Nauru

2.1. Prasejarah dan Penempatan Awal

Nauru pertama kali dihuni oleh orang Mikronesia sekurang-kurangnya 3,000 tahun yang lalu, dan terdapat bukti kemungkinan pengaruh Polinesia. Walaupun butiran prasejarah Nauru kurang diketahui kerana kajian arkeologi dan linguistik yang terhad, pulau ini dipercayai mengalami tempoh pengasingan yang panjang, yang menyumbang kepada perkembangan bahasa yang unik dalam kalangan penduduknya. Nama "Nauru" mungkin berasal daripada perkataan Nauru Anáoero_Anáoero^{Bahasa Nauru}, yang bermaksud 'saya pergi ke pantai'.

Secara tradisinya, masyarakat Nauru terdiri daripada 12 suku kaum atau puak, yang kini diwakili oleh bintang berbucu dua belas pada bendera Nauru. Keturunan dijejaki secara matrilineal (garis ibu), walaupun terdapat juga ciri-ciri patrilineal dalam hubungan kekeluargaan dan pewarisan. Penduduk Nauru mengamalkan akuakultur; mereka menangkap anak ikan bandeng (dikenali sebagai Ibija_Ibija^{Bahasa Nauru} dalam bahasa Nauru), menyesuaikannya dengan air tawar, dan membesarkannya di Lagun Buada, yang menyediakan sumber makanan yang boleh dipercayai. Komponen makanan lain yang ditanam secara tempatan termasuk kelapa dan buah pandan (Pandanus tectorius).

2.2. Penemuan oleh Orang Eropah dan Penjajahan

Pada tahun 1798, Kapten John Fearn, seorang British yang mengemudi kapal pemburu paus Hunter, menjadi orang Barat pertama yang melaporkan penampakan Nauru. Beliau menamakannya "Pleasant Island" (Pulau Menyenangkan) kerana penampilannya yang menarik. Bermula sekurang-kurangnya dari tahun 1826 (atau 1830-an menurut sumber lain), penduduk Nauru mula mengadakan hubungan tetap dengan orang Eropah melalui kapal pemburu paus dan kapal dagang yang singgah untuk mendapatkan bekalan makanan dan air minuman segar. Pemburu paus terakhir yang singgah semasa Zaman Pelayaran melawat pada tahun 1904.

Sekitar masa ini, kelasi yang lari dari kapal-kapal Eropah mula menetap di pulau itu. Penduduk pulau menukarkan makanan dengan arak nipah dan senjata api. Senjata api ini kemudiannya digunakan semasa Perang Saudara Nauru yang berlangsung selama 10 tahun, bermula pada tahun 1878. Peperangan ini berakhir dengan kedatangan Jerman.

Berikutan perjanjian dengan Britain Raya, Jerman mengilhak Nauru pada tahun 1888 dan memasukkannya ke dalam Kepulauan Marshall Jerman untuk tujuan pentadbiran. Raja-raja telah ditubuhkan sebagai pemerintah pulau, dengan Raja Aweida sebagai yang paling terkenal. Mubaligh Kristian dari Kepulauan Gilbert tiba pada tahun 1888. Peneroka Jerman memanggil pulau itu "Nawodo" atau "Onawero". Jerman memerintah Nauru selama hampir tiga dekad. Robert Rasch, seorang pedagang Jerman yang berkahwin dengan seorang wanita Nauru, menjadi pentadbir pertama pada tahun 1890.

Pada tahun 1900, seorang ahli geologi New Zealand, Albert Fuller Ellis, menemui fosfat di Nauru. Syarikat Pacific Phosphate Company mula mengeksploitasi rizab ini pada tahun 1906 melalui perjanjian dengan Jerman, dan penghantaran pertama dieksport pada tahun 1907.

2.3. Pentadbiran Mandat dan Amanah

Apabila Perang Dunia Pertama meletus, tentera Australia menawan Nauru pada November 1914. Selepas perang, pada tahun 1919, Liga Bangsa-Bangsa memberikan mandat kepada United Kingdom, Australia, dan New Zealand untuk mentadbir Nauru. Ketiga-tiga negara ini menubuhkan British Phosphate Commissioners (BPC) untuk menguruskan perlombongan fosfat. Syarat-syarat mandat Liga Bangsa-Bangsa telah dirangka pada tahun 1920.

Pulau ini mengalami wabak influenza pada tahun 1920, dengan kadar kematian sebanyak 18 peratus dalam kalangan penduduk asli Nauru. Pada tahun 1923, Liga Bangsa-Bangsa memberikan Australia mandat sebagai pemegang amanah ke atas Nauru, dengan United Kingdom dan New Zealand sebagai pemegang amanah bersama.

Pada 6 dan 7 Disember 1940, semasa Perang Dunia Kedua, kapal penjelajah bantuan Jerman Komet dan Orion menenggelamkan lima kapal bekalan berhampiran Nauru. Komet kemudiannya membedil kawasan perlombongan fosfat, depot simpanan minyak, dan julur pemunggahan kapal di Nauru.

Tentera Jepun menduduki Nauru pada 25 Ogos 1942. Jepun membina dua lapangan terbang yang kemudiannya dibom oleh tentera Berikat pada 25 Mac 1943, menghalang bekalan makanan daripada sampai ke Nauru. Jepun telah menghantar 1,200 orang Nauru untuk bekerja sebagai buruh di Kepulauan Chuuk, yang juga diduduki oleh Jepun. Sebagai sebahagian daripada strategi lompat pulau pihak Berikat, Nauru telah dilangkau dan dibiarkan. Nauru akhirnya dibebaskan daripada Jepun pada 13 September 1945, apabila komander Hisayaki Soeda menyerahkan pulau itu kepada Tentera Darat Australia dan Tentera Laut Diraja Australia. Penyerahan ini diterima oleh Brigadier J. R. Stevenson di atas kapal perang HMAS Diamantina. Seramai 745 orang Nauru yang terselamat daripada penawanan Jepun di Chuuk telah dihantar pulang ke Nauru dengan kapal BPC Trienza pada Januari 1946.

