu (United Democratic Party, UDP) yang berhaluan kanan-tengah, walaupun parti-parti kecil lain pernah mengambil bahagian dalam semua peringkat pilihan raya pada masa lalu. Walaupun tiada satu pun daripada parti-parti politik kecil ini pernah memenangi sebarang bilangan kerusi atau jawatan yang signifikan, cabaran mereka semakin meningkat dari semasa ke semasa. Sistem pilihan raya Belize adalah berdasarkan sistem majoriti mudah (first-past-the-post). Penyertaan rakyat dalam politik secara amnya aktif, dengan kadar keluar mengundi yang tinggi dalam pilihan raya umum.

5.3. Tuntutan Tanah Orang Asal

Belize menyokong Deklarasi Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) mengenai Hak Orang Asal pada tahun 2007, yang menetapkan hak tanah undang-undang kepada kumpulan orang asal. Kes-kes mahkamah lain telah mengesahkan hak-hak ini seperti keputusan Mahkamah Agung Belize pada tahun 2013 untuk mengekalkan keputusannya pada tahun 2010 yang mengiktiraf hak milik tanah adat sebagai tanah komunal untuk orang asal. Satu lagi kes sedemikian ialah perintah Mahkamah Keadilan Caribbean (CCJ) pada tahun 2015 kepada kerajaan Belize, yang menetapkan bahawa negara itu membangunkan pendaftaran tanah untuk mengklasifikasikan dan melaksanakan tadbir urus tradisional ke atas tanah Maya. Walaupun terdapat keputusan-keputusan ini, Belize telah membuat sedikit kemajuan untuk menyokong hak tanah komuniti orang asal; contohnya, dalam dua tahun selepas keputusan CCJ, kerajaan Belize gagal melancarkan pendaftaran tanah Maya, mendorong kumpulan itu untuk mengambil tindakan sendiri.

Ramifikasi sebenar kes-kes ini perlu dikaji. Setakat 2017, Belize masih bergelut untuk mengiktiraf populasi orang asal dan hak masing-masing. Menurut laporan kebangsaan sukarela setebal 50 halaman yang dibuat oleh Belize mengenai kemajuannya ke arah Matlamat Pembangunan Mampan 2030 PBB, kumpulan orang asal tidak diambil kira dalam penunjuk negara sama sekali. Populasi Maya Belize hanya disebut sekali dalam keseluruhan laporan tersebut. Isu ini menekankan pentingnya pengiktirafan hak minoriti dan keadilan sosial dalam konteks pembangunan negara, serta keperluan untuk kerajaan Belize memenuhi komitmen antarabangsanya dan memastikan penyertaan bermakna komuniti orang asal dalam proses membuat keputusan yang mempengaruhi kehidupan dan tanah mereka.

7.1. Pertikaian Wilayah dengan Guatemala

Sepanjang sejarah Belize, Guatemala telah menuntut kedaulatan ke atas semua atau sebahagian wilayah Belize. Tuntutan ini kadangkala dicerminkan dalam peta yang dilukis oleh kerajaan Guatemala, yang menunjukkan Belize sebagai jabatan kedua puluh tiga Guatemala.

Tuntutan wilayah Guatemala melibatkan kira-kira 53% daripada tanah besar Belize, yang merangkumi bahagian penting daripada empat daerah: Belize, Cayo, Stann Creek, dan Toledo. Kira-kira 43% daripada populasi negara (≈154,949 rakyat Belize) tinggal di rantau ini.

Setakat 2020, pertikaian sempadan dengan Guatemala masih belum diselesaikan dan menjadi pertikaian. Tuntutan Guatemala ke atas wilayah Belize sebahagiannya berdasarkan Fasal VII Perjanjian Anglo-Guatemala 1859, yang mewajibkan British membina jalan raya antara Bandar Raya Belize dan Guatemala. Pada pelbagai masa, isu ini telah memerlukan pengantaraan oleh United Kingdom, ketua-ketua kerajaan Komuniti Caribbean, Pertubuhan Negara-Negara Amerika (OAS), Mexico, dan Amerika Syarikat. Pada 15 April 2018, kerajaan Guatemala mengadakan referendum untuk menentukan sama ada negara itu patut membawa tuntutan wilayahnya ke atas Belize ke Mahkamah Keadilan Antarabangsa (ICJ) untuk menyelesaikan isu yang telah lama berlarutan itu. Rakyat Guatemala mengundi 95% ya mengenai perkara itu. Referendum yang serupa akan diadakan di Belize pada 10 April 2019, tetapi keputusan mahkamah menyebabkan penangguhannya. Referendum itu diadakan pada 8 Mei 2019, dan 55.4% pengundi memilih untuk menghantar perkara itu ke ICJ.

Kedua-dua negara telah mengemukakan permintaan kepada ICJ (masing-masing pada tahun 2018 dan 2019) dan ICJ memerintahkan agar taklimat awal Guatemala diserahkan menjelang Disember 2020 dan jawapan Belize menjelang 2022. Pada 7 Jun 2023, peringkat penyerahan bertulis berakhir, dengan langkah seterusnya ialah hujah lisan daripada pasukan undang-undang setiap negara. Pertikaian ini telah memberi kesan kepada hubungan dua hala dan kadangkala membawa kepada ketegangan di sempadan. Perspektif pihak-pihak yang terkesan, termasuk komuniti yang tinggal di kawasan sempadan dan isu kemanusiaan yang berkaitan seperti pergerakan rentas sempadan dan akses kepada sumber, adalah pertimbangan penting dalam mencari penyelesaian yang adil dan berkekalan.