Pada tahun 1947, satu pemegang amanah telah ditubuhkan oleh Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, dengan Australia, New Zealand, dan United Kingdom sebagai pemegang amanah. Di bawah pengaturan ini, ketiga-tiga negara ini adalah pihak berkuasa pentadbiran bersama. Walau bagaimanapun, dalam praktiknya, kuasa pentadbiran dilaksanakan oleh Australia sahaja.
Pada tahun 1948, berlaku Rusuhan Nauru 1948 apabila pekerja lombong guano berbangsa Cina melancarkan mogok kerana isu gaji dan syarat pekerjaan. Pentadbiran Australia mengenakan darurat, mengerahkan Polis Asli dan sukarelawan bersenjata tempatan serta pegawai Australia. Pasukan ini melepaskan tembakan ke arah pekerja Cina, membunuh dua orang dan mencederakan enam belas yang lain. Kira-kira 50 pekerja ditangkap, dan dua daripadanya mati ditikam dengan bayonet semasa dalam tahanan. Kerajaan Kesatuan Soviet dan Republik China membuat aduan rasmi terhadap Australia di Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu berhubung insiden ini.

2.4. Kemerdekaan

Pada tahun 1964, terdapat cadangan untuk memindahkan penduduk Nauru ke Pulau Curtis di luar pantai Queensland, Australia. Pada masa itu, Nauru telah dilombong secara meluas untuk fosfat, merosakkan landskap sehingga dianggap pulau itu tidak akan dapat didiami menjelang 1990-an. Pemulihan pulau dilihat sebagai mustahil dari segi kewangan. Pada tahun 1962, Perdana Menteri Australia, Robert Menzies, menyatakan bahawa ketiga-tiga negara yang terlibat dalam perlombongan mempunyai kewajipan untuk menyediakan penyelesaian bagi penduduk Nauru dan mencadangkan untuk mencari pulau baharu bagi mereka. Pada tahun 1963, Kerajaan Australia mencadangkan untuk memperoleh semua tanah di Pulau Curtis (yang jauh lebih besar daripada Nauru) dan kemudian menawarkan hak milik pegangan bebas kepada Nauru atas pulau itu serta kerakyatan Australia kepada penduduk Nauru. Kos penempatan semula dianggarkan sebanyak 10.00 M AUD (disesuaikan dengan inflasi). Walau bagaimanapun, penduduk Nauru tidak mahu menjadi warganegara Australia dan mahu diberikan kedaulatan ke atas Pulau Curtis untuk menubuhkan negara merdeka, yang mana Australia tidak bersetuju. Nauru menolak cadangan untuk berpindah ke Pulau Curtis, sebaliknya memilih untuk menjadi negara merdeka yang mengendalikan lombong mereka sendiri di Nauru.

Nauru mencapai autonomi dalaman pada Januari 1966. Selepas konvensyen perlembagaan selama dua tahun, Nauru mencapai kemerdekaan penuh pada 31 Januari 1968 di bawah presiden pengasas Hammer DeRoburt. Pada tahun 1967, rakyat Nauru membeli aset British Phosphate Commissioners, dan pada Jun 1970, kawalan diserahkan kepada Nauru Phosphate Corporation (NPC) milik tempatan. Nauru turut menyertai Komanwel Bangsa-Bangsa sebagai Ahli Khas sejurus selepas kemerdekaan.

2.5. Pembangunan dan Krisis Selepas Kemerdekaan

Pendapatan daripada lombong fosfat menjadikan Nauru antara negara dengan pendapatan per kapita tertinggi di dunia pada tahun 1970-an dan awal 1980-an. Kekayaan ini membolehkan kerajaan Nauru menyediakan perkhidmatan awam yang meluas, termasuk pendidikan dan kesihatan percuma, serta tiada cukai pendapatan. Dana amanah, Nauru Phosphate Royalties Trust, ditubuhkan untuk melabur keuntungan daripada perlombongan fosfat bagi memastikan masa depan ekonomi negara selepas sumber habis.

Walau bagaimanapun, menjelang akhir 1980-an dan 1990-an, sumber fosfat primer mula kehabisan. Pengurusan dana amanah yang lemah, pelaburan yang tidak bijak (seperti membiayai muzikal West End Leonardo the Musical yang gagal), dan rasuah menyebabkan nilai dana amanah merosot dengan teruk. Nauru menghadapi krisis ekonomi yang parah. Menjelang awal tahun 2000-an, Nauru hampir muflis. Negara ini terpaksa menjual aset-asetnya di luar negara, termasuk hartanah seperti Nauru House di Melbourne dan armada Air Nauru.

Untuk mendapatkan pendapatan, Nauru secara ringkas menjadi syurga cukai dan pusat pengubahan wang haram antarabangsa pada tahun 1990-an, yang menarik kritikan antarabangsa dan tekanan daripada Pasukan Petugas Tindakan Kewangan (FATF). Nauru kemudiannya meluluskan undang-undang anti-pengelakan dan menamatkan aktiviti ini.

Satu lagi sumber pendapatan kontroversi muncul pada tahun 2001 apabila Nauru bersetuju untuk menjadi tuan rumah Pusat Pemprosesan Serantau Nauru, sebuah pusat tahanan imigresen luar pesisir untuk Australia, sebagai pertukaran untuk bantuan kewangan. Ini adalah sebahagian daripada "Penyelesaian Pasifik" Australia. Pusat ini ditutup pada tahun 2008 tetapi dibuka semula pada tahun 2012, dan terus menjadi sumber pendapatan utama serta isu hak asasi manusia yang sensitif.

"Sihir sumber" jelas kelihatan dalam pembangunan Nauru. Kekayaan mendadak membawa kepada perubahan gaya hidup, pergantungan kepada barangan import, dan kemerosotan kemahiran tradisional. Apabila kekayaan hilang, negara menghadapi cabaran sosial dan ekonomi yang besar, termasuk kadar pengangguran yang tinggi, masalah kesihatan yang serius (seperti obesiti dan diabetes), dan kemusnahan alam sekitar yang teruk akibat perlombongan.

Pada tahun 1989, Nauru mengambil tindakan undang-undang terhadap Australia di Mahkamah Keadilan Antarabangsa (ICJ) berhubung kegagalan Australia untuk memulihkan kerosakan alam sekitar yang disebabkan oleh perlombongan fosfat semasa tempoh pentadbiran amanahnya. Kes Tanah Fosfat Tertentu: Nauru lwn. Australia membawa kepada penyelesaian di luar mahkamah di mana Australia bersetuju untuk membayar pampasan bagi pemulihan kawasan yang telah dilombong. Walaupun begitu, usaha pemulihan adalah satu cabaran yang besar dan berterusan.

Sebagai tindak balas terhadap pandemik COVID-19, Nauru mengisytiharkan darurat pada 17 Mac 2020, yang ditandatangani oleh Presiden Lionel Aingimea untuk meminimumkan penularan.

3.1. Topografi dan Alam Sekitar

Pulau Nauru mempunyai keluasan 21 km². Jalur pantai yang subur selebar 150 m hingga 300 m terletak di pedalaman dari pantai. Tebing karang mengelilingi dataran tinggi tengah Nauru, yang dikenali sebagai "Topside". Titik tertinggi dataran tinggi ini, yang dipanggil Command Ridge, adalah 71 m (atau 65 m menurut sumber lain) di atas paras laut. Satu-satunya kawasan subur yang ketara di Nauru selain jalur pantai adalah di sekitar Lagun Buada, sebuah tasik air tawar endorheik (tertutup) di tengah pulau. Tiada sungai di Nauru.

Nauru pernah menjadi salah satu daripada tiga pulau batu fosfat utama di Lautan Pasifik. Walau bagaimanapun, rizab fosfat kini hampir habis sepenuhnya. Perlombongan fosfat secara besar-besaran di dataran tinggi tengah selama lebih satu abad telah meninggalkan landskap yang tandus, terdiri daripada puncak-puncak batu kapur bergerigi setinggi 15 m. Perlombongan telah melucutkan dan memusnahkan kira-kira 80% daripada kawasan daratan Nauru, menjadikannya tidak boleh didiami dan turut menjejaskan zon ekonomi eksklusif di sekelilingnya; dianggarkan 40% hidupan marin telah terbunuh akibat larian kelodak dan fosfat.

3.2. Iklim

Iklim Nauru adalah panas dan sangat lembap sepanjang tahun kerana kedudukannya yang berhampiran dengan Khatulistiwa dan lautan. Nauru mengalami hujan monsun antara November dan Februari. Taburan hujan tahunan sangat berubah-ubah dan dipengaruhi oleh El Niño-Ayunan Selatan (ENSO), dengan beberapa tempoh kemarau yang ketara pernah direkodkan. Suhu di Nauru berjulat antara 30 °C dan 35 °C pada waktu siang dan agak stabil sekitar 25 °C pada waktu malam. Air dikumpulkan daripada sistem tadahan bumbung atau dibawa ke Nauru sebagai balast oleh kapal-kapal yang kembali untuk memuatkan fosfat.

3.3. Ekosistem

Fauna di pulau ini jarang disebabkan kekurangan tumbuh-tumbuhan dan akibat perlombongan fosfat. Banyak burung asli telah hilang atau menjadi jarang kerana kemusnahan habitat mereka. Terdapat kira-kira 60 spesies tumbuhan vaskular yang direkodkan berasal dari pulau ini, tiada satu pun daripadanya adalah endemik. Kelapa, perlombongan, dan spesies yang diperkenalkan telah mengganggu tumbuh-tumbuhan asli secara serius.

Tiada mamalia darat asli, tetapi terdapat serangga asli, ketam darat, dan burung, termasuk Nauru reed warbler (Acrocephalus rehsei) yang endemik. Tikus Polinesia, kucing, anjing, babi, dan ayam telah diperkenalkan ke Nauru melalui kapal. Kepelbagaian hidupan marin di terumbu karang menjadikan memancing sebagai aktiviti popular bagi pelancong di pulau itu, begitu juga selam skuba dan snorkeling. Kawasan perlombongan telah menyebabkan kemusnahan teruk kepada ekosistem daratan dan marin, dengan larian kelodak dan fosfat mencemarkan perairan pantai.

4.1. Struktur Kerajaan dan Parlimen

Nauru ialah sebuah republik dengan sistem pemerintahan berparlimen. Presiden adalah ketua negara dan ketua kerajaan, dan bergantung kepada keyakinan parlimen untuk kekal sebagai presiden. Kesemua 19 kerusi parlimen (satu dewan) dipilih setiap tiga tahun melalui pilihan raya umum. Parlimen memilih presiden daripada kalangan ahlinya, dan presiden melantik sebuah kabinet yang terdiri daripada lima hingga enam orang ahli.

Nauru tidak mempunyai struktur formal untuk parti politik, dan calon-calon biasanya bertanding sebagai calon bebas. Lima belas daripada 19 ahli parlimen semasa adalah bebas. Empat parti yang pernah aktif dalam politik Nauru ialah Parti Nauru, Parti Demokratik, Nauru First, dan Parti Pusat. Walau bagaimanapun, pakatan dalam kerajaan sering dibentuk berdasarkan hubungan kekeluargaan yang luas dan bukannya gabungan parti.

Satu referendum pada tahun 2021 telah meluluskan pindaan yang menyekat warganegara yang dinaturalisasikan dan keturunan mereka daripada menjadi ahli parlimen. Perubahan ini telah menimbulkan perbincangan mengenai implikasinya terhadap pembangunan demokrasi dan keterangkuman politik di Nauru, terutamanya dari perspektif keadilan sosial.

Dari tahun 1992 hingga 1999, Nauru mempunyai sistem kerajaan tempatan yang dikenali sebagai Majlis Pulau Nauru (NIC). Majlis sembilan ahli ini direka untuk menyediakan perkhidmatan perbandaran. NIC telah dibubarkan pada tahun 1999 dan semua aset serta liabiliti diserahkan kepada kerajaan pusat. Pemilikan tanah di Nauru adalah unik: semua rakyat Nauru mempunyai hak tertentu ke atas semua tanah di pulau itu, yang dimiliki oleh individu dan kumpulan keluarga. Kerajaan dan entiti korporat tidak memiliki sebarang tanah, dan mereka mesti membuat perjanjian pajakan dengan pemilik tanah untuk menggunakan tanah. Bukan warganegara Nauru tidak boleh memiliki tanah di pulau itu.