7.2. Hubungan dengan Negara-negara Utama

Amerika Syarikat (A.S.) merupakan rakan diplomatik utama Belize sejak kemerdekaannya pada tahun 1981. Sepanjang beberapa dekad yang lalu, hubungan antara kedua-dua negara terus berkembang melalui kerjasama bersama, membentuk perkongsian yang kukuh dan berpanjangan. Di Belize, bidang-bidang seperti ekonomi, keselamatan antarabangsa/nasional, dan pendidikan telah banyak bertambah baik dengan sokongan A.S. A.S. kerap menawarkan sokongan kewangan kepada Belize. Paling terkini pada tahun 2024, pembangunan agensi bantuan luar A.S., Millennium Challenge Corporation (MCC), merupakan langkah besar dalam menangani pertumbuhan ekonomi selanjutnya. MCC ialah agensi bantuan luar yang dibiayai oleh kerajaan A.S. yang memberi tumpuan kepada pengurangan kemiskinan melalui pertumbuhan ekonomi. Ia menyediakan geran berbanding pinjaman, memastikan program itu tidak didorong oleh keuntungan. Di Belize, ini telah diterjemahkan kepada sistem yang memodenkan peluang pendidikan dan meningkatkan sektor tenaga. Dari segi sejarah, Belize dan A.S. mempunyai hubungan yang baik kerana komitmen bersama terhadap tadbir urus demokrasi. Bersama dengan bantuan kewangan, A.S. secara berterusan menyediakan bantuan bencana selepas bencana alam yang merosakkan yang telah menjadi ancaman kepada kestabilan keseluruhan Belize. Peace Corps A.S. juga telah memainkan peranan penting di Belize. Sejak tahun 1952, Peace Corps A.S. mempunyai program kesihatan awam dan pendidikan di Belize melalui Program Keselamatan Serantau Kedutaan A.S. di Amerika Tengah. Sukarelawan bekerja di komuniti luar bandar dan bandar untuk menangani peningkatan pendidikan, pembangunan ekonomi, kesihatan awam, dan lain-lain. Usaha-usaha ini telah mengukuhkan hubungan antara Belize dan A.S. pada tahap yang lebih berasaskan komuniti.

United Kingdom (UK) juga mengekalkan hubungan rapat dengan Belize, berakar umbi daripada sejarah penjajahan dan keanggotaan bersama dalam Komanwel. UK telah memberikan sokongan ketenteraan dan latihan kepada Angkatan Pertahanan Belize, terutamanya melalui Unit Latihan dan Sokongan Tentera British di Belize (BATSUB). Kerjasama ekonomi dan pembangunan juga merupakan aspek penting dalam hubungan ini. Belize juga mengekalkan hubungan diplomatik dengan negara-negara Kesatuan Eropah lain, serta dengan negara-negara Amerika Latin dan Caribbean. Sebagai ahli CARICOM dan SICA, Belize memainkan peranan aktif dalam integrasi serantau. Hubungan dengan Republik China (Taiwan) juga penting, dengan Taiwan menyediakan bantuan pembangunan yang signifikan kepada Belize.

9.1. Industri Utama

Industri utama Belize merangkumi pertanian, pelancongan, dan sektor perkhidmatan. Pertanian secara tradisinya menjadi tulang belakang ekonomi, dengan gula, pisang, dan buah-buahan sitrus (seperti oren dan limau gedang) sebagai tanaman eksport utama. Industri gula, walaupun menghadapi cabaran daripada persaingan global dan perubahan harga, masih menyumbang secara signifikan kepada pendapatan eksport dan guna tenaga. Industri pisang juga penting, terutamanya di selatan negara. Sektor perikanan, termasuk penangkapan udang kara, udang, dan ikan komersial, juga menyumbang kepada ekonomi.

Industri pelancongan telah berkembang pesat menjadi penyumbang utama kepada KDNK dan pekerjaan. Terumbu Sawar Belize, tapak arkeologi Maya, hutan hujan yang luas, dan kepelbagaian hidupan liar menarik pelancong dari seluruh dunia. Pelancongan eko dan pelancongan pengembaraan adalah segmen yang semakin penting.

Sektor perkhidmatan, termasuk kewangan luar pesisir, perdagangan runcit, dan pengangkutan, juga memainkan peranan yang semakin meningkat dalam ekonomi. Penemuan dan eksploitasi minyak mentah baru-baru ini telah menambah dimensi baharu kepada struktur ekonomi, walaupun sumbangannya masih terhad.

Isu hak buruh dan impak alam sekitar merupakan pertimbangan penting dalam industri-industri ini. Dalam sektor pertanian, isu seperti keadaan kerja buruh ladang dan penggunaan racun perosak perlu ditangani. Dalam sektor pelancongan, pembangunan yang tidak terkawal boleh memberi tekanan kepada ekosistem yang rapuh dan infrastruktur tempatan. Usaha untuk mempromosikan amalan lestari dan memastikan bahawa faedah ekonomi dikongsi secara saksama dengan komuniti tempatan adalah penting untuk pembangunan jangka panjang industri utama Belize.

9.2. Infrastruktur Perindustrian

Infrastruktur perindustrian di Belize masih dalam peringkat pembangunan, dengan beberapa cabaran utama yang perlu diatasi untuk menyokong pertumbuhan ekonomi yang mampan.

Bekalan Elektrik: Utiliti elektrik bersepadu terbesar dan pengedar utama di Belize ialah Belize Electricity Limited (BEL). BEL dimiliki kira-kira 70% oleh Fortis Inc., sebuah utiliti pengedaran milik pelabur Kanada. Fortis mengambil alih pengurusan BEL pada tahun 1999. Selain pelaburan terkawal dalam BEL, Fortis memiliki Belize Electric Company Limited (BECOL), sebuah perniagaan penjanaan hidroelektrik tidak terkawal yang mengendalikan tiga kemudahan penjanaan hidroelektrik di Sungai Macal. Pada 14 Jun 2011, kerajaan Belize memiliknegarakan kepentingan pemilikan Fortis Inc. dalam Belize Electricity Ltd. Utiliti tersebut menghadapi masalah kewangan yang serius selepas Suruhanjaya Kemudahan Awam (PUC) negara pada tahun 2008 "tidak membenarkan pemulihan kos bahan api dan kuasa yang dibeli sebelum ini dalam kadar pelanggan dan menetapkan kadar pelanggan pada tahap yang tidak membenarkan BEL memperoleh pulangan yang adil dan munasabah". Pada Mei 2011, Mahkamah Agung Belize meluluskan permohonan BEL untuk menghalang PUC daripada mengambil sebarang tindakan penguatkuasaan sementara menunggu rayuan. Dewan Perniagaan dan Industri Belize mengeluarkan kenyataan mengatakan kerajaan telah bertindak tergesa-gesa dan menyatakan kebimbangan mengenai mesej yang dihantarnya kepada pelabur. Belize mempunyai kos elektrik antara yang tertinggi di rantau ini.