4.2. Sistem Kehakiman

Mahkamah Agung Nauru, yang diketuai oleh Ketua Hakim Negara, adalah badan kehakiman tertinggi dalam isu-isu perlembagaan. Kes-kes lain boleh dirayu ke Mahkamah Rayuan dua hakim. Parlimen tidak boleh membatalkan keputusan mahkamah. Dari segi sejarah, keputusan Mahkamah Rayuan boleh dirayu ke Mahkamah Tinggi Australia, walaupun ini jarang berlaku dan bidang kuasa rayuan mahkamah Australia berakhir sepenuhnya pada 12 Mac 2018 selepas Kerajaan Nauru secara unilateral menamatkan pengaturan tersebut. Perubahan ini dilihat oleh sesetengah pihak sebagai langkah yang boleh menjejaskan kedaulatan undang-undang dan akses kepada keadilan, manakala pihak lain melihatnya sebagai penegasan kedaulatan Nauru.

Mahkamah rendah terdiri daripada Mahkamah Daerah dan Mahkamah Keluarga, kedua-duanya diketuai oleh seorang Majistret Residen, yang juga merupakan Pendaftar Mahkamah Agung. Terdapat dua lagi badan separa kehakiman: Lembaga Rayuan Perkhidmatan Awam dan Lembaga Rayuan Polis, kedua-duanya dipengerusikan oleh Ketua Hakim Negara.

4.3. Daerah Pentadbiran

Nauru dibahagikan kepada empat belas daerah pentadbiran, yang dikumpulkan menjadi lapan kawasan pilihan raya. Setiap daerah mempunyai ciri-ciri unik dari segi populasi dan geografi. Daerah yang paling ramai penduduk ialah Denigomodu, dengan 1,804 penduduk pada bancian 2011, di mana 1,497 daripadanya tinggal di sebuah penempatan milik Nauru Phosphate Corporation (RONPhos) yang dipanggil "Location". Yaren, walaupun sering dirujuk sebagai ibu negara de facto, hanyalah sebuah daerah yang menempatkan kebanyakan bangunan kerajaan. Nauru secara rasmi tidak mempunyai bandar atau ibu negara yang ditetapkan.

Berikut ialah senarai daerah, keluasan, dan populasi berdasarkan bancian 2011:

5.1. Hubungan dengan Negara Utama

Nauru mempunyai hubungan yang rapat dengan Australia, yang merupakan rakan kongsi utama dalam bidang bantuan pembangunan, ekonomi, dan keselamatan. Di bawah memorandum persefahaman, Australia menyediakan bantuan kewangan dan teknikal kepada Nauru, termasuk dalam bidang kewangan, kesihatan, dan pendidikan. Sebagai balasan, Nauru telah menjadi tuan rumah kepada pusat tahanan pelarian luar pesisir Australia. Nauru menggunakan dolar Australia sebagai mata wang rasminya.

Hubungan Nauru dengan Republik Rakyat China (RRC) dan Republik China (Taiwan) telah berubah-ubah. Nauru telah menggunakan kedudukannya sebagai ahli Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu untuk mendapatkan sokongan kewangan daripada kedua-dua pihak dengan menukar pengiktirafan diplomatik di bawah Dasar Satu China. Pada 21 Julai 2002, Nauru menjalin hubungan diplomatik dengan RRC, dilaporkan menerima 130.00 M USD untuk tindakan ini. Sebagai tindak balas, ROC memutuskan hubungan dengan Nauru. Walau bagaimanapun, pada 14 Mei 2005, Nauru menjalin semula hubungan dengan ROC, dan hubungan dengan RRC terputus secara rasmi pada 31 Mei 2005. Terbaru, pada 15 Januari 2024, Nauru sekali lagi memutuskan hubungan dengan ROC dan menjalin semula hubungan diplomatik dengan RRC. Perubahan dasar ini sering dikaitkan dengan pakej bantuan ekonomi yang ditawarkan.

Pada tahun 2008, Nauru mengiktiraf Kosovo sebagai negara merdeka. Pada tahun 2009, Nauru menjadi negara keempat yang mengiktiraf Abkhazia dan Ossetia Selatan, dua wilayah pemisah dari Georgia, selepas Rusia, Nicaragua, dan Venezuela. Dilaporkan bahawa Rusia memberikan Nauru bantuan kemanusiaan sebanyak 50.00 M USD sebagai balasan pengiktirafan ini. Program Pengukuran Sinaran Atmosfera Amerika Syarikat juga mengendalikan sebuah kemudahan pemantauan iklim di pulau ini.

5.2. Keahlian dalam Pertubuhan Antarabangsa

Selepas mencapai kemerdekaan pada tahun 1968, Nauru menyertai Komanwel Bangsa-Bangsa sebagai Ahli Khas dan menjadi ahli penuh pada tahun 1999. Negara ini diterima masuk ke Bank Pembangunan Asia pada tahun 1991 dan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu pada tahun 1999. Nauru juga merupakan ahli Program Alam Sekitar Serantau Pasifik Selatan, Komuniti Pasifik (SPC), dan Suruhanjaya Geosains Gunaan Pasifik Selatan (SOPAC).

Pada Februari 2021, Nauru mengumumkan akan menarik diri secara rasmi daripada Forum Kepulauan Pasifik (PIF) dalam satu kenyataan bersama dengan Kepulauan Marshall, Kiribati, dan Persekutuan Mikronesia selepas pertikaian mengenai pemilihan Setiausaha Agung PIF. Walau bagaimanapun, negara-negara ini kemudiannya menggantung keputusan penarikan diri mereka.