Telekomunikasi: Pada Ogos 2009, kerajaan Belize memiliknegarakan Belize Telemedia Limited (BTL), yang kini bersaing secara langsung dengan Speednet. Hasil daripada proses pemilikan negara, perjanjian saling sambungan sekali lagi tertakluk kepada rundingan. Kedua-dua BTL dan Speednet menjual perkhidmatan telefon asas, panggilan nasional dan antarabangsa, perkhidmatan prabayar, perkhidmatan selular melalui GSM 1900 megahertz (MHz) dan 4G LTE masing-masing, perayauan selular antarabangsa, wayarles tetap, perkhidmatan internet gentian ke rumah, dan rangkaian data nasional dan antarabangsa. Akses internet dan telekomunikasi semakin meluas, tetapi kos dan kualiti perkhidmatan masih menjadi isu di beberapa kawasan.

Pengangkutan: Rangkaian jalan raya Belize menghubungkan bandar-bandar utama dan pusat-pusat pertanian. Walau bagaimanapun, banyak jalan raya, terutamanya di kawasan luar bandar, tidak berturap dan boleh menjadi sukar dilalui semasa musim hujan. Pelabuhan utama terletak di Belize City dan Big Creek, mengendalikan import dan eksport kargo. Lapangan Terbang Antarabangsa Philip S. W. Goldson di Ladyville adalah pintu masuk udara utama negara. Pengangkutan awam terutamanya terdiri daripada perkhidmatan bas antara bandar dan pekan.

Rancangan pembangunan infrastruktur memberi tumpuan kepada menaik taraf rangkaian jalan raya, memperluas akses kepada elektrik dan air bersih, serta meningkatkan kemudahan pelabuhan dan lapangan terbang. Pelaburan dalam infrastruktur adalah penting untuk menyokong pertumbuhan industri sedia ada seperti pertanian dan pelancongan, serta untuk menarik pelaburan baharu dalam sektor pembuatan dan perkhidmatan. Pembangunan infrastruktur yang mampan dan mesra alam juga menjadi keutamaan, memandangkan kekayaan semula jadi Belize yang unik.

9.3. Industri Pelancongan

Industri pelancongan merupakan salah satu tonggak utama ekonomi Belize, menyumbang secara signifikan kepada Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) dan guna tenaga. Gabungan faktor semula jadi yang unik menjadikan Belize destinasi yang menarik bagi pelancong dari seluruh dunia.

Sumber pelancongan utama Belize termasuk:

• Terumbu Sawar Belize: Terumbu sawar kedua terbesar di dunia ini menawarkan peluang selam skuba dan snorkeling yang luar biasa, dengan kepelbagaian hidupan marin yang kaya. Lubang Biru Besar adalah salah satu tapak selam yang paling terkenal.
• Tapak Maya: Belize mempunyai banyak tapak arkeologi Maya yang terpelihara dengan baik, seperti Caracol, Xunantunich, Lamanai, dan Altun Ha, yang memberikan gambaran tentang tamadun purba yang pernah berkembang di rantau ini.
• Alam Semula Jadi dan Ekopelancongan: Hutan hujan yang luas, gua-gua, sungai-sungai, dan kepelbagaian hidupan liar (termasuk jaguar, tapir, dan pelbagai spesies burung) menarik minat pencinta alam dan pengembara. Aktiviti seperti kembara berjalan kaki, memerhati burung, berkayak, dan lawatan ke kawasan perlindungan seperti Santuari Hidupan Liar Lembangan Cockscomb adalah popular.
• Pulau-pulau (Caye): Lebih 450 pulau kecil di luar pesisir, seperti Ambergris Caye dan Caye Caulker, menawarkan pantai yang indah, suasana santai, dan akses mudah ke terumbu karang.

Pada tahun 2012, jumlah ketibaan pelancong adalah seramai 917,869 orang (dengan kira-kira 584,683 orang dari Amerika Syarikat) dan hasil pelancongan berjumlah lebih 1.30 B USD. Selepas industri pelancongan terjejas akibat COVID-19, Belize menjadi negara pertama di Caribbean yang membenarkan pengembara yang telah divaksinasi untuk melawat tanpa ujian COVID-19.

Dasar pembangunan industri pelancongan Belize memberi tumpuan kepada promosi pelancongan mampan yang meminimumkan impak negatif terhadap alam sekitar dan budaya tempatan, sambil memaksimumkan faedah ekonomi kepada komuniti tempatan. Ini termasuk usaha untuk melibatkan komuniti dalam aktiviti pelancongan, mempromosikan amalan mesra alam di kalangan pengusaha pelancongan, dan melindungi tapak semula jadi dan budaya yang menjadi tarikan utama. Walau bagaimanapun, cabaran seperti pembangunan yang tidak terkawal, tekanan terhadap sumber asli, dan keperluan untuk infrastruktur yang lebih baik perlu ditangani untuk memastikan kelestarian jangka panjang industri pelancongan Belize.

10.1. Penduduk

Menurut bancian 2022, populasi Belize ialah 397,483 orang. Kadar kesuburan keseluruhan Belize pada tahun 2023 ialah 2.010 anak bagi setiap wanita. Kadar kelahiran ialah 17.8 kelahiran/1,000 penduduk (2022), dan kadar kematian ialah 6.3 kematian/1,000 penduduk (2022). Perubahan demografi etnik yang ketara telah berlaku sejak tahun 1980 apabila nisbah Kreol/Hispanik berubah daripada 58/38 kepada 26/53 pada tahun 1991, disebabkan oleh ramai orang Kreol berpindah ke A.S. dan peningkatan kadar kelahiran Mestizo serta penghijrahan dari Amerika Latin. Jangka hayat purata di Belize adalah sekitar 75 tahun. Struktur umur penduduknya agak muda, dengan peratusan besar penduduk di bawah umur 30 tahun. Taburan penduduk tidak sekata, dengan kepadatan yang lebih tinggi di kawasan bandar seperti Belize City dan di daerah utara.