5.3. Dasar Pelarian dan Kontroversi

Sebahagian besar pendapatan Nauru datang dalam bentuk bantuan daripada Australia. Pada tahun 2001, MV Tampa, sebuah kapal Norway yang telah menyelamatkan 438 pelarian dari bot yang terkandas, cuba berlabuh di Australia. Dalam apa yang dikenali sebagai skandal Tampa, kapal itu ditolak masuk dan dinaiki oleh tentera Australia. Para pelarian akhirnya dibawa ke Nauru untuk ditahan di kemudahan tahanan yang kemudiannya menjadi sebahagian daripada Penyelesaian Pasifik kerajaan Howard. Nauru mengendalikan dua pusat tahanan yang dikenali sebagai State House dan Topside untuk pelarian ini sebagai pertukaran untuk bantuan Australia.

Menjelang November 2005, hanya dua pelarian yang tinggal di Nauru daripada mereka yang pertama dihantar pada tahun 2001. Kerajaan Australia menghantar kumpulan pencari suaka selanjutnya ke Nauru pada akhir 2006 dan awal 2007. Pusat pelarian ditutup pada tahun 2008, tetapi dibuka semula pada Ogos 2012 berikutan kerajaan Australia mengguna pakai semula Penyelesaian Pasifik.

Pengendalian pusat tahanan ini telah mencetuskan kontroversi antarabangsa yang meluas. Amnesty International dan pertubuhan hak asasi manusia lain telah menyifatkan keadaan pelarian di Nauru sebagai "mengerikan", dengan laporan mengenai kanak-kanak seawal lapan tahun yang cuba bunuh diri dan terlibat dalam tindakan mencederakan diri sendiri. Pada tahun 2018, situasi ini mendapat perhatian sebagai "krisis kesihatan mental", dengan anggaran tiga puluh kanak-kanak mengalami sindrom penarikan diri traumatik, juga dikenali sebagai sindrom peletakan jawatan. Isu-isu kemanusiaan, termasuk akses kepada penjagaan kesihatan yang mencukupi, pendidikan, dan keadaan hidup yang berperikemanusiaan, terus menjadi kebimbangan utama. Perspektif kerajaan Australia dan Nauru sering menekankan keperluan untuk menghalang pemerdagangan manusia dan mengawal sempadan, manakala pengkritik menyoroti kos kemanusiaan dasar tersebut. Kem tersebut akhirnya dikosongkan sepenuhnya pada pertengahan tahun 2023 buat kali pertama sejak dibuka, dengan 4,183 orang telah ditahan di sana sejak ia dibuka pada tahun 2012. Walau bagaimanapun, pada tahun 2024, beberapa dozen pelarian sekali lagi ditahan di sana sementara tuntutan mereka diproses.

7.1. Zaman Kegemilangan Ekonomi Fosfat Dahulu

Ekonomi Nauru mencapai kemuncaknya pada tahun 1970-an, dengan Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) per kapita tertinggi pada tahun 1981. Zaman kegemilangan ini didorong oleh perlombongan dan eksport fosfat berkualiti tinggi, yang menyumbang sebahagian besar output ekonominya. Pendapatan daripada fosfat membolehkan Nauru mempunyai salah satu taraf hidup tertinggi di dunia pada masa itu. Rakyat menikmati perkhidmatan awam percuma atau bersubsidi tinggi, termasuk perumahan, kesihatan, dan pendidikan, serta tidak dikenakan cukai pendapatan. Nauru Phosphate Royalties Trust ditubuhkan untuk melabur keuntungan bagi menjamin masa depan ekonomi negara.

7.2. Krisis Ekonomi dan Usaha Pempelbagaian

Perlombongan fosfat primer mula merosot pada awal 1980-an dan rizabnya hampir habis menjelang 1990-an. Salah urus dana amanah, pelaburan yang gagal (seperti membiayai muzikal Leonardo the Musical, dan pembelian hartanah mewah seperti Hotel Mercure di Sydney dan Nauru House di Melbourne yang kemudiannya terpaksa dijual untuk membayar hutang), serta rasuah, menyebabkan nilai dana amanah menyusut dengan ketara. Air Nauru, syarikat penerbangan nasional, juga menghadapi masalah kewangan sehingga satu-satunya pesawat Boeing 737 miliknya dirampas pada Disember 2005, walaupun perkhidmatan udara kemudiannya disambung semula dengan pesawat baharu.

Nauru menghadapi krisis ekonomi yang teruk. Negara ini kekurangan wang untuk menjalankan fungsi asas kerajaan, dan Bank Negara Nauru menjadi muflis. Kadar pengangguran melonjak tinggi, dianggarkan sekitar 23% oleh sesetengah sumber (sumber lain yang lebih lama menyatakan 90%), dengan kerajaan menjadi majikan utama bagi 95% mereka yang bekerja. Nauru terpaksa bergantung kepada bantuan luar.

Pada 1990-an, Nauru cuba menjadi syurga cukai dan menawarkan pasport kepada warga asing dengan bayaran, yang membawa kepada pengenalpastiannya sebagai negara "tidak bekerjasama" oleh Pasukan Petugas Tindakan Kewangan (FATF) dalam usaha memerangi pengubahan wang haram. Selepas tekanan antarabangsa, Nauru memperkenalkan perundangan anti-pengelakan pada tahun 2003 dan status "tidak bekerjasama" itu ditarik balik pada Oktober 2005.

Dari tahun 2001 hingga 2007, dan dibuka semula pada Ogos 2012, Pusat Pemprosesan Serantau Nauru menjadi sumber pendapatan yang signifikan melalui bantuan dari Australia. Penutupan sementara pusat itu pada tahun 2008 menyebabkan kehilangan pekerjaan yang besar.

Usaha pempelbagaian ekonomi kini termasuk penerokaan sumber pendapatan baharu seperti perlombongan laut dalam. Pada tahun 2018, kerajaan Nauru bekerjasama dengan syarikat DeepGreen (kini Nauru Ocean Resources Inc - NORI, anak syarikat The Metals Company dari Kanada) untuk menuai nodul mangan dari dasar laut. Projek ini bertujuan untuk mendapatkan mineral dan logam yang boleh digunakan dalam teknologi tenaga mampan, namun ia juga menimbulkan kebimbangan mengenai kesan alam sekitar, hak buruh, dan ekuiti sosial, yang memerlukan pertimbangan teliti selaras dengan prinsip pembangunan mampan. Belanjawan Nauru 2017-2018 mengunjurkan pertumbuhan ekonomi yang sederhana. Pada Julai 2017, Pertubuhan Kerjasama dan Pembangunan Ekonomi (OECD) menaik taraf penarafan Nauru mengenai piawaian ketelusan cukai kepada "sebahagian besarnya patuh".

7.3. Pelancongan

Pelancongan bukanlah penyumbang utama kepada ekonomi Nauru. Pulau ini mempunyai beberapa tarikan semula jadi dan sejarah, seperti sisa-sisa peralatan Perang Dunia Kedua, Lagun Buada, dan Teluk Anibare. Walau bagaimanapun, infrastruktur pelancongan adalah terhad. Cabaran termasuk akses penerbangan yang terhad, kos yang tinggi, dan kesan kemusnahan alam sekitar akibat perlombongan yang mengurangkan daya tarikan estetik pulau. Terdapat potensi untuk pembangunan ekopelancongan yang memberi tumpuan kepada pemulihan alam sekitar dan budaya unik Nauru, tetapi ini memerlukan pelaburan dan perancangan yang signifikan untuk memastikan ia mampan dan memberi manfaat kepada masyarakat tempatan.

8.1. Sejarah dan Kaedah Perlombongan

Fosfat di Nauru, yang berasal daripada deposit guano (najis burung laut) selama beribu-ribu tahun, ditemui pada tahun 1900 oleh Albert Fuller Ellis. Perlombongan bermula pada tahun 1906 oleh Pacific Phosphate Company, sebuah syarikat British. Selepas Perang Dunia Pertama, operasi diambil alih oleh British Phosphate Commissioners (BPC), sebuah konsortium yang dimiliki oleh kerajaan United Kingdom, Australia, dan New Zealand. Selepas kemerdekaan Nauru pada tahun 1968, kawalan industri fosfat diserahkan kepada Nauru Phosphate Corporation (NPC) milik negara pada Jun 1970.

Kaedah perlombongan utama yang digunakan ialah perlombongan jalur (strip mining) secara terbuka. Lapisan atas tanah dan tumbuh-tumbuhan dibersihkan untuk mendedahkan deposit fosfat yang kaya di bawahnya. Jentera berat digunakan untuk menggali fosfat, yang kemudiannya dihancurkan dan dikeringkan sebelum dieksport. Kaedah ini, walaupun cekap untuk pengekstrakan, menyebabkan kerosakan alam sekitar yang sangat besar.

8.2. Kesan terhadap Alam Sekitar

Perlombongan fosfat telah menyebabkan kemusnahan alam sekitar yang meluas di Nauru. Dianggarkan 80% daripada kawasan daratan pulau, terutamanya dataran tinggi tengah ("Topside"), telah musnah. Perlombongan telah melucutkan tanah atas yang subur, meninggalkan landskap yang tandus terdiri daripada puncak-puncak batu kapur bergerigi setinggi sehingga 15 m. Kawasan ini menjadi tidak sesuai untuk pertanian atau penempatan manusia.

Kemusnahan ekosistem daratan adalah teruk, dengan kehilangan flora dan fauna asli. Sumber air tawar juga terjejas. Selain itu, larian kelodak dan sisa fosfat dari kawasan perlombongan telah mencemarkan perairan pantai, membunuh kira-kira 40% hidupan marin di sekitar pulau dan merosakkan terumbu karang. Kemusnahan alam sekitar ini bukan sahaja menjejaskan biodiversiti tetapi juga keupayaan pulau untuk menyokong kehidupan penduduknya secara mampan.

8.3. Kesan Sosioekonomi dan "Sihir Sumber"

Kekayaan mendadak daripada eksport fosfat membawa perubahan gaya hidup yang drastik kepada penduduk Nauru. Pada kemuncaknya, Nauru mempunyai salah satu KDNK per kapita tertinggi di dunia. Walau bagaimanapun, kekayaan ini tidak diuruskan dengan baik. Salah urus kewangan, pelaburan yang tidak bijak oleh dana amanah negara (Nauru Phosphate Royalties Trust), dan rasuah menyebabkan kebanyakan kekayaan itu hilang apabila sumber fosfat mula berkurangan.

Nauru menjadi contoh klasik "sihir sumber" (resource curse), di mana kekayaan sumber alam membawa kepada pergantungan ekonomi yang tidak sihat, pengabaian pembangunan sektor lain, dan akhirnya krisis apabila sumber itu habis. Penduduk kehilangan tanah tradisional mereka akibat perlombongan, dan gaya hidup yang bergantung kepada barangan import serta perkhidmatan percuma tidak dapat dikekalkan. Masalah kesihatan seperti obesiti dan diabetes meningkat dengan ketara, sebahagiannya disebabkan oleh perubahan diet dan gaya hidup. Kehilangan tanah dan sumber pendapatan tradisional memberi kesan mendalam kepada struktur sosial dan kesejahteraan rakyat Nauru.

8.4. Usaha Pemulihan dan Cabaran Masa Depan

Usaha untuk memulihkan kawasan yang musnah akibat perlombongan telah dijalankan, tetapi skalanya terhad berbanding tahap kemusnahan. Pada tahun 1989, Nauru memfailkan kes terhadap Australia di Mahkamah Keadilan Antarabangsa (ICJ) atas kegagalan Australia memulihkan kerosakan alam sekitar semasa tempoh pentadbirannya. Kes ini diselesaikan di luar mahkamah dengan Australia bersetuju membayar pampasan. Dana ini bertujuan untuk digunakan bagi usaha pemulihan.

Namun, pemulihan sepenuhnya adalah satu cabaran yang amat besar dan mahal. Prosesnya melibatkan pengisian semula kawasan yang dilombong dengan tanah dan penanaman semula tumbuh-tumbuhan. Terdapat juga perancangan untuk membangunkan semula kawasan "Topside" untuk perumahan dan pertanian, tetapi ini memerlukan sumber kewangan dan kepakaran teknikal yang besar. Nauru terus menghadapi cabaran untuk mencapai pembangunan mampan, mempelbagaikan ekonominya, dan menangani legasi kemusnahan alam sekitar serta impak sosioekonomi daripada industri fosfat.