10.2. Kumpulan Etnik

Belize, walaupun mempunyai populasi yang kecil, merupakan sebuah wadah peleburan budaya. Walaupun kerajaan penjajah menggalakkan idea dan aplikasi pasif pengasingan kaum untuk memastikan populasi terbahagi, ia tidak pernah memberi impak yang kuat kepada populasi yang kecil, pelbagai, dan sebahagian besarnya saling berkaitan. Seperti banyak negara pasca-kolonial lain, terdapat kesan perkauman, tetapi ia adalah minimum: kebanyakan rakyat Belize tidak bertolak ansur atau membenarkannya. Belize mempunyai sedozen atau lebih budaya aktif dan kumpulan etnik yang berbeza semuanya telah menyumbang dalam membentuk identiti Belize melalui makanan, muzik, perkataan pinjaman, cerita rakyat, fesyen dan seni. Mereka telah bergaul bersama, mewujudkan perpaduan Belize yang ditangkap oleh cogan kata negara, "Sub umbra floreo," yang bermaksud, "Di bawah naungan aku berkembang."

Kumpulan etnik utama di Belize ialah:

• Mestizo: Kumpulan terbesar, membentuk kira-kira 51.7% populasi. Mereka adalah keturunan campuran Eropah (terutamanya Sepanyol) dan orang Maya. Kebanyakannya tinggal di daerah utara dan barat.
• Kreol: Kumpulan kedua terbesar (kira-kira 25.2%), keturunan campuran orang Afrika dan Eropah (terutamanya British). Mereka secara tradisinya dominan di Belize City dan kawasan pantai.
• Maya: Sekitar 9.8% populasi, terdiri daripada tiga kumpulan utama: Maya Yucatec, Mopan, dan Q'eqchi'. Mereka kebanyakannya tinggal di daerah selatan dan barat.
• Garifuna (Garinagu): Kira-kira 4% populasi, keturunan campuran orang Afrika dan Arawak/Karib Pulau. Mereka kebanyakannya tinggal di bandar-bandar pantai selatan seperti Dangriga dan Punta Gorda.
• Mennonite: Komuniti berbahasa Plautdietsch (sejenis dialek Jerman Rendah), membentuk kira-kira 3.7% populasi. Mereka terkenal dengan pertanian dan cara hidup tradisional.
• Kumpulan Lain: Termasuk orang India Timur, Cina, Lubnan, dan orang Eropah lain.

Hubungan antara kumpulan etnik secara amnya harmoni, walaupun terdapat isu-isu berkaitan hak tanah orang asli dan perwakilan politik.

10.2.3. Orang Garinagu

Garinagu (tunggal Garifuna), sekitar 4.5% daripada populasi, adalah campuran keturunan Afrika Barat/Tengah, Arawak, dan Karib Pulau. Walaupun mereka adalah tawanan yang dipindahkan dari tanah air mereka, orang-orang ini tidak pernah didokumenkan sebagai hamba. Dua teori yang lazim ialah, pada tahun 1635, mereka sama ada mangsa yang terselamat daripada dua nahas kapal yang direkodkan atau entah bagaimana mengambil alih kapal yang mereka naiki.

Sepanjang sejarah mereka telah salah dilabel sebagai Karib Hitam. Apabila British mengambil alih Saint Vincent dan Grenadines selepas Perjanjian Paris pada tahun 1763, mereka ditentang oleh peneroka Perancis dan sekutu Garinagu mereka. Garinagu akhirnya menyerah kepada British pada tahun 1796. British memisahkan Garifuna yang kelihatan lebih Afrika daripada yang kelihatan lebih asli. 5,000 Garinagu telah diusir dari pulau Grenadine Baliceaux. Kira-kira 2,500 daripada mereka terselamat dalam pelayaran ke Roatán, sebuah pulau di luar pantai Honduras. Bahasa Garifuna tergolong dalam keluarga bahasa Arawakan, tetapi mempunyai sejumlah besar kata pinjaman daripada bahasa Karib dan daripada bahasa Inggeris.

Oleh kerana Roatán terlalu kecil dan tidak subur untuk menampung populasi mereka, Garinagu membuat petisyen kepada pihak berkuasa Sepanyol Honduras untuk dibenarkan menetap di pantai tanah besar. Orang Sepanyol menggaji mereka sebagai askar, dan mereka tersebar di sepanjang pantai Caribbean Amerika Tengah. Garinagu menetap di Seine Bight, Punta Gorda dan Punta Negra, Belize, melalui Honduras seawal tahun 1802. Di Belize, 19 November 1832 adalah tarikh yang diiktiraf secara rasmi sebagai "Hari Penempatan Garifuna" di Dangriga.

Menurut satu kajian genetik, keturunan mereka secara purata adalah 76% Afrika Sub-Sahara, 20% Arawak/Karib Pulau dan 4% Eropah.

10.2.5. Orang Kulit Putih (termasuk Mennonite)

Orang kulit putih atau Kaukasia di Belize membentuk sekitar 4.8% daripada populasi, terdiri daripada orang dan keturunan dari Ireland dan United Kingdom, pendatang dari Amerika Syarikat dan Kanada, orang Lubnan, Mennonite dan ramai lagi yang dibawa untuk membantu pembangunan negara. Peneroka dan pendatang Ireland serta veteran dari Louisiana dan negeri-negeri Selatan lain menubuhkan penempatan Konfederasi di Honduras British dan memperkenalkan pengeluaran tebu komersial ke tanah jajahan, menubuhkan 11 penempatan di pedalaman.

Kumpulan Kaukasia terbesar ialah Mennonite: mereka membahagikan diri mereka kepada Mennonite tradisional dan konservatif atau ortodoks dan Mennonite moden atau reformasi. Lebih 12,000 Mennonite berbahasa Plautdietsch tinggal di Belize, mengusahakan tanah dan hidup mengikut kepercayaan agama mereka. Majoriti populasi Mennonite terdiri daripada apa yang dipanggil Mennonite Rusia berketurunan Jerman yang menetap di Empayar Rusia semasa abad ke-18 dan ke-19. Kebanyakan Mennonite Rusia tinggal di penempatan Mennonite seperti Spanish Lookout, Shipyard, Little Belize, dan Blue Creek. Golongan Mennonite ini bertutur dalam Plautdietsch (dialek Jerman Rendah) dalam kehidupan seharian, tetapi kebanyakannya menggunakan Jerman Baku untuk membaca (Alkitab) dan menulis. Mennonite berbahasa Plautdietsch kebanyakannya datang dari Mexico pada tahun-tahun selepas 1958 dan mereka adalah trilingual dengan penguasaan bahasa Sepanyol. Terdapat juga beberapa Old Order Mennonite yang kebanyakannya berbahasa Belanda Pennsylvania yang datang dari Amerika Syarikat dan Kanada pada akhir 1960-an. Mereka tinggal terutamanya di Upper Barton Creek dan penempatan berkaitan. Golongan Mennonite ini menarik orang daripada pelbagai latar belakang Anabaptis yang membentuk komuniti baru. Mereka kelihatan agak serupa dengan Old Order Amish, tetapi berbeza daripada mereka.