9.1. Komposisi Penduduk

Jumlah penduduk Nauru adalah kira-kira 10,800 orang (anggaran terkini). Sebelum ini, populasi adalah lebih besar, tetapi pada tahun 2006, kira-kira 1,500 pekerja imigran dari Kiribati dan Tuvalu telah dihantar pulang berikutan pemberhentian kerja secara besar-besaran dalam sektor perlombongan fosfat.
Komposisi etnik utama ialah orang Nauru asli (kira-kira 58-60%), diikuti oleh penduduk Kepulauan Pasifik lain (24-26%), orang Eropah (8%), dan orang Cina (8%). Nauru adalah salah sebuah negara yang paling padat penduduknya di Pasifik Selatan jika dibandingkan dengan negara-negara yang mengamalkan budaya Barat. Trend perubahan populasi dipengaruhi oleh peluang ekonomi dan dasar imigresen.

9.2. Bahasa

Bahasa rasmi Nauru ialah Nauruan dan Inggeris. Bahasa Nauruan, sejenis bahasa Mikronesia yang unik, dituturkan oleh 96% etnik Nauru di rumah. Bahasa Inggeris digunakan secara meluas, terutamanya dalam urusan kerajaan, perniagaan, dan pendidikan. Terdapat juga bahasa-bahasa minoriti lain yang dituturkan oleh komuniti pendatang.

9.3. Agama

Agama utama yang diamalkan di pulau ini ialah Kristian. Denominasi utama termasuk Nauru Congregational Church (Gereja Jemaah Nauru), yang merupakan denominasi terbesar (kira-kira 35.7%), Katolik Rom (kira-kira 33%), Assemblies of God (kira-kira 13%), dan Baptis (kira-kira 1.5%). Perlembagaan Nauru menjamin kebebasan beragama. Walau bagaimanapun, kerajaan telah mengenakan beberapa sekatan terhadap amalan Gereja Yesus Kristus Orang Suci Zaman Akhir dan Saksi-Saksi Yehuwa, yang kebanyakannya adalah pekerja asing yang diambil bekerja oleh Nauru Phosphate Corporation milik kerajaan. Keuskupan Katolik untuk Nauru adalah sebahagian daripada Keuskupan Tarawa dan Nauru, yang berpusat di Tarawa, Kiribati.

9.4. Pendidikan

Tahap celik huruf di Nauru adalah tinggi, iaitu 96%. Pendidikan wajib adalah untuk kanak-kanak berumur enam hingga enam belas tahun, dan dua tahun lagi (tingkatan 11 dan 12) ditawarkan secara tidak wajib. Terdapat tiga sekolah rendah dan dua sekolah menengah di pulau ini, iaitu Nauru Secondary School dan Nauru College.

Nauru mempunyai sebuah kampus Universiti Pasifik Selatan (USP). Sebelum kampus ini dibina pada tahun 1987, pelajar perlu belajar secara pendidikan jarak jauh atau di luar negara. Sejak 2011, Universiti New England (Australia), Australia, telah menjalankan program di pulau ini, dengan kira-kira 30 guru Nauru melanjutkan pelajaran untuk ijazah bersekutu dalam pendidikan, yang kemudiannya boleh dilanjutkan ke peringkat ijazah sarjana muda. Projek ini dibiayai oleh Jabatan Hal Ehwal Luar Negeri dan Perdagangan Australia. Perpustakaan awam komuniti yang lama telah musnah dalam kebakaran. Perpustakaan Komuniti Nauru yang baharu kini terletak di bangunan Kampus USP Nauru, yang dibuka secara rasmi pada Mei 2018.

9.5. Kesihatan

Nauru menghadapi cabaran kesihatan awam yang serius. Ia mempunyai salah satu kadar kematian kanak-kanak tertinggi di rantau Kepulauan Pasifik (PICTs), iaitu 2.9% pada tahun 2020 menurut kajian UNICEF. Jangka hayat purata pada tahun 2009 ialah 60.6 tahun untuk lelaki dan 68.0 tahun untuk wanita. Sistem perkhidmatan perubatan disediakan oleh kerajaan, tetapi sering menghadapi kekangan sumber.

9.6. Diet dan Pertanian

Diet tradisional Nauru terdiri daripada kelapa, sukun, pisang, pandan, betik, jambu batu, dan pelbagai jenis ikan serta hidupan laut lain. Akuakultur tradisional, seperti menternak ikan bandeng di Lagun Buada, juga penting.

Walau bagaimanapun, perlombongan fosfat telah menyebabkan kemusnahan tanah pertanian secara meluas (dianggarkan 90% tanah subur hilang) dan kemerosotan kualiti tanah. Akibatnya, Nauru sangat bergantung kepada makanan import, terutamanya makanan diproses seperti beras, gula, dan makanan dalam tin. Pada tahun 2011, hanya 13% isi rumah yang masih berkebun atau terlibat dalam penanaman tanaman. Walaupun Tinjauan Perbelanjaan Isi Rumah dan Pendapatan (HIES) 2012-2013 mendapati insiden kemiskinan makanan Nauru adalah 0 (berdasarkan pengambilan 2,100 kalori sehari), 24% penduduk berada di bawah garis kemiskinan keperluan asas (seperti pakaian, tempat tinggal, pendidikan, pengangkutan, air, sanitasi, dan perkhidmatan kesihatan).

Sumber air tawar sangat terhad, dengan bekalan hanya sekitar 32 liter seorang sehari, berbanding cadangan WHO sebanyak 50 liter. Air bawah tanah banyak tercemar akibat larian dari lombong, sisa tandas, dan pembuangan sisa komersial serta isi rumah lain. Oleh itu, penduduk bergantung kepada air import (yang harganya dipengaruhi oleh harga bahan api) dan simpanan air hujan. Akses kepada kemudahan sanitasi juga terhad, dengan hanya 66% penduduk mempunyai akses kepada tandas yang boleh dipercayai, dan 3% masih mengamalkan pembuangan air besar secara terbuka. Isu-isu ini menjadi cabaran besar bagi Nauru dalam usaha mencapai keselamatan makanan dan pembangunan mampan.

10.1. Udara

Pulau ini hanya mempunyai satu lapangan terbang, iaitu Lapangan Terbang Antarabangsa Nauru (INU). Syarikat penerbangan nasional, Nauru Airlines (sebelumnya dikenali sebagai Our Airline dan Air Nauru), menyediakan perkhidmatan penumpang. Penerbangan beroperasi beberapa kali seminggu, terutamanya ke Brisbane, Australia, dengan perkhidmatan terhad ke destinasi lain seperti Nadi, Fiji, dan Bonriki, Kiribati. Pada masa lalu, Air Nauru pernah mengalami gangguan perkhidmatan yang teruk akibat masalah kewangan, termasuk perampasan pesawat tunggalnya pada tahun 2005. Perkhidmatan kemudiannya disambung semula dengan bantuan kewangan dan pesawat baharu.

10.2. Laut dan Darat

Nauru boleh diakses melalui laut melalui Pelabuhan Antarabangsa Nauru, yang terletak di Aiwo. Projek pemodenan dan pembesaran bekas Pelabuhan Bot Aiwo dijangka siap pada tahun 2021 tetapi tertangguh akibat isu teknikal dan logistik yang disebabkan oleh pandemik COVID-19. Pelabuhan ini penting untuk import barangan keperluan dan eksport (walaupun kini terhad).

Rangkaian jalan raya di pulau ini adalah kira-kira 30 km, dengan jalan utama mengelilingi kawasan pantai. Terdapat juga landasan kereta api sepanjang kira-kira 4 km yang pernah digunakan untuk mengangkut fosfat dari kawasan perlombongan ke kemudahan pemprosesan dan pemunggahan, tetapi kini tidak lagi digunakan secara meluas.

11.1. Budaya Tradisional dan Perubahan Moden

Secara tradisional, masyarakat Nauru terdiri daripada 12 suku kaum, dengan sistem kekerabatan yang mengikut garis matrilineal. Gaya hidup tradisional banyak bergantung kepada sumber alam seperti kelapa, pandan, dan hasil laut. Muzik tradisional, seperti Reigen_Reigen^{Bahasa Nauru}, dan tarian memainkan peranan penting dalam upacara dan perayaan. Contoh tarian tradisional termasuk "tarian ikan", "tarian burung frigate" (iti_iti^{Bahasa Nauru}), dan dogoropa_dogoropa^{Bahasa Nauru} (tarian menggunakan kayu). Seni ukiran dan anyaman juga merupakan sebahagian daripada warisan budaya.

Pengaruh budaya Barat, terutamanya dari Australia dan New Zealand, serta kesan daripada kekayaan fosfat dan krisis ekonomi yang menyusul, telah membawa perubahan besar kepada gaya hidup dan budaya Nauru. Banyak adat resam lama semakin dilupakan, digantikan dengan amalan moden.

Salah satu hari peringatan yang unik di Nauru ialah Hari Angam, yang disambut pada 26 Oktober. Hari ini memperingati masa apabila populasi Nauru pulih kepada 1,500 orang selepas mengalami kemerosotan teruk akibat Perang Dunia Pertama, Perang Dunia Kedua, dan wabak influenza 1920. Mencapai angka 1,500 dianggap penting untuk kelangsungan hidup etnik Nauru. Lagu kebangsaan Nauru ialah "Nauru Bwiema" (Lagu Nauru), dengan lirik ditulis oleh Margaret Hendrie dan muzik digubah oleh Laurence Henry Hicks.

11.2. Sukan

Sukan yang paling popular di Nauru ialah bola sepak peraturan Australia. Ia dianggap sebagai sukan kebangsaan tidak rasmi, dan terdapat sebuah liga domestik dengan lapan pasukan. Pasukan kebangsaan Nauru secara konsisten berada di kedudukan antara lapan pasukan teratas di dunia.

Angkat berat juga dianggap sebagai sukan kebangsaan dan merupakan satu lagi sukan yang sangat popular. Nauru telah mencapai kejayaan antarabangsa dalam sukan angkat berat, termasuk penyertaan dalam Sukan Olimpik dan Sukan Komanwel. Sukan popular lain termasuk bola tampar, bola jaring, memancing, dan tenis. Nauru telah menyertai Sukan Olimpik Musim Panas dalam acara angkat berat dan judo.

Pasukan bola keranjang kebangsaan Nauru pernah bertanding di Sukan Pasifik Selatan 1969, di mana mereka mengalahkan Kepulauan Solomon dan Fiji. Ragbi tujuh sebelah juga semakin mendapat perhatian, dengan pasukan kebangsaan membuat penampilan sulung antarabangsa di Sukan Pasifik 2015. Bola sepak persatuan adalah sukan minoriti, tetapi pasukan kebangsaan sedang dalam proses pembentukan pada tahun 2024.

11.3. Media

Tiada akhbar harian di Nauru. Terdapat satu penerbitan dwimingguan, Mwinen Ko. Terdapat sebuah stesen televisyen milik kerajaan, Nauru Television (NTV), yang menyiarkan program dari New Zealand dan Australia. Terdapat juga sebuah stesen radio bukan komersial milik kerajaan, Radio Nauru, yang menyiarkan program dari Radio Australia dan BBC. Akses kepada maklumat melalui internet semakin meningkat, walaupun infrastruktur komunikasi mungkin terhad.

11.4. Cuti Umum

Beberapa cuti umum utama di Nauru termasuk:

• Hari Kemerdekaan (31 Januari): Memperingati kemerdekaan Nauru pada tahun 1968.
• Jumaat Agung dan Isnin Paskah (Mac/April, tarikh berubah): Cuti keagamaan Kristian.
• Hari Perlembagaan (17 Mei): Memperingati penerimaan Perlembagaan Nauru pada tahun 1968.
• Hari Angam (26 Oktober): Meraikan pemulihan populasi Nauru selepas peristiwa-peristiwa yang mengancam kelangsungan etnik Nauru.
• Krismas (25 Disember) dan Hari Boxing (26 Disember): Cuti keagamaan dan budaya.

Hari-hari ini disambut dengan pelbagai acara komuniti, keagamaan, dan kebudayaan, mencerminkan sejarah dan nilai-nilai masyarakat Nauru.