10.3. Bahasa

Bahasa Inggeris ialah bahasa rasmi Belize. Ini berpunca daripada negara ini yang merupakan bekas tanah jajahan British. Belize ialah satu-satunya negara di Amerika Tengah yang bahasa Inggerisnya adalah bahasa rasmi. Selain itu, bahasa Inggeris ialah bahasa utama pendidikan awam, kerajaan, dan kebanyakan saluran media. Walaupun bahasa Inggeris digunakan secara meluas, Bahasa Kreol Belize dituturkan dalam beberapa situasi, sama ada dialog tidak rasmi, rasmi, sosial, atau antara etnik, malah dalam mesyuarat Dewan Perwakilan.

Apabila bahasa kreol wujud bersama bahasa leksifiernya, seperti yang berlaku di Belize, satu kontinum terbentuk antara bahasa kreol dan bahasa leksifier. Bileez Kriol_{Belize Kriol}^bzj berkembang semasa zaman perhambaan, dan secara sejarahnya hanya dituturkan oleh bekas hamba abdi Afrika. Ia menjadi sebahagian penting daripada identiti Belize, dituturkan oleh kira-kira 45% rakyat Belize. Kreol Belize berasal terutamanya daripada bahasa Inggeris. Bahasa substratumnya ialah bahasa asli Amerika Miskito, dan pelbagai bahasa Afrika Barat dan Bantu, bahasa ibunda hamba abdi Afrika. Orang Kreol terdapat di seluruh Belize, tetapi kebanyakannya di kawasan bandar seperti Bandar Raya Belize, pekan dan kampung pesisir, dan di Lembah Sungai Belize.

Kira-kira 52.9% rakyat Belize mengidentifikasi diri sebagai Mestizo, Hispanik. Semasa Belize menjadi tanah jajahan British, bahasa Sepanyol dilarang di sekolah, tetapi sejak itu ia telah menjadi bahasa yang dituturkan secara meluas. "Sepanyol Dapur" ialah bentuk pertengahan bahasa Sepanyol yang bercampur dengan Kreol Belize, dituturkan di daerah utara. Beberapa contoh yang baik ialah Corozal dan San Pedro.

Lebih separuh daripada populasi adalah berbilang bahasa. Sebagai sebuah negara kecil yang pelbagai etnik, dikelilingi oleh negara-negara berbahasa Sepanyol, faedah ekonomi dan sosial daripada keanekabahasaan adalah tinggi.

Belize juga merupakan rumah kepada tiga bahasa-bahasa Maya: Q'eqchi', Mopan (bahasa terancam), dan Maya Yucatec. Kira-kira 16,100 orang menuturkan bahasa Garifuna berasaskan Arawakan, dan 6,900 orang Mennonite di Belize menuturkan terutamanya Plautdietsch manakala minoriti Mennonite menuturkan Belanda Pennsylvania.

10.4. Agama

Menurut bancian 2010, 40.1% rakyat Belize adalah Katolik Rom, 31.8% adalah Protestan (8.4% Pentakosta; 5.4% Advent; 4.7% Anglikan; 3.7% Mennonite; 3.6% Baptis; 2.9% Methodis; 2.8% Nazarene), 1.7% adalah Saksi-Saksi Yehuwa, 10.3% menganut agama lain (agama Maya, agama Garifuna, Obeah dan Myalisme, dan minoriti Gereja Yesus Kristus dari Orang-Orang Suci Zaman Akhir, Hindu, Buddha, Muslim, Baháʼí, Rastafarian dan lain-lain) dan 15.5% mengaku tidak beragama.

Menurut PROLADES, Belize adalah 64.6% Katolik Rom, 27.8% Protestan, 7.6% Lain-lain pada tahun 1971. Sehingga akhir 1990-an, Belize adalah negara majoriti Katolik Rom. Katolik membentuk 57% daripada populasi pada tahun 1991, dan menurun kepada 49% pada tahun 2000. Peratusan penganut Katolik Rom dalam populasi telah menurun dalam beberapa dekad yang lalu disebabkan oleh pertumbuhan gereja-gereja Protestan, agama-agama lain dan orang yang tidak beragama.

Selain penganut Katolik, sentiasa terdapat minoriti Protestan yang besar. Ia dibawa oleh orang British, Jerman, dan peneroka lain ke tanah jajahan British Honduras British. Sejak awal, ia sebahagian besarnya bersifat Anglikan dan Mennonite. Komuniti Protestan di Belize mengalami kemasukan Pentakosta dan Advent Hari Ketujuh yang besar yang dikaitkan dengan penyebaran pelbagai denominasi Protestan Evangelikal baru-baru ini di seluruh Amerika Latin. Dari segi geografi, Mennonite Jerman kebanyakannya tinggal di daerah luar bandar Cayo dan Orange Walk.

Gereja Ortodoks Yunani mempunyai kehadiran di Santa Elena. Persatuan Arkib Data Agama menganggarkan terdapat 7,776 penganut Baháʼí di Belize pada tahun 2005, atau 2.5% daripada populasi negara. Anggaran mereka menunjukkan ini adalah perkadaran tertinggi penganut Baháʼí di mana-mana negara. Data mereka juga menyatakan bahawa Kepercayaan Baháʼí adalah agama kedua paling umum di Belize, selepas Kristian. Hinduisme dianuti oleh kebanyakan pendatang India. Penganut Sikh adalah pendatang India pertama ke Belize (tidak termasuk pekerja indentur), dan bekas Ketua Hakim Belize George Singh adalah anak seorang pendatang Sikh, terdapat juga seorang menteri kabinet Sikh. Muslim mendakwa bahawa terdapat orang Islam di Belize sejak abad ke-16 yang dibawa dari Afrika sebagai hamba, tetapi tiada sumber untuk dakwaan itu. Populasi Muslim moden berkembang sejak tahun 1980-an. Orang Islam berjumlah 243 pada tahun 2000 dan 577 pada tahun 2010 menurut statistik rasmi dan menyumbang 0.16 peratus daripada populasi. Sebuah masjid terletak di Misi Islam Belize (IMB), juga dikenali sebagai Komuniti Muslim Belize. Sebuah lagi masjid, Masjid Al-Falah, dibuka secara rasmi pada tahun 2008 di Bandar Raya Belize.

10.5. Pendidikan

Sejumlah tadika, sekolah menengah, dan sekolah pengajian tinggi di Belize menyediakan pendidikan untuk pelajar-kebanyakannya dibiayai oleh kerajaan. Belize mempunyai kira-kira sedozen institusi pengajian tinggi, yang paling terkenal ialah Universiti Belize, yang berkembang daripada Kolej Universiti Belize yang ditubuhkan pada tahun 1986. Sebelum itu, Kolej St. John, yang ditubuhkan pada tahun 1877, mendominasi bidang pendidikan tinggi. Kampus Terbuka Universiti Hindia Barat mempunyai tapak di Belize. Ia juga mempunyai kampus di Barbados, Trinidad, dan Jamaica. Kerajaan Belize menyumbang dari segi kewangan kepada UWI.

Pendidikan di Belize adalah wajib antara umur 6 dan 14 tahun. Setakat 2010, kadar celik huruf di Belize dianggarkan pada 79.7%, salah satu yang terendah di Hemisfera Barat. Dasar pendidikan pada masa ini mengikut "Strategi Sektor Pendidikan 2011-2016", yang menetapkan tiga objektif untuk tahun-tahun akan datang: Meningkatkan akses, kualiti, dan tadbir urus sistem pendidikan dengan menyediakan pendidikan dan latihan teknikal dan vokasional. Cabaran utama dalam sektor pendidikan termasuk kadar keciciran yang tinggi, kekurangan guru terlatih di beberapa kawasan, dan keperluan untuk kurikulum yang lebih relevan dengan keperluan pasaran kerja.

10.6. Kesihatan

Belize mempunyai prevalens penyakit berjangkit yang tinggi seperti penyakit pernafasan dan penyakit usus. Sistem penjagaan kesihatan awam menyediakan perkhidmatan asas melalui rangkaian klinik dan hospital daerah, dengan Hospital Memorial Karl Heusner di Belize City sebagai hospital rujukan utama. Perkhidmatan kesihatan swasta juga tersedia, terutamanya di kawasan bandar. Petunjuk kesihatan seperti kadar kematian bayi dan jangka hayat telah menunjukkan peningkatan, tetapi cabaran kekal dalam memastikan akses yang saksama kepada perkhidmatan kesihatan berkualiti, terutamanya di kawasan luar bandar dan untuk golongan berpendapatan rendah. Penyakit tidak berjangkit seperti diabetes dan penyakit jantung juga menjadi kebimbangan kesihatan awam yang semakin meningkat.

10.7. Struktur Sosial dan Wanita

Struktur sosial Belize ditandai dengan perbezaan yang berterusan dalam pengagihan kekayaan, kuasa, dan prestij. Oleh kerana saiz populasi Belize yang kecil dan skala hubungan sosial yang intim, jarak sosial antara kaya dan miskin, walaupun signifikan, tidaklah sebesar di masyarakat Caribbean dan Amerika Tengah lain, seperti Jamaica dan El Salvador. Belize tidak mempunyai konflik kelas dan kaum yang ganas yang begitu menonjol dalam kehidupan sosial jiran-jiran Amerika Tengahnya.

Kuasa politik dan ekonomi kekal di tangan elit tempatan. Kumpulan pertengahan yang agak besar terdiri daripada orang-orang dari pelbagai latar belakang etnik. Kumpulan pertengahan ini tidak membentuk kelas sosial yang bersatu, tetapi sebaliknya beberapa kumpulan kelas pertengahan dan kelas pekerja, yang secara longgar berorientasikan kepada kecenderungan bersama terhadap pendidikan, kehormatan budaya, dan kemungkinan untuk mobiliti sosial ke atas. Kepercayaan ini, dan amalan sosial yang dihasilkannya, membantu membezakan kumpulan pertengahan daripada majoriti rakyat biasa Belize.

Jurang kekayaan antara golongan kaya dan miskin masih wujud, dan kemiskinan merupakan isu yang signifikan, terutamanya di kawasan luar bandar dan di kalangan kumpulan etnik tertentu. Akses kepada pendidikan, penjagaan kesihatan, dan peluang ekonomi tidak sekata, menyumbang kepada ketidaksamaan sosial.

Pada tahun 2021, Forum Ekonomi Dunia meletakkan Belize di kedudukan ke-90 daripada 156 negara dalam Laporan Jurang Gender Globalnya. Daripada semua negara di Amerika Latin dan Caribbean, Belize menduduki tempat keempat dari bawah. Ia menduduki tempat yang lebih tinggi dalam kategori "penyertaan dan peluang ekonomi" dan "kesihatan dan kelangsungan hidup", tetapi sangat rendah dalam "pemerkasaan politik". Pada tahun 2019, PBB memberikan Belize skor Indeks Ketidaksamaan Gender sebanyak 0.415, meletakkannya di kedudukan ke-97 daripada 162 negara. Setakat 2019, 49.9% wanita di Belize mengambil bahagian dalam tenaga kerja, berbanding 80.6% lelaki. 11.1% kerusi di Perhimpunan Kebangsaan Belize diisi oleh wanita. Wanita Belize telah mencapai kemajuan dalam pendidikan dan penyertaan dalam tenaga kerja, tetapi masih menghadapi cabaran dalam mencapai kesaksamaan gender sepenuhnya, termasuk perwakilan yang rendah dalam politik dan jawatan kepimpinan, serta isu keganasan berasaskan gender. Usaha untuk mempromosikan kesaksamaan gender dan memperkasakan wanita adalah penting untuk pembangunan sosial yang adil dan inklusif.

10.8. Jenayah

Belize mempunyai kadar jenayah kekerasan yang sederhana. Majoriti keganasan di Belize berpunca daripada aktiviti geng, yang merangkumi penyeludupan dadah dan manusia, melindungi laluan penyeludupan dadah, dan mendapatkan wilayah untuk pengedaran dadah.

Pada tahun 2023, 87 pembunuhan telah direkodkan di Belize, menjadikan kadar pembunuhan negara ini 19.7 pembunuhan bagi setiap 100,000 penduduk, lebih rendah daripada negara jiran Mexico dan Honduras, tetapi lebih tinggi daripada Guatemala dan El Salvador. Daerah Belize (yang mengandungi Bandar Raya Belize) mempunyai jumlah pembunuhan tertinggi berbanding semua daerah lain. Pada tahun 2023, 66% pembunuhan berlaku di Daerah Belize. Keganasan di Bandar Raya Belize (terutamanya bahagian selatan bandar) sebahagian besarnya disebabkan oleh peperangan geng.

Pada tahun 2023, terdapat 34 kes rogol yang dilaporkan, 170 rompakan, 628 pecah rumah, dan 118 kes kecurian. Kerajaan Belize sedang berusaha untuk menangani isu jenayah melalui penguatkuasaan undang-undang yang lebih ketat, program pencegahan jenayah, dan inisiatif untuk menangani punca sosial jenayah seperti kemiskinan dan kekurangan peluang. Keselamatan awam kekal menjadi kebimbangan utama bagi rakyat dan kerajaan.

10.9. Bandar Utama

Bandar Raya Belize ialah bandar terbesar dan hab komersial utama negara. Ia mempunyai populasi kira-kira 60,000 orang dan merupakan pusat penting untuk perdagangan, kewangan, dan pelancongan. Bandar ini terkenal dengan seni bina kolonialnya, pasar yang meriah, dan kedekatannya dengan pulau-pulau dan Terumbu Sawar. Walau bagaimanapun, ia juga menghadapi cabaran seperti kesesakan, jenayah, dan kerentanan terhadap bencana alam.

Belmopan ialah ibu negara Belize, dengan populasi kira-kira 20,000 orang. Ia dibina selepas Taufan Hattie memusnahkan Belize City pada tahun 1961. Belmopan menempatkan bangunan kerajaan utama, kedutaan asing, dan Universiti Belize. Ia adalah bandar yang lebih terancang dan kurang sesak berbanding Belize City.

Bandar-bandar utama lain termasuk San Ignacio dan Santa Elena di Daerah Cayo, yang merupakan pusat pertanian dan pelancongan eko; Orange Walk Town dan Corozal Town di utara, yang penting untuk industri gula; Dangriga di selatan, yang merupakan pusat budaya Garifuna; dan Punta Gorda, bandar paling selatan dan pintu masuk ke Daerah Toledo. Setiap bandar ini mempunyai ciri-ciri populasi, ekonomi, dan budaya yang unik yang menyumbang kepada kepelbagaian Belize.

11.1. Masakan

Masakan Belize adalah gabungan yang meriah yang mencerminkan solekan pelbagai budaya negara, menggabungkan unsur-unsur daripada pengaruh Mestizo, Kreol, Garifuna, Maya, dan pendatang, termasuk tradisi Cina dan India. Gabungan unik ini menjadikan makanan Belize sebagai gabungan rasa dari Amerika Tengah, Caribbean, dan juga dari tempat yang lebih jauh, menghasilkan hidangan yang sekaligus biasa kepada kawasan-kawasan ini namun jelas Belizean.

Sarapan pagi selalunya berat, menampilkan makanan ruji seperti roti, tortilla tepung, atau fry jack (kepingan doh goreng), yang biasanya dipadankan dengan keju, kacang goreng semula, dan telur, bersama kopi atau teh. Penjaja jalanan kerap menawarkan pilihan sarapan seperti taco dan pai daging, manakala makan tengah hari, yang dikenali secara tempatan sebagai "makan malam," berfungsi sebagai hidangan utama hari itu. Hidangan tengah hari tradisional termasuk nasi dan kacang (dengan atau tanpa santan), ayam rebus, tamale, escabeche (sup bawang), dan panades (kulit jagung goreng dengan kacang atau ikan).

Di kawasan luar bandar, makanan selalunya berpusat di sekitar jagung, kacang, dan labu yang ditanam secara tempatan, terutamanya dalam komuniti Maya, manakala masakan Garifuna terkenal dengan akar Afro-Caribbeannya dan banyak menampilkan makanan laut dan hidangan berasaskan ubi kayu seperti ereba (roti ubi kayu). Bahan-bahan tempatan dan kaedah memasak ini menyediakan hubungan yang mendalam dengan tanah dan tradisi. Kepelbagaian masakan ini disokong oleh pertanian Belize yang melimpah, yang membolehkan pelbagai jenis bahan segar, daripada buah-buahan tropika hingga makanan laut.

Negara ini melimpah dengan restoran dan kedai makanan segera yang agak berpatutan. Buah-buahan tempatan agak biasa, tetapi sayur-sayuran mentah dari pasar kurang biasa. Waktu makan adalah perjumpaan untuk keluarga dan sekolah dan beberapa perniagaan ditutup pada waktu tengah hari untuk makan tengah hari, dibuka semula pada lewat petang. Minuman popular termasuk jus buah-buahan segar, bir tempatan (seperti Belikin), dan rum.

11.2. Muzik

Muzik Belize mencerminkan kepelbagaian etnik negara ini. Genre muzik asli yang paling terkenal ialah:

• Punta: Genre muzik dan tarian Garifuna yang bertenaga, menampilkan irama dram yang kompleks dan lirik panggilan dan jawapan. Punta rock adalah subgenre moden yang popular.
• Brukdown: Genre muzik Kreol yang berasal dari muzik dan tarian pembalak, menggunakan alat muzik seperti banjo, gitar, akordion, dan gendang. Ia mempunyai irama yang ceria dan sering mengiringi tarian tradisional.
• Muzik Maya: Komuniti Maya mengekalkan tradisi muzik mereka sendiri, sering menggunakan alat muzik seperti marimba, seruling, dan dram.
• Muzik Mestizo: Muzik Mestizo dipengaruhi oleh tradisi Sepanyol dan Mexico, dengan penggunaan gitar, biola, dan akordion.

Dalam beberapa tahun kebelakangan ini, muzik Latin, termasuk reggaeton dan banda, telah mengalami lonjakan populariti di Belize, di samping genre tradisional punta dan brukdown. Trend yang semakin meningkat ini mencerminkan pengaruh negara-negara jiran Amerika Latin dan hubungan budaya yang wujud dalam rantau ini. Peningkatan populariti muzik Latin di Belize menunjukkan landskap muzik negara yang meriah dan pelbagai, mempamerkan keupayaan muzik untuk merentasi sempadan dan menyatukan orang ramai. Reggae, dancehall, dan soca yang diimport dari Trinidad, Jamaica, dan seluruh Hindie Barat, rap, hip-hop, heavy metal, dan muzik rock dari Amerika Syarikat, juga popular di kalangan belia Belize.

11.3. Sukan

Sukan utama di Belize ialah bola sepak, bola keranjang, bola tampar dan lumba basikal, dengan pengikut yang lebih kecil untuk lumba bot, olahraga, sofbol, kriket dan bola ragbi. Memancing juga popular di kawasan pantai Belize.

Cross Country Cycling Classic, juga dikenali sebagai perlumbaan "cross country" atau Holy Saturday Cross Country Cycling Classic, dianggap sebagai salah satu acara sukan Belize yang paling penting. Acara sukan sehari ini adalah untuk pelumba basikal amatur tetapi juga telah mendapat populariti di seluruh dunia. Sejarah Cross Country Cycling Classic di Belize bermula sejak zaman Monrad Metzgen mendapat idea daripada sebuah kampung kecil di Lebuhraya Utara (kini Lebuhraya Phillip Goldson). Penduduk dari kampung ini biasa menempuh jarak jauh dengan basikal mereka untuk menghadiri permainan kriket mingguan. Beliau menambah baik pemerhatian ini dengan mencipta acara sukan di muka bumi yang sukar di Lebuhraya Barat, yang ketika itu dibina dengan teruk.

Satu lagi acara sukan tahunan utama di Belize ialah Cabaran Sungai La Ruta Maya Belize, sebuah maraton kanu selama 4 hari yang diadakan setiap tahun pada bulan Mac. Perlumbaan ini berlangsung dari San Ignacio ke Bandar Raya Belize, sejauh 180 order=flip.

Pada hari Paskah, penduduk Dangriga menyertai pertandingan memancing tahunan. Hadiah pertama, kedua, dan ketiga diberikan berdasarkan gabungan markah saiz, spesies, dan bilangan. Pertandingan ini disiarkan melalui stesen radio tempatan, dan hadiah wang tunai diberikan kepada para pemenang.

Pasukan bola keranjang kebangsaan Belize adalah satu-satunya pasukan kebangsaan yang telah mencapai kemenangan besar di peringkat antarabangsa. Pasukan itu memenangi Kejohanan Bola Keranjang Lelaki CARICOM 1998, yang diadakan di Pusat Sivik di Bandar Raya Belize, dan seterusnya menyertai Kejohanan Centrobasquet 1999 di Havana. Pasukan kebangsaan menduduki tempat ketujuh daripada lapan pasukan selepas hanya memenangi 1 perlawanan walaupun bermain rapat sepanjang kejohanan. Dalam penyertaan semula di kejohanan CARICOM 2000 di Barbados, Belize menduduki tempat keempat. Tidak lama selepas itu, Belize berpindah ke rantau Amerika Tengah dan memenangi kejohanan Sukan Amerika Tengah pada tahun 2001. Pasukan itu gagal mengulangi kejayaan ini, yang terbaru menamatkan dengan rekod 2-4 dalam kejohanan COCABA 2006. Pasukan itu menduduki tempat kedua dalam kejohanan COCABA 2009 di Cancun, Mexico di mana ia mencatatkan rekod 3-0 dalam permainan kumpulan. Belize memenangi perlawanan pembukaan dalam Kejohanan Centrobasquet, 2010, mengalahkan Trinidad dan Tobago, tetapi tewas teruk kepada Mexico dalam perlawanan ulangan final COCABA. Kemenangan sukar ke atas Cuba meletakkan Belize dalam kedudukan untuk mara, tetapi mereka tewas kepada Puerto Rico dalam perlawanan terakhir mereka dan gagal layak.

Simone Biles, pemenang empat pingat emas dalam Sukan Olimpik Musim Panas Rio 2016 adalah warganegara dwi Amerika Syarikat dan Belize, yang dianggapnya sebagai rumah keduanya. Biles berketurunan Belize-Amerika.

11.4. Cuti Umum dan Perayaan

Belize mempunyai beberapa cuti umum yang disambut di seluruh negara. Antaranya termasuk:

• Tahun Baru (1 Januari)
• Hari Wira dan Dermawan Negara (dahulunya Hari Baron Bliss, 9 Mac)
• Good Friday (tarikh berubah)
• Holy Saturday (tarikh berubah)
• Easter Monday (tarikh berubah)
• Hari Pekerja (1 Mei)
• Hari Komanwel (Hari Lahir Raja, tarikh berubah, biasanya Isnin kedua bulan Jun)
• Hari Emansipasi (1 Ogos)
• Hari St. George's Caye (10 September)
• Hari Kemerdekaan (21 September)
• Hari Pan Amerika (dahulunya Hari Columbus, Isnin kedua bulan Oktober)
• Hari Penempatan Garifuna (19 November)
• Hari Krismas (25 Disember)
• Boxing Day (26 Disember)

Perayaan September adalah tempoh perayaan kebangsaan yang penting, merangkumi Hari St. George's Caye dan Hari Kemerdekaan. Pelbagai acara kebudayaan, perarakan, dan pertandingan diadakan sepanjang bulan ini. Karnival adalah acara kemuncak, biasanya diadakan pada hujung minggu sebelum Hari St. George's Caye, dengan perarakan jalanan yang berwarna-warni dan meriah. Hari Penempatan Garifuna pada 19 November adalah perayaan penting bagi komuniti Garifuna, memperingati kedatangan mereka ke Belize, dengan acara kebudayaan, muzik, dan tarian